هلیله سیاه گیاهی ست با قدمت طولانی که خواص بسیار زیادی دارد و در طب سنتی به عنوان داروی گیاهی استفاده می‌شود. اگر علاقه دارید با خواص هلیله سیاه آشنا شوید این مقاله به شما کمک می‌کند.
آشنایی با هلیله سیاه
هلیله سیاه در دسته گیاهان دارویی قرار دارد و در اصل بومی هندوستان و آسیای جنوب شرقی است. هلیله سیاه در زبان های مختلف با نام هایی مثل هاریتاکی، کادوکی، هارادی، هلج و اهلیج شناخته می‌شود.
معادل هلیله سیاه به انگلیسیmyrobalan است.
درخت هلیله درخت بسیار تنومندی ست که تا ۳۰ متر ارتفاع دارد. میوه درخت یا همان هلیله در ابتدا زرد رنگ است و به آن هلیله زرد می‌گویند. هلیله زرد کم کم رشد می‌کند و بعد از رسیدن، به هلیله سیاه تبدیل می‌شود. در طب سنتی طبع هلیله سیاه، گرم و خشک است و آن را موثر در تقویت حافظه و سودابر می‌دانند.
هلیله سیاه دارای ترکیبات بسیار مفیدی مثل آنتی اکسیدان ها، آمینو اسیدها، فلاونوییدها، منیزیم، ویتامین سی و ویتامین کا است. به همین علت هلیله سیاه خواص زیادی دارد که در ادامه به آن ها می‌پردازیم.
خواص هلیله سیاه چیست؟
هلیله سیاه به علت خواص زیادی که دارد، در گذشته به پادشاه پزشکی معروف بوده است. از این گیاه برای مصارف مختلفی استفاده می‌کردند و هم به عنوان ادویه و هم داروی گیاهی بسیار مورد توجه بوده است. در ادامه با مهم ترین خواص هلیله سیاه آشنا می‌شوید و اینکه هلیله سیاه برای چی خوبه؟
هلیله سیاه به انگلیسی myrobalan است.
درخت هلیله درخت بسیار تنومندی ست که تا ۳۰ متر ارتفاع دارد. میوه درخت یا همان هلیله در ابتدا زرد رنگ است و به آن هلیله زرد می‌گویند. هلیله زرد کم کم رشد می‌کند و بعد از رسیدن، به هلیله سیاه تبدیل می‌شود. در طب سنتی طبع هلیله سیاه، گرم و خشک است و آن را موثر در تقویت حافظه و سودابر می‌دانند.
هلیله سیاه دارای ترکیبات بسیار مفیدی مثل آنتی اکسیدان ها، آمینو اسیدها، فلاونوییدها، منیزیم، ویتامین سی و ویتامین کا است. به همین علت هلیله سیاه خواص زیادی دارد که در ادامه به آن ها می‌پردازیم.
بهبود گوارش
مصرف منظم هلیله سیاه، دستگاه گوارش را تقویت می‌کند. همچنین باعث حفظ سلامت روده ها و جذب بهتر مواد مغذی از غذاها می‌شود. به علاوه پودر هلیله سیاه یک ملین گیاهی ست و در دفع ضایعات و رفع یبوست بسیار موثر است.
محافظت آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریال
هلیله سیاه سرشار از انواع آنتی اکسیدان های مفید، سلنیوم و ویتامین سی است. به همین علت از بدن در برابر ابتلا به سرطان ها و دیگر بیماری های جدی محافظت می‌کند.
پودر هلیله سیاه در بهبود عملکرد کلیه و کبد موثر بوده و میوه خشک آن خواص ضد ویروس و ضد باکتری داشته که از عفونت ها جلوگیری می‌کنند
محافظت آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریال
هلیله سیاه سطح اسیدیته معده را کاهش داده و با افزایش مخاط محافظ معده، از زخم معده جلوگیری می‌کند.
کنترل دیابت
دیابت به دلیل افزایش گلوکز خون و یا کاهش حساسیت به انسولین به وجود می‌آید.
