رژیم غذایی کیسه صفرا | برای دفع سنگ کیسه صفرا چه بخوریم؟

سنگ کیسه صفرا با رسوب پسماند های مایع گوارشی، از جمله کلسترول، در کیسه صفرا تشکیل می شود. کلسترول در تشکیل سنگ کیسه صفرا تاثیر دارد و به همین دلیل غذاهای سرشار از چربی اشباع شده برای سلامت کیسه صفرا مضر هستند. داشتن یک رژیم غذایی متناسب و پرهیز از برخی غذاها، به کاهش علائم سنگ کیسه صفرا کمک می کند. در این مقاله به غذاهای مفید و مضر برای کیسه صفرا می پردازیم.

سنگ کیسه صفرا

کیسه صفرا یک ارگان کوچک در بخش بالایی و سمت راست شکم است و در زیر کبد قرار دارد. درون کیسه صفرا، ماده ای مایع و زرد رنگ به نام صفرا ذخیره می شود که به گوارش غذا کمک می کند. بیماری های مرتبط با کیسه صفرا زمانی به وجود می آیند که مجرای صفرا توسط سنگ گرفته شده باشد. وقتی مواد موجود در صفرا، مثل کلسترول، متمرکز و سفت شوند، سنگ کیسه صفرا تشکیل می شود.

علائم سنگ کیسه صفرا

سنگ کیسه صفرا با درد در ناحیه بالایی و راست شکم همراه است. اگرچه درد می تواند در هر زمانی بروز کند، در اکثر موارد بعد از مصرف غذاهای چرب اتفاق می افتد. سایر علائم سنگ کیسه صفرا عبارتند از:

تب
تپش قلب
زردی پوست و چشم ها
خارش پوست
اسهال
لرز
از دست دادن اشتها

علل سنگ کیسه صفرا

علت اصلی سنگ کیسه صفرا نوعی عدم تعادل شیمیایی در مایع صفرا است. عواملی مثل تغذیه و بیماری های کبدی روی سلامت کیسه صفرا تاثیرگذارند. در ادامه به اصلی ترین علل تشکیل سنگ کسیه صفرا می پردازیم.

کلسترول بیش از حد در صفرا

وجود میزان کلسترول بالا در صفرا باعث ایجاد سنگ زرد کلسترول می شود. گاهی تشکیل سنگ ها به دلیل تولید بیش از حد کلسترول در کبد اتفاق می افتد. در این حالت، کلسترول ساخته شده، از قابلیت صفرا برای تجزیه آن بیشتر است.

بیلی روبین بیش از حد در صفرا

بیلی روبین نوعی ماده شیمیایی است که در فرایند تجزیه گلبول های قرمز تولید می شود. این ماده بعد از ساخته شدن، وارد کبد شده و در نهایت از بدن دفع می شود. در برخی بیماری ها از جمله آسیب کبدی و برخی اختلالات غذا، کبد بیش از حد نیاز بیلی روبین تولید می کند. بیلی روبین در کیسه صفرا به طور کامل تجزیه نمی شود و رسوبات باقی مانده، سنگ هایی به رنگ قهوه ای یا سیاه را تشکیل می دهد.

صفرای غلیظ به دلیل پر بودن کیسه صفرا

کیسه صفرا برای ادامه دادن به کارکرد صحیح، باید در زمان مناسب تخلیه شود. اگر ماده صفرا از کیسه صفرا تخلیه نشود، غلظت صفرا بیش از حد افزایش پیدا می کند. متمرکز و غلیظ شدن صفرا یکی از علل تشکیل سنگ کیسه صفرا است.

