عسل و دیابت؛ آیا عسل می تواند کام دیابتی ها را شیرین کند؟

عسل چیست؟

شهد گل ها برای تهیه عسل توسط زنبورها جمع آوری می شود و تا رسیدن به کندو در شکمشان ذخیره می شود. شهد گل ها از ساکاروز، آب و  مواد دیگر تشکیل شده است، یعنی حدود 80 درصد کربوهیدرات و 20 درصد آب. زنبورها با خوردن و بازگردندان شهد و تکرار این عمل، عسل تولید می نمایند. تکرار این فرآیند با حذف آب، عسل را تبدیل به مایع غلیظ و طلایی رنگ می نماید.

با وجود اینکه عسل یک ماده غذایی طبیعی شیرین است اما در مقایسه با شکر در هر قاشق غذاخوری میزان بالاتری کربوهیدرات و کالری دارد. هر قاشق غذاخوری عسل شامل 60 کالری و 17 گرم کربوهیدارت است.

علاوه بر این عسل دارای انواع ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن، منیزیم، کلسیم، پتاسیم، فولات و ویتامین C است. همچنین عسل یک آنتی اکسیدان محسوب می شود و مصرف آن آسیب سلولی را کند یا از آن جلوگیری می کند.

انواع عسل

اگر عسل پس از استخراج از کندو، برای حذف ناخالصی ها صاف شود و فرآوری دیگری بر روی آن انجام نشود عسل خام به دست می آید.

اما اگر عسل، تحت فرآیند تصفیه قرار گیرد و در معرض حرارت، پاستوریزه شود تا مخمرهای آن از بین برود و ماندگاری طولانی تری داشته باشد، عسل فرآوری شده به دست می آید. این نوع عسل نرم تر است و طی فرآیند فرآوری برخی مواد مغذی و آنتی اکسیدان های آن حذف می شود.

انواع عسل بر حسب نوع شهدی که زنبورها می خورند تعیین می شود. به عنوان مثال در آمریکا حدود 300 نوع عسل یافت می شود. نوع شهد بر طعم و رنگ و مواد مغذی موجود در آن اثر گذار است.

تاثیر عسل بر قند خون

عسل دارای کربوهیدرات و قند طبیعی است، بنابراین روی قند خون تاثیر می گذارد. اما به نظر می رسد در مقایسه با شکر سفره، تاثیر کمتری روی سطح قند خون داشته باشد.

در سال 2004 مطالعه ای با حضور افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و افرادی که به دیابت مبتلا نبودند، انجام شد تا تاثیر عسل و شکر بر سطح قند خون ارزیابی شود.

نتایج این تحقیق نشان داد در افراد دیابتی، مصرف عسل پس از 30 دقیقه باعث افزایش اولیه قند خون شد ولی سپس سطح قند خون کاهش یافت و تا 2 ساعت در سطح پایین حفظ شد. محققان احتمال می دهند عسل بر خلاف قند سفره، سطح انسولین را که هورمون مهمی برای کنترل قند است را افزایش می دهد. با این حال مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

تاثیر عسل در پیشگیری از دیابت

سوالی که برای خیلی از افراد می تواند در مورد استفاده از عسل پیش بیاید این است که آیا عسل از دیابت جلوگیری می کند؟

با وجود اینکه احتمال می رود عسل با افزایش سطح انسولین مرتبط باشد ولی تاکنون تحقیق قطعی که اثر ضد دیابت عسل را تایید نماید وجود نداشته است، اگر چه ممکن است این تاثیر را داشته باشد.

 محققان تنها به ارتباط احتمالی بین عسل و شاخص گلیسمی پایین پی برده اند.

مطالعه بر روی 50 فرد مبتلا به دیابت نوع 1 و 30 فردی دیگر که به دیابت مبتلا نبودند نشان داد که عسل در مقایسه با شکر، در تمام افراد اثر گلیسمی کمتری دارد. همچنین عسل سطح ماده ای به نام پپتید سی که هنگام تولید انسولین در جریان خون آزاد می شود را افزایش داد. (برای تولید انسولین کافی، سطح نرمال پپتید سی مورد نیاز است)

 درباره تاثیر عسل در درمان دیابت و اثر ضد دیابتی عسل مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

فواید مصرف عسل بر دیابت

یکی از فواید احتمالی عسل که از طریق افزایش سطح انسولین رخ می دهد کنترل قند خون است. علاوه بر این به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، عسل می تواند جایگزین شکر شود.

پیروی از رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان با بهبود متابولیسم قند در بدن مرتبط است و خاصیت ضد التهابی عسل باعث کاهش عوارض دیابت می شود. التهاب می تواند مقاومت به انسولین را افزایش دهد و بدن در این صورت پاسخ مناسبی به انسولین نمی دهد.

 خطرات مصرف عسل بر دیابت

عسل همانند شکر بر قند خون موثر است و در صورت عدم کنترل دیابت مصرف آن و سایر شیرین کنندها ممنوع است.

اما چنانچه تحت درمان دیابت هستید، مصرف عسل البته در حد اعتدال تنها با مشورت پزشک معالج امکان پذیر است.

اگر پزشک تشخیص داد که شما می توانید از عسل استفاده کنید عسلی را به رژیم غذایی دیابت اضافه کنید که طبیعی و خالص، ارگانیک یا خام باشد. زیرا این نوع از عسل به دلیل اینکه قند افزوده ندارد برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و دیابت نوع 1 سالم تر است.

مصرف عسل خام به دلیل پاستوریزه نبودن، برای خانم های باردار و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند توصیه نمی شود.