آیا می توان به نتایج رژیم های ضد پیری امیدوار بود؟

آیا رژیم های ضد پیری موثر هستند؟

رژیم هایی که مدعی ضد پیری هستند، بسیار محبوب اند و طرفداران آن با ارائه شواهد مدعی هستند پیروی از رژیم های غذایی با محدودیت مواد مغذی ارتباط مستقیمی با طول عمر دارد. (حداقل در نمونه های آزمایشگاهی مانند جوندگان، کرم ها، مگس ها و … )

اولین مطالعه در سال 1917 بر روی موش ها انجام شد و طی آن کالری دریافتی موش ها محدود شد. نتیجه آزمایش، افزایش چشمگیر طول عمر موش ها بود.

رژیم هایی که ادعای ضد پیری دارند، علاوه بر محدودیت کالری، معتقدند که بایستی مصرف کربوهیدرات ها، پروتئین ها یا اسیدآمینه های خاصی را بسیار محدود کرد. به نظر می رسد اثر مطلوب این رژیم ها بر سلامت و جوانی، از طریق تاثیر بر یک مسیر متالوبیک واحد بین انسان ها و حیوانات مورد آزمایش باشد. اما یک هشدار برای کسانی که وسوسه چنین رژیمی دارند: این رژیم ها نمی توانند برای همه مفید باشند، چرا که پیروی از آن ها در افراد با شرایط ژنتیکی خاص یا در شرایط محیطی خاص می تواند سلامتی را تهدید نماید.

تاکنون هیچ گونه رژیم ضد پیری یا دارویی که بتواند روند پیری را به تاخیر بیندازد، از نظر بالینی اثبات نشده است. تحقیقات علمی بیشتری نیاز است تا پزشکان بتوانند این گونه رژیم ها یا داروها را به افراد توصیه نمایند. ادامه مطلب را از دست ندهید.

کالری دریافتی حیوانات مورد آزمایش چگونه محدود می شود؟

محققان ضمن تامین تمام مواد مغذی موش های آزمایشگاهی، کالری دریافتی آن ها را محدود می کنند. موش هایی که به جای رژیم غذایی معمول آزمایشگاهی، با این رژیم تغذیه شدند علاوه بر سلامت بیشتر، میانگین طول عمر بالاتری را نیز تجربه نمودند. در این جوندگان بیماری های مرتبط با افزایش سن مانند دیابت نوع 2، بیماری های قلبی عروقی، اختلالات عصبی و سرطان نیز کمتر مشاهده شد. البته کل آزمایش در شرایط ایده آل و عاری از بیماری انجام شده است.

به نظر می رسد بین کالری دریافتی و طول عمر رابطه معکوس وجود دارد. فرض بر این است که فواید این رژیم ها در حیواناتی که در جوانی از آن ها استفاده می کنند نیز بیشتر از سایرین است.

آیا نتایج آزمایش های حیوانی در مورد رژیم های پیری قابل استناد است؟

در مورد نتیجه گیری از این نوع آزمایش ها و بسط دادن آن به انسان یکی از نکات قابل توجه
، تفاوت نیازهای متابولیکی موش ها نسبت به انسان هاست. موش ها مجبورند نیمی از کالری مصرفی خود را تنها برای حفظ دمای مرکزی بدن خود صرف کنند.

نکته دیگر، تفاوت طول عمر انسان و جوندگانی مثل موش است. به این ترتیب که اگر بخواهیم مطالعات انسانی در مورد رژیم های ضد پیری انجام دهیم به سال ها زمان نیاز داریم.

فواید و خطرات رژیم غذایی ضد پیری چیست؟

عوارض جانبی بالقوه این رژیم عبارتند از:

• از دست رفتن عملکرد جنسی و میل جنسی
• مشکلات روانی
• احساس خستگی مزمن
• ضعف عضلانی
• اختلال در قدرت ترمیم زخم ها
• حساس شدن نسبت به عفونت ها

دو مورد آخر نشان می دهند که اگر فردی رژیم غذایی با محدودیت کالری را به امید کاهش روند پیری ادامه دهد و در شرایط محیطی نامساعد قرار گیرد، مثلا یک بیماری ویروسی همه گیر شود و یا مراقبت های بهداشتی با کیفیت بالا وجود نداشته باشد، هرگونه مزیت بالقوه این رژیم با چالش مواجه خواهد شد.

با وجود مضرات بالقوه، شواهدی وجود دارد که نشان دهنده مزایای محدودیت کالری در افراد است. به عنوان مثال: ساکنان جزیره اوکیناوا مطابق سنت قدیمی 20 درصد نسبت به ساکنان ژاپن کالری کمتری مصرف می کنند و همین امر باعث شده است که این جزیره رکورد دار طولانی ترین امید به زندگی و بیشترین نسبت جمعیت با سن بالای 100 سال را در کل جهان دارا باشد.

پژوهش های صورت گرفته در مورد آن ها همچنین نشان دهنده نرخ پایین بیماری های قلبی، سرطان و دیابت است. همگی این بیماری ها مرتبط با افزایش سن هستند. اما تنها تکیه به این تحقیق نمی تواند ثابت کند که آیا فواید سلامتی فوق، نتیجه محدودیت کالری است یا خیر.

