ویتامین ها ترکیباتی هستند که بدن انسان برای انجام بسیاری از فعالیت های خود به آن ها نیاز دارد. نقش هر کدام از انواع ویتامین در بدن متفاوت است و تاثیرات جداگانه ای دارند.
به همین علت کمبود هر کدام از آن ها در بدن منجر به ایجاد مشکلاتی می‌شود. در این مقاله قصد داریم تا درباره یکی از این ویتامین های مهم و ضروری یعنی ویتامین ب ۱ صحبت کنیم. پس با این مقاله همراه باشید.
ویتامین ب۱ برای چیست؟
ویتامین ب ۱ که به آن تیامین نیزگفته می‌شود یکی از ۸ ویتامین گروه ب است و همه بافت های بدن برای داشتن عملکرد صحیح به این ویتامین نیاز دارند.
تیامین اولین ویتامین کشف شده گروه ب است که باعث شده تا ویتامین ب ۱ نامیده شود.
اما ویتامین ب ۱ برای چیست و چه نقشی در بدن دارد؟
می‌توان گفت مهم ترین نقش ویتامین ب ۱ در بدن، تجزیه کربوهیدرات ها به گلوکز و تولید آدنوزین دی فسفات است.
سلول ها و بافت های بدن آدنوزین دی فسفات را ذخیره و انرژی موردنیازشان را از آن دریافت می‌کنند.
همچنین تیامین برای متابولیسم چربی ها و پروتئین ها در بدن نقشی اساسی دارد. به علاوه در تنفس سلولی و اکسیداسیون اسید های چرب هم شرکت دارد.
وجود ویتامین ب ۱ برای عملکرد صحیح سیستم عصبی مرکزی و محیطی، جایی که سنتز انتقال دهنده های عصبی انجام می‌شود، ضروری است.
علاوه بر این موارد ویتامین ب ۱ فواید دیگری نیز دارد که در ادامه می‌بینید.
پیشگیری از نارسایی قلبی
قلب انسان برای پمپاژ خون به انرژی نیاز دارد. عدم دریافت ویتامین ب کافی می‌تواند روی عملکرد قلب تاثیر بگذارد. تحقیقات نشان می‌دهند که از هر سه نفر مبتلا به نارسایی قلبی، یک نفر دچار کمبود ویتامین ب ۱ بوده است.
حفظ سلامت مغز
مغز هم به انرژی که ویتامین ب ۱ تولید میکند نیاز دارد تا بتواند به درستی پیام های عصبی را انتقال دهد.
کمبود شدید تیامین در مواردی باعث نوعی اختلال به نام سندرم wernicke_korsakoff می‌شود که علائمی مشابه به آلزایمر دارد.
تقویت سیستم ایمنی
ویتامین های گروه ب به ویژه ویتامین ب ۱ به حفظ سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
این ویتامین با تقویت سیستم ایمنی، التهاب ناشی از استرس را کاهش می‌دهد، همین موضوع باعث شده تا محققان آن را ویتامین ضد استرس می‌نامند چرا که به بدن کمک میکند تا با موقعیت های استرس زا مقابله کند.
پیشگیری از آب مروارید
تحقیقات نشان می‌دهند که ویتامین ب ۱ به همراه دیگر مواد مغذی، خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش می‌دهند. کسانی که از رژیم غذایی خود پروتیین و ویتامین های گروه ب را بیشتر دریافت می‌کنند کمتر به آب مروارید مبتلا می‌شوند.
علائم کمبود ویتامین ب۱
کمبود ویتامین ب ۱ به ندرت اتفاق می‌افتد اما در افراد الکلی، بیماران مبتلا به کرون و کسانی که تحت درمان با دیالیز هستند، دیده می‌شود.
مهم ترین علائم کمبود ویتامین ب ۱ و نشانه های کمبود ویتامین ب 1:
از دست دادن اشتها
از دست دادن اشتها به شکل غیر معمول می‌تواند یکی از علائم کمبود ویتامین ب ۱ باشد؛ این ویتامین نقش کلیدی در تنظیم احساس سیری و گرسنگی در مغز دارد و ذخایر ناکافی آن باعث بی اشتهایی و احساس سیری می‌شود.