رژیم غذایی کیسه صفرا

برخی از رژیم های غذایی احتمال بروز نشانه های سنگ کیسه صفرا را کاهش می دهند. طبق نتایج تحقیقات، افرادی که رژیم غذایی مدیترانه ای و دش را دنبال می کنند، کمتر در معرض بیماری های کیسه صفرا قرار می گیرند. هر دو رژیم غذایی دارای پروتئین و فیبر بالا هستند. همچنین تاکید زیادی روی کاهش مصرف قندهای مصنوعی دارند. در رژیم مدیترانه ای، غلات فرآوری شده محدود و چربی های مفید توصیه می شوند. رژیم غذایی دش دارای غذاهای ارگانیک و محدودیت نمک و چربی مضر است.

غذاهای مفید برای کیسه صفرا

غذاهای دارای فیبر بالا، پروتئین و لبنیات کم چرب برای کیسه صفرا مفید هستند. برای داشتن صفرای سالم، باید در انتخاب منابع چربی و پروتئین، به نوع چربی موجود در آنها توجه کنید. از آن جایی که بیشتر منابع حیوانی دارای کلسترول بالا هستند، مصرف پروتئین های گیاهی جایگزین سالم تری محسوب می شوند. مصرف غذاهای زیر برای داشتن یک رژیم غذایی متعادل توصیه می شود.

سبزیجات، میوه ها و غلات کامل

داشتن یک رژیم غذایی سالم، دارای میوه ها، سبزیجات و غلات کامل، بهترین راه برای تضمین سلامت کیسه صفرا است. این غذاهای سرشار از فیبر و مواد مغذی ضروری هستند. فیبر با کاهش مدت زمانی که غذا از روده عبور می کند، ریسک تشکیل سنگ کیسه صفرا را کاهش می دهد. برخی از غذاهای مفید دارای فیبر عبارتند از سبزیجات سبزیجات چلیپائی ، مرکبات، حبوبات، برنج قهوه ای، کینوآ و محصولات جو دوسر.

چربی های سالم

تحقیقات نشان می دهد جایگزین کردن چربی های ناسالم با اسیدهای چرب امگا3 فواید زیادی برای کیسه صفرا دارد. کاهش میزان تری گلیسیرید، بهبود کیفیت صفرا و تخلیه منظم کیسه صفرا از فواید مصرف چربی های سالم هستند. برخی از بهترین منابع غذایی برای تامین چربی مورد نیاز بدن شامل مغزها، روغن زیتون، ماهی و روغن ماهی می شوند.

پروتئین گیاهی

مصرف بیشتر غذاهای گیاهی از بیماری های کیسه صفرا جلوگیری می کند. برای داشتن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از منابع گیاهی، باید از تامین کلان مغذی های کافی اطمینان حاصل کنید. یکی از این کلان مغذی های ضروی، پروتئین است. گیاهان زیر دارای پروتئین بالا هستند که می توانید در رژیم غذایی خود به کار بگیرید:

لوبیا
عدس
مغزها
توفو
سویا

قهوه

قهوه یکی از نوشیدنی های مفید برای کیسه صفرا است. مصرف مداوم قهوه از تشکیل سنگ کیسه صفرا جلوگیری می کند. تحقیقاتی درباره تاثیر قهوه روی سنگ کیسه صفرا نشان می دهد ریسک ابتلا به این بیماری در افرادی که قهوه مصرف می کنند 23% کمتر از سایر افراد است.

میوه های مفید برای کیسه صفرا

میوه ها به دلیل داشتن فیبر بالا برای سلامت کیسه صفرا مفید هستند. تاثیر در کاهش وزن و بهبود کارکرد دستگاه گوارش، سایر خواص فیبر برای سلامتی به شمار می روند. میوه های سرشار از ویتامین C و پتاسیم برای سلامت کیسه صفرا عبارتند از:

موز
پرتقال
سیب
انبه
توت فرنگی
تمشک
کیوی
آناناس

غذاهای ممنوعه سنگ صفرا

کمبود ویتامین C و فیبر در رژیم غذایی و مصرف بیش از حد چربی های مضر، باعث افزایش ریسک شکل گیری سنگ کیسه صفرا می شود. شکر، کربوهیدرات فرآوری شده، فست فود و چربی های اشباع شده از غذاهای مضر برای سلامت کیسه صفرا هستند. در ادامه با غذاهای ممنوعه برای سنگ کیسه صفرا آشنا می شوید.