با وجود این که هیچ آزمایشی مبنی بر ارتباط محدودیت مصرف کالری و طول عمر وجود ندارد، ولی چندین مطالعه از منابع معتبر نشان می دهد که کالری محدود با چندین مزیت سلامتی مرتبط است. کاهش 25 درصدی کالری مصرفی علاوه بر کاهش وزن، باعث افزایش حساسیت به انسولین و تحمل گلوکز می شود و عوامل متابولیک بیماری های قلبی را نیز کاهش می دهد.

رژیم های محدود کننده کالری کدامند؟

1. رژیم کتوژنیک

در این رژیم مصرف کربوهیدرات ها به شدت محدود می شود، ولی محدودیتی برای مصرف چربی های سالم وجود ندارد. طی این رژیم بدن مجبور می شود برای تامین انرژی از مولکول هایی به نام کتون استفاده نماید. (کتون محصول جانبی متابولیسم چربی در کبد است). از فواید رژیم کتوژنیک می توان به کاهش وزن و کاهش دفعات تشنج در افراد مبتلا به صرع اشاره نمود.

شاهد تاثیر رژیم کتوژنیک بر طول عمر، دو مطالعه ای است که در سال 2017 بر روی موش ها انجام شد. طی این تحقیقات موش ها تحت رژیم کم کربوهیدرات و کم پروتئین قرار گرفتند، نتیجه نشان داد نه تنها طول عمر موش ها افزایش پیدا کرد بلکه سلامت آن ها در سنین بالا نیزبهبود یافت.

در یک پژوهش، رژیم کتوژنیک هم باعث کاهش میزان مرگ و میر در موش های پیر شد و هم باعث بهبود حافظه آن ها.

با این حال همچنان پژوهشگران اثرات طولانی مدت این رژیم ها در انسان ها را نامشخص می دانند اما آن ها در ادامه اضافه می کنند که یافته های حیوانی نشان دهنده خواص ضد پیری کتون هاست.

2. روزه داری

رژیم های غذایی روزه داری مختلفی وجود دارد. اما به طور کلی آن ها به 3 دسته کلی تقسیم بندی می شوند:

1. روزه داری متناوب

 در این نوع رژیم در 1 تا 4 روز از هفته محدودیت مصرف کالری وجود دارد.

2. روزه داری با محدودیت زمانی

در این نوع روزه داری، مصرف غذا در ساعات خاصی از روز انجام می شود.

3. روزه داری با پیروی از رژیم غذایی کم پروتئین و کم کالری به مدت 5 روز در طول یک ماه

مطالعه ای که بر روی موش های مورد آزمایش با رژیم روزه داری متناوب انجام شد، بهبود متابولیسم و کاهش التهاب را نشان داد. اما مطالعه انسانی نشان داد که روزه یک روز در میان نسبت به رژیم غذایی با محدودیت مصرف کالری، مزایای سلامتی کمتری دارد.

در مورد روزه داری با محدودیت زمانی، مطالعات حیوانی و انسانی نتایج متناقضی را نشان می دهند. به این ترتیب که در جوندگان این نوع روش روزه داری باعث بهبود سلامت متابولیک شد. در حالی که همین رژیم در انسان ها یا اثرات سلامتی خفیفی در پی داشت و یا در برخی افراد تاثیر منفی بر متابولیسم داشت.

مطالعات در مورد رژیم روزه داری با پروتئین کم نیز نشان دهنده آن است که این محدودیت در جوندگان با افزایش طول عمر و کاهش بیماری های مرتبط با افزایش سن، رابطه مستقیم دارد. البته مزایای کاهش مصرف پروتئین ضعیف تر از محدودیت کالری است.

علاوه بر این شواهد مطالعات حیوانی نشان می دهد، محدودیت مصرف اسید آمینه های ضروری مانند تریپتوفان، متیونین، لوسین، والین و ایزولوسین باعث افزایش طول عمر می شود.

آیا داروی ضد پیری وجود دارد؟

نوعی دارو به نام راپامایسین وجود دارد که ضمن کاهش فعالیت MTOR، احتمال پیری سالم در موش ها را بالا می برد. سوال: آیا این دارو می تواند در مبارزه با پیری انسان ها که طول عمر بیشتری نسبت به موش ها دارند نیز موثر باشد؟

پروفسور کابرلین که تحقیقات خود در زمینه پیری را بر روی حیوانات آزمایشگاهی و سگ های خانگی انجام می دهد، اشاره می کند که می توان تا حدود 10 سال آینده به پاسخ دقیق این سوال رسید.

اما نکته منفی در مورد این دارو، عوارض جانبی بالقوه آن است. این دارو هم اکنون با دوزهای بالا در افرادی که پیوند عضو انجام داده اند، تجویز می شود که عوارض شدیدی دارد. با این حال طرفداران داروی راپامایسین ادعا می کنند که در دوزهای پایین، مزایا بیشتر از عوارض است.