خستگی
کمبود ویتامین ب ۱ منجر به احساس خستگی می‌شود که شدت آن بستگی به میزان کمبود این ویتامین دارد. از آن جایی که ویتامین ب ۱ در تبدیل مواد غذایی به انرژی نقش دارد، کمبود آن نشان دهنده نبود انرژی موردنیاز بدن است.
اگر چه احساس خستگی مداوم می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد اما می‌توان آن را از اولین علائم کمبود ویتامین ب ۱ دانست.
تحریک پذیری
کمبود ویتامین ب ۱ باعث ایجاد تغییراتی در خلق و خوی افراد شده و باعث می‌شود تا تحریک پذیر شوند؛ به راحتی ناراحت و یا خشمگین می‌شوند.
احساس تحریک پذیری به همراه احساس خستگی ظاهر می‌شود و جزو اولین علائم کمبود تیامین هستند.
سوزن سوزن شدن دست ها و پاها
ویتامین ب ۱ برای عملکرد درست اعصابی که در دست و پا وجود دارد، ضروری است در نتیجه کمبود آن منجر به احساس گز گز و یا سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها می‌شود.
کمبود طولانی مدت ویتامین ب ۱ می‌تواند منجر به آسیب های بیشتر به اعصاب محیطی شود.
تاری دید
نقش ویتامین ب ۱ در حفظ سلامت اعصاب باعث شده تا کمبود آن بر سلامت اعصاب چشم تاثیر گذاشته و منجر به تورم عصب بینایی و در نتیجه تاری دید شود.
تهوع و استفراغ
تهوع و استفراغ از علائم غیر اختصاصی کمبود ویتامین ب ۱ هستند و می‌توانند با بیماری های دیگر مشترک باشند.
با این حال حتی نوع خفیف آن را می‌توان با کمبود ویتامین ب ۱ مرتبط دانست.
گیجی و هذیان
در بعضی از موارد و به ویژه در افراد الکلی، کمبود ویتامین ب ۱ منجر به علائمی مثل گیجی، هذیان، از دست دادن حافظه، کاهش آگاهی از محیط و توهم می‌شود.
بیماری بری بری
افرادی که کمبود ویتامین ب ۱ دارند ، در هضم و تجزیه کربوهیدرات ها مشکل دارند، در نتیجه ماده ای به نام اسید پیروویک در خون رسوب کرده و باعث از دست دادن هوشیاری ذهنی، مشکل در تنفس و آسیب قلبی می‌شود.
این بیماری بری بری نام دارد که اصلی ترین بیماری مرتبط با کمبود ویتامین ب ۱ است.
این بیماری در کشورهای توسعه یافته دیده نمی‌شود چرا که مواد غذایی مانند نان و غلات، با ویتامین ب ۱ غنی شده اند.
منابع ویتامین ب ۱
از آن جایی که ویتامین ب ۱ نوعی ویتامین محلول در آب است، در بدن ذخیره نمی‌شود و باید روزانه از طریق مواد غذایی و یا مکمل ها دریافت شود.
ویتامین ب۱ را می‌توان به صورت طبیعی از بسیاری از مواد غذایی دریافت کرد. مهم ترین منابع ویتامین ب ۱ به این ترتیب است:
حبوبات
حبوبات منبع غنی ویتامین ب ۱ و دیگر ویتامین های گروه ب است. علاوه بر این ویتامین، مواد مغذی دیگری مثل فیبر، آهن، پروتئین و منیزیم هم در حبوبات وجود دارد.
نصف فنجان لوبیای پخته می‌تواند حدود ۳۳ درصد از ویتامین ب ۱ مورد نیاز روزانه شما را تامین کند.