غذاهای سرخ کردنی

مصرف غذاهای دارای کلسترول و چربی ترانس بالا برای کیسه صفرا مضر است. غذاهای سرخ شده و فست فود را از رژیم غذایی خود حذف کنید. غذاهای دارای چربی اشباع شده باعث وخیم تر شدن سنگ کیسه صفرا و افزایش درد شکم می شود. روغن زیتون جایگزین سالم تری برای روغن های تراریخته است.

گوشت پرچرب یا فرآوری شده

گوشت دارای چربی، سوسیس و کالباس را با گوشت کم چرب مثل مرغ، ماهی و بوقلمون جایگزین کنید. در تهیه غذاها با مرغ و ماهی، پوست و چربی آنها را تا حد امکان جدا کنید. مصرف این چربی ها باعث درد شکم بعد از غذا خوردن می شود.

خوراکی های دارای مواد نگهدارنده

اسیدهای چرب موجود در غذاهای آماده، نیمه آماده و فرآوری شده، باعث تشدید علائم سنگ کیسه صفرا می شود. اگرچه بسیاری از تولید کنندگان چربی های ترانس را از مواد تشکیل دهنده محصولات خود حذف کرده اند، در انتخاب محصولات غذایی به برچسب مواد تشکیل دهنده توجه کنید.

غلات فرآوری شده

افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا باید از مصرف غذاهای فرآوری شده پرهیز کنند. غذاهایی مثل برنج سفید، نان و ماکارونی، باعث افزایش میزان کلسترول در صفرا می شوند. علاوه بر این، غلات فرآوری شده فیبر کمی دارند که عامل اصلی ابتلا به سنگ کیسه صفرا محسوب می شود. برنج قهوه ای، نان سبوس دار و ماکارونی سبوس دار، غذاهای جایگزین سالم تری هستند.

برای دفع سنگ کیسه صفرا چه بخوریم؟

دفع کیسه صفرا بدون جراحی و تنها با روش های طبیعی امکان پذیر است. برای پاکسازی کیسه صفرا، باید از انواع دمنوش گیاهی، روغن زیتون و آب میوه های طبیعی استفاده کنید. مصرف این مواد غذایی تا زمانی که سنگ دفع شود ادامه پیدا می کند. در ادامه با غذاهای مفید برای دفع کیسه صفرا آشنا می شوید.

آب سیب

از آب سیب برای درمان سنگ کیسه صفرا استفاده می شود. آب سیب باعث نرم تر شدن و دفع سنگ کیسه صفرا می شود. برای بهره گیری از بیش ترین خواص، از آب سیب طبیعی استفاده کنید. مصرف بیش از حد آب سیب برای افراد مبتلا به دیابت، زخم معده و فشار خون بالا مضر است.

سرکه سیب

سرکه سیب یکی از درمان های خانگی رایج برای پاکسازی بدن به شمار می رود. مصرف سرکه سیب همچنین تاثیر مثبتی روی میزان قند خون دارد. سرکه سیب نوعی اسید استیک است و سنگ های کوچک کیسه صفرا را حل می کند.

خار مریم

گیاه خار مریم به درمان بیماری های کیسه صفرا و کبد کمک می کند. خار مریم به عنوان پاکسازی کننده طبیعی برای درمان سنگ کیسه صفرا استفاده می شود. عصاره این گیاه به شکل قرص مکمل در داروخانه ها وجود دارد و می توانید به جای دمنوش، از آن استفاده کنید.

در صورتی که به دیابت مبتلا هستید، درباره مصرف قرص با پزشک مشورت کنید. قرص خار مریم باعث افت قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع دو می شود. همچنین امکان بروز علائم حساسیت با مصرف خار مریم وجود دارد.