ترکیبات موجود در هلیله سیاه به کاهش مقدار گلوکز خون و کنترل دیابت کمک می‌کند.
به یاد داشته باشید که بیماران دیابتی قبل از مصرف هلیله سیاه باید با پزشک خود مشورت کنند.
کنترل وزن
هلیله سیاه برای کاهش وزن فواید زیادی دارد چرا که باعث افزایش متابولیسم بدن و همچنین بهبود هضم و گوارش غذا می‌شود. از طرفی با تاثیری که روی افزایش ترشح صفرا دارد، باعث دفع بیشتر چربی ها می‌شود.
اختلالات چشمی
هلیله سیاه ضد التهاب و ضد درد است و برای شستشوی چشم و بهبود اختلالات چشمی مثل ورم ملتحمه، مفید است.
کاهش آلرژی های پوستی
خاصیت هلیله سیاه برای پوست، کاهش آلرژی های پوستی و پاکسازی پوست از انواع آلودگی هاست.
کاهش اختلالات ریوی
از پودر هلیله سیاه می‌توان برای سرفه، برونشیت و دیگر اختلالات ریوی استفاده کرد که معمولا تاثیر خوبی روی آن ها دارد.
کاهش درد مفاصل
خواص ضدالتهابی هلیله سیاه، آن را دارویی موثر در کاهش دردهای ناشی از آرتروز، نقرس و دیگر دردهای مفاصل تبدیل کرده است.
درمان اسهال
پودر هلیله سیاه در ترکیب با عسل خالص، دارویی موثر در درمان اسهال است.
بهبود زخم
از هلیله سیاه برای بهبود انواع زخم و جوش ها می‌توان استفاده کرد.
تقویت مو و پوست
از پودر هلیله سیاه می‌توان برای درمان آکنه و دیگر مشکلات پوستی استفاده کرد. همچنین برای درمان ریزش مو و شوره سر هم بسیار مفید است.
خواص درمانی هلیله سیاه
در سال ۲۰۱۸ روی عصاره میوه هلیله سیاه مطالعاتی انجام شد و نشان داد که ترکیبات بسیار مفیدی دارد و می‌توان از آن با هدف درمان و یا پیشگیری کننده از بیماری، استفاده کرد.
مهم ترین خواص درمانی هلیله سیاه:
- ضد قارچ
- ضد سرطان
- آنتی باکتریال
- آنتی اکسیدان
- ضد دیابت
- مفید برای قلب
- زیبایی پوست و مو
خواص هلیله سیاه در طب سنتی
از زمان های بسیار قدیم از هلیله سیاه در درمان های طب سنتی استفاده می‌کردند. فواید هلیله سیاه باعث شد تا در بسیاری از درمان های طب سنتی نقش داشته باشد.
مهم ترین خواص هلیله سیاه در طب سنتی به این ترتیب است:
از دیرباز هلیله سیاه به عنوان دارویی برای مشکلات گوارشی بوده است.
عصاره میوه هلیله سیاه به دلیل داشتن اسید تانیک و اسید الاژیک در مهار رشد سلول های سرطانی موثر بوده است.
مصرف موضعی برگ های درخت هلیله، به دلیل داشتن خاصیت ضد میکروبی در بهبود زخم ها موثر است.
میوه هلیله سیاه برای درمان یبوست، ناراحتی های معده و گوارش، اسهال، سرفه، آسم و مسمومیت های غذایی هم مفید است.
جوشانده هلیله سیاه برای بهبود عملکرد روده ها تاثیر زیادی دارد.
پودر هلیله سیاه برای آکنه، اگزما و آفتاب سوختگی بسیار مفید است.
علاوه بر مصارف دارویی از هلیله سیاه در آشپزی هم استفاده می‌شود. از دانه های آن روغن خوراکی تهیه می‌شود یا به عنوان میان وعده استفاده می‌شود. همچنین بخشی از ادویه معروف چت ماسالا را نیز هلیله سیاه تشکیل می‌دهد.
طب سنتی به گونه ای نیست که با یک بار مصرف پاسخ مناسب دریافت کنید بلکه با مصرف مداوم و منظم در دوره زمانی معین، شاهد اثرات آن خواهید بود.
