چاقی و اضافه وزن در کمین سلامتی شما

اضافه وزن و چاقی چیست؟

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) اضافه وزن و چاقی حاصل تجمع غیر طبیعی یا بیش از حد چربی در بدن شناخته می شود که می تواند سلامتی فرد را مختل نماید.

آخرین آمارهای جهانی درباره چاقی 

با نگاهی به آخرین آمارهای جهانی درباره چاقی به این نکات می رسیم:

سه برابر شدن چاقی از سال 1975 تا سال 2016

ابتلای به اضافه وزن بیش از 1.9 میلیارد بزرگسال ( 18 سال به بالا) در کل جهان در سال 2016 که از این تعداد بیش از 650 میلیون نفرشان چاق بوده اند.

در سال 2016، 39 درصد بزرگسالان یعنی افراد 18 سال به بالا دچار اضافه وزن بودند و 13 درصد شان هم چاق بوده اند.

آمارهای سال 2020 هم نشاندهنده اضافه وزن یا چاقی 39 میلیون کودک زیر 5 سال است.

طبق آخرین آمارهای بدست آمده که مربوط به سال 2016 می باشد، 340 میلیون کودک و نوجوان 5 تا 19 ساله چاق هستند یا اضافه وزن دارند.

اضافه وزن و چاقی در بین افراد 5 تا 19 ساله از 4 درصد در سال 1975 به 18 درصد در سال 2016 رسیده است و این روند افزایشی در هر دو جنس پسر و دختر بصورت مساوی بوده است.

بطوری که در سال 2016 حدود 18 درصد دختران و 19 درصد پسران اضافه وزن داشتند.

آمار بالا بازگوی این مسئله است که شیوع چاقی و اضافه وزن مختص بزرگسالان نیست و آمار چاقی در کودکان و نوجوانان هم در سر تا سر جهان روند رو به رشدی دارد.

از چه شاخصی برای تشخیص وزن نرمال استفاده می شود؟ 

ساده ترین و مفید ترین شاخص، شاخص توده بدنی Body Mass Index (BMI) است. از فرمول زیر برای تعیین شاخص توده بدنی استفاده می شود. در واقع BMI یا بی ام آی نشاندهنده تناسب وزنی شما نسبت به قدتان است.

فرمول محاسبه BMI چیست؟

فرمول شاخص توده بدنی به زبان ساده : وزن (کیلو گرم) تقسیم بر قد (متر) به توان 2

البته برای تشخیص این که شما در چه محدوده از تناسب وزنی قرار دارید بستگی به سنتان دارد و از دو روش متفاوت استفاده می شود. دسته بندی در دو گروه به قرار زیر است:

1. افراد بزرگسال که سن 20 و بالاتر را شامل می شود

این دسته از افراد از لحاظ بی ام آی به 5 دسته تقسیم می شوند. اگر BMI از 25 بالاتر باشد یعنی فرد از وزن ایده آل برخوردار نیست و در دسته بندی های اضافه وزن، چاق یا چاقی مفرط قرار می گیرد.

2. کودکان  و نوجوانان که زیر 20 سال هستند

 به دلیل رشد سریع و تفاوت در مقدار چربی بدنی کودکان و نوجوانان در مراحل مختلف رشد، از چارت هایی که توسط سازمان بهداشت جهانی تهیه شده است، وزن ایده آل آن ها با توجه به بی ام آی بدست آمده از فرمول بالا و سن و جنسیت شان تعیین می شود. در افرا زیر 20 سال صدک 85 به بالا اضافه وزن دارند و طبقه بندی های اضافه وزن و چاقی از این صدک شروع می شود.

عامل اصلی چاقی چیست؟

تمایل بدن برای ذخیره انرژی بصورت چربی، عامل اصلی چاقی و اضافه وزن می باشد. بدن اجداد ما به خاطر نحوه تغذیه شان که شامل دوره های پر خوری و سپس انتظار طولانی تا پیدا کردن مجدد غذا بود، توانایی ایجاد بافت چربی که به عنوان منبع ذخیره انرژی محسوب می شود را کسب کرده بود. این توانایی به صورت تکاملی به بشر امروز به ارث رسیده است.

آنچه که سازمان بهداشت جهانی به عنوان علت اصلی چاقی و اضافه وزن معرفی کرده است: عدم تعادل انرژی، بین کالری که از طریق غذا دریافت می شود و کالری که بدن برای فعالیت هایش مصرف می کند، می باشد.

عوامل موثر بر عدم تعادل انرژی دریافتی و مصرفی و بروز چاقی

موارد زیر باعث عدم تعادل انرژی دریافتی و مصرفی و بروز چاقی می شود:

• مصرف غذاهای پر انرژی که حاوی چربی و قند زیاد هستند، افزایش یافته است.
• تغییر شیوه های حمل و نقل و کم تحرک بودن کارها باعث افزایش کم تحرکی افراد شده است.
• تغییرات ایجاد شده در الگوهای رژیم غذایی و فعالیت های بدنی

اضافه وزن و چاقی چه عواقبی برای سلامتی دارد؟

بالا بودن شاخص توده بدنی یک زنگ خطر برای بسیاری از بیماری های غیر واگیر مانند :

1. بیماری های قلبی و عروقی که عامل اصلی مرگ و میر در سال 2012 بوده است.
2. دیابت
3. فشار خون بالا
4. اختلالات اسکلتی-عضلانی مثل آرتروز
5. بعضی از سرطان ها (مانند سرطان سینه، تخمدان، پروستات، آندومتر، کبد، کیسه صفرا، کلیه و روده بزرگ)
6. مشکلات روانی