کنگر فرنگی

کنگر فرنگی برای کارکرد کیسه صفرا فواید زیادی دارد. این گیاه به ترشح بیشتر صفرا کمک می کند و برای کبد هم مفید است. می توانید از کنگر فرنگی به شکل بخار پز و کبابی استفاده کنید. علاوه بر این، قرص مکمل کنگر فرنگی یکی از داروهای مفید برای سنگ گیسه صفرا است. از سایر خواص این مکمل می توان به کاهش کلسترول و تنظیم قند خون اشاره کرد.

آب لیمو

آب لیمو دارای اسید سیتریک بالا است و به کوچک تر شدن یا حل شدن سنگ کیسه صفرا کمک می کند. برای جلوگیری از عوارض برای معده، آب لیمو را در یک لیوان آب بریزید و مصرف کنید.

دمنوش گیاهی قاصدک

تحقیقات نشان می دهد دمنوش گیاهی قاصدک برای انواع بیماری های کیسه صفرا مفید است. مصرف منوش قاصدک فواید زیادی از جمله کاهش التهاب، بهبود گردش خون، افزایش ادرار، سم زدایی و پاکسازی پوست دارد. برای دفع سنگ کیسه صفرا، روزانه دو فنجان دمنوش گیاهی قاصدک توصیه می شود.

غذاهای سرشار از فیبر

مصرف میوه ها و سبزیجات برای پاکسازی کیسه صفرا فواید زیادی دارد. مواد غذایی دارای ویتامین B، ویتامین C و کلسیم، بهترین سبزیجات و میوه ها برای دفع سنگ کیسه صفرا هستند. مرکبات از جمله لیمو، پرتقال و انواع فلفل دلمه ای، سایر میوه های مفید برای کیسه صفرا به شمار می رود.

جدول رژیم غذایی سنگ کیسه صفرا

غذاها و مواد مغذی	منابع غذایی
میوه ها	موز، سیب، توت ها، مرکبات
سبزیجات	هویج، بروکلی، اسفناج، سیب زمینی، لوبیا سبز
حبوبات	لوبیا سفید،عدس، نخود،
نان و غلات	نان جو دوسر، برنج قهوه ای
مغزها	بادام، پسته، تخمه آفتاب گردان، تخمه کدو
ویتامین ها	فلفل دلمه ای قرمز و سبز، پرتقال، کیوی، بروکلی، توت فرنگی، گوجه فرنگی
منیزیم	بادام، فندق، بادام زمینی، اسفناج، لوبیا، شیر سویا، سیب زمینی، آووکادو
آهن	گوشت کبد، اسفناج، لوبیا چشم بلبلی، مارچوبه

رژیم بعد از عمل سنگ کیسه صفرا

نفخ و اسهال از عوارض رایج بعد از عمل کیسه صفرا هستند. به دلیل اختلالات گوارشی، برخی افراد نیاز دارند در رژیم غذایی بعد از عمل خود تغییراتی به وجود بیاورند. متخصصان توصیه می کنند بعد از جراحی، مصرف فیبر خود را افزایش دهید. مصرف فیبر عوارض گوارشی را کاهش می دهد. میوه ها و سبزیجات، نان سبوس دار و برنج قهوه ای، از غذاهای فیبردار به شمار می روند.

سخن پایانی

سنگ کیسه صفرا و سرطان از بیماری های خطرناکی هستند که کیسه صفرا را تحت تاثیر قرار می دهند. داشتن تغذیه مناسب، دارای فیبر سرشار و چربی های مضر کم، از عوارض خطرناک سنگ کیسه صفرا جلوگیری می کند. در دوران درمان سنگ کیسه صفرا، از نمک، شکر، چربی های اشباع شده و غذاهای پرکالری پرهیز کنید.