نان سبوس دار و پاستا
غلات کامل مثل نان سبوس دار و ماکارونی که از آرد کامل تهیه شده باشد، سرشار از مواد مغذی به ویژه ویتامین ب ۱ است.
غلات صبحانه
غلات صبحانه که از غلات غنی شده تهیه شده باشند منبع خوبی از ویتامین ب ۱ هستند. بعضی از انواع آن ها نیز با ویتامین ب ۱ غنی شده است.
ماهی قزل آلا
ماهی قزل آلا یا سالمون سرشار از امگا ۳، پروتئین، ویتامین دی و ویتامین ب ۱ است. یک وعده ماهی سالمون می‌تواند ۱۸ درصد از نیاز روزانه به ویتامین ب ۱ را تامین کند.
تخمه آفتابگردان
تخمه آفتابگردان منبع خوبی از ویتامین ب ۱ و ویتامین ای است.
جوانه گندم
جوانه غلات وظیفه تولید مثل و رشد یک گیاه جدید را به عهده دارد. جوانه گندم مغذی ترین بخش گیاه است و مصرف آن می‌تواند بخش زیادی از ویتامین ب ۱ را تامین کند.
مغز پسته
آجیل ها به طور کلی سرشار از مواد مغذی زیادی هستند. مغز پسته هم حاوی ویتامین ب ۱ و دیگر ریز مغذی هاست که می‌توان روزانه از آن استفاده کرد.
سبوس گندم
سبوس به لایه بیرونی گندم گفته می‌شود که سرشار از فیبر، مواد معدنی و انواع ویتامین ها به ویژه ویتامین های گروه ب است.
موارد مصرف قرص ویتامین ب۱
مهم ترین موارد مصرف قرص ویتامین ب ۱ زمانی است که بدن دچار کمبود این ویتامین باشد. در نتیجه برای پیشگیری از مشکلات بعدی استفاده از مکمل های ویتامین ب۱ با تجویز پزشک توصیه می‌شود.
علاوه بر کمک به تامین ویتامین ب ۱، این قرص ها برای مدیریت و یا کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری ها مثل آلزایمر و آب مروارید نیز استفاده می‌شوند.
همچنین برای افرادی که در حال ترک الکل هستند نیز از قرص ویتامین ب ۱ استفاده می‌کنند.
مصرف قرص ویتامین ب ۱ باید تحت نظر پزشک باشد به ویژه زمانی که برای جبران کمبود این ویتامین استفاده می‌شود.
عوارض قرص ویتامین ب۱
قبل از مصرف هر نوع مکمل و دارو باید عوارض، آلرژی، نحوه مصرف و تداخلات دارویی آن را در نظر داشته باشید.
اگر چه عوارض قرص ویتامین ب ۱ کمتر دیده می‌شود اما در صورت بروز هر نوع آلرژی نسبت به دارو و یا بروز هر کدام از این عوارض با پزشک خود تماس بگیرید.
- سرفه کردن
- مشکل در بلع
- خارش پوست
- تورم صورت
- مشکل در تنفس
- بثورات پوستی
بهترین زمان مصرف ویتامین ب۱
ویتامین ب ۱ و همچنین دیگر ویتامین های گروه ب، محلول در آب هستند و به همین علت می‌توان آن ها را بدون غذا و در هر ساعت از شبانه روز مصرف کرد. با این حال بهترین زمان مصرف ویتامین ب ۱ و دیگر ویتامین های ب ،معمولا صبح ها و قبل از ظهر می‌باشد.
قرص ویتامین ب۱ ۳۰۰
قرص ویتامین ب ۱ ۳۰۰ میلی گرم یکی از مکمل های ویتامین ب ۱ است که برای تامین تیامین مورد نیاز بدن و یا جبران کمبود این ویتامین استفاده می‌شود.
مصرف این مکمل فواید زیادی برای بدن دارد از جمله کاهش خطر ابتلا به نارسایی های قلبی، حفظ سلامت سیستم عصبی و افزایش متابولیسم بدن.
ویتامین ب ۱ همچنین در افزایش انرژی بدن و رفع خستگی و ضعف بدن هم موثر است.
قرص ویتامین ب ۱ ۳۰۰ برای درمان اختلالات و مشکلات مربوط به سیستم عصبی مثل سوزن سوزن شدن و احساس گز گز، بی حسی و سوزش در دست ها و پاها، تقویت حافظه و کاهش فراموشی در مبتلایان به آلزایمر تجویز می‌شود.
نحوه مصرف ویتامین ب۱ ۳۰۰
نحوه مصرف ویتامین ب۱ ۳۰۰ به تجویز پزشک بستگی دارد و دوز مصرفی برای افراد مختلف متفاوت است.
این دارو را می‌توان قبل از غذا و یا بعد از آن مصرف کرد اما بهترین زمان مصرف آن صبح است.
همچنین در صورت بروز عوارضی مثل خارش پوستی، واکنش های آلرژیک مثل تنگی نفس، مشکلات گوارشی مثل تهوع و اسهال، باید با پزشک مربوط تماس گرفته شود.
آیا ویتامین ب۱ ۳۰۰ چاق میکند؟
تصور عامیانه درباره انواع مکمل های ویتامین اینگونه است که این ویتامین ها باعث افزایش وزن می‌شوند.
آیا ویتامین ب۱ ۳۰۰ چاق میکند؟ این مکمل چه تاثیری روی اشتها و وزن خواهند داشت؟
یکی از وظایف ویتامین ب ۱ در بدن افزایش متابولیسم بدن، تجزیه کربوهیدرات ها، پروتئین و چربی هاست و از این طریق انرژی مورد نیاز اندام های بدن تامین می‌شود.
در نتیجه می‌توان گفت که ویتامین ب ۱ با افزایش سوخت و ساز بدن باعث چاقی نمی‌شود بلکه به لاغری و کاهش وزن کمک هم میکند و برای افرادی که برای کاهش وزن دچار مشکل هستند، می‌تواند کمک کننده باشد.
بخوانید: رابطه ویتامین ب1 و لاغری | علائم کمبود و فواید ویتامین ب 1
سخن پایانی
ویتامین ب۱ یکی از ویتامین های مهم و ضروری برای بدن است که نقش زیادی در انجام فعاایت های مهم مثل متابولیسم و تولید انرژی دارد.
ویتامین ب۱ در مواد غذایی مختلف به شکل طبیعی وجود دارد و علاوه بر آن ها از طریق مکمل ها نیز می‌توان آن را تامین کرد.
کمبود این ویتامین در بدن ممکن است منجر به عوارض و مشکلاتی جدی شود بنابراین باید در رژیم غذایی روزانه از مواد غذایی غنی از ویتامین ب۱ استفاده شود.
سوالات متداول
آیا مصرف روزانه مکمل ویتامین ب۱ مضر است؟
اگر به میزان کافی و دوز مناسب از آن استفاده شود معمولا خطری ندارد اما بهتر است قبل از مصرف این گونه مکمل ها با پزشک مشورت شود.
رابطه بین منیزیم و ویتامین ب۱ چیست؟
منیزیم به بدن برای جذب ویتامین ب۱ کمک میکند و اگر شخصی دچار کمبود ویتامین ب۱ باشد معمولا پزشک مکمل منیزیم را هم به همراه مکمل تیامین تجویز میکند.
آیا ویتامین ب همان ویتامین ب۱ است؟
ویتامین ب شامل ۸ نوع ویتامین مختلف است که عملکردهای مختلفی در بدن دارند و ویتامین ب۱ یکی از انواع آن است.
مکمل های ب کمپلکس ترکیبی از انواع ویتامین های گروه ب هستند و به تامین آن ها کمک میکند.
کدام مواد غذایی منبع مهم ویتامین ب۱ هستند؟
می‌توان گفت غلات غنی شده یکی از منابع اصلی ویتامین ب۱ هستند مثل برنج قهوه ای و نان سبوس دار و ماکارونی تولید شده از آرد کامل غلات.