طریقه مصرف هلیله سیاه برای لاغری
همان طور که گفتیم یکی از خاصیت های هلیله سیاه، خواص هلیله سیاه برای لاغری است.
ترکیبات هلیله سیاه باعث بهبود هضم و گوارش غذا شده و در دفع سموم بسیار موثر است. همچنین متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد. به همین دلیل به کاهش وزن و لاغری کمک می‌کند.
کاهش کلسترول بد خون و سوزاندن رسوبات چربی در بدن هم از فواید هلیله سیاه در کمک به تناسب اندام است.
طریقه مصرف هلیله سیاه برای لاغری به این صورت است که یک قاشق از پودر هلیله سیاه را با یک لیوان آب گرم مخلوط کرده و با معده خالی مصرف کنید.
خوردن این نوشیدنی با معده خالی در جذب بهتر آن موثر است و باید به این شکل استفاده شود.
خاصیت هلیله سیاه برای مو
هلیله سیاه با داشتن ترکیبات مفید مثل منگنز، سلنیوم و آهن به تقویت رشد مو کمک می‌کند. خاصیت هلیله سیاه برای مو، پیشگیری از ریزش مو و جلوگیری از سفیدی زودرس مو است.
هلیله سیاه خاصیت قابض دارد و از ترشح چربی بیش از حد پوست سر جلوگیری کرده و همچنین با خاصیت ضد باکتری خود، از شوره سر هم جلوگیری می‌کند.
هلیله سیاه سرشار ازآهن است و با بهبود جریان خون در پوست سر، به ترمیم سلول ها و رشد فولیکول های مو کمک می‌کند.
طرز مصرف هلیله سیاه برای مو به دو روش است؛ استفاده از روغن هلیله سیاه و شامپوی گیاهی هلیله سیاه.
خواص هلیله سیاه برای چشم
خواص هلیله سیاه برای چشم هم جالب توجه است. این گیاه خاصیت ضد التهاب دارد و برای مشکلات چشم مثل عفونت های پلک می‌تواند کمک کننده باشد. برای این کار باید هلیله سیاه را در آب به مدت ۲۴ ساعت خیسانده و با آب آن، چشم ها را شست و شو دهید.
برای درمان آبریزش چشم وهمچنین پیشگیری از آب مروارید هم می‌توان پودر دانه هلیله سیاه را مثل خط چشم استفاده کرد.
طرز مصرف هلیله سیاه
هلیله سیاه به شکل های مختلفی وجود دارد. پودر آن که بسیار محبوب است، خمیر هلیله سیاه، شیره یا مربای هلیله سیاه و روغن هلیله سیاه.
همچنین کپسول یا قرص آن هم در بعضی موارد تجویز می‌شود.
طرز مصرف هلیله سیاه برای مشکلات مختلف، متفاوت است. به طور مثال برای درمان آفتاب سوختگی و دیگر مشکلات پوستی، از پودر آن استفاده می‌شود.
برای درمان سوختگی، هلیله را سوزانده، آسیاب کرده و بعد از ترکیب با وازلین، روی موضع استفاده شود.
برای زخم ها کافی ست هلیله سیاه را جوشانده و با آن زخم شستشو داده شود.
اگر برای درمان آسم قصد دارید از هلیله سیاه استفاده کنید، هر شب ۲ گرم از میوه خشک آن را بجوید.
جهت درمان بیماری های لثه، از پودر میوه خشک هلیله سیاه مثل پودر دندان استفاده می‌شود.
برای درمان اختلالات گوارشی ومشکلات هضم، هر روز نصف قاشق چایخوری پودر هلیله سیاه را مصرف کنید.
برای دردهای مفصلی هم می‌توان روغن هلیله سیاه را استفاده کرد.
خواص هلیله سیاه با عسل
یکی از ترکیبات بسیار مفید تهیه شده از هلیله سیاه، ترکیب آن با عسل خالص است. به علاوه این ترکیب یکی از بهترین روش های مصرف هلیله سیاه است که طعم گس آن را بهتر می‌کند.
برای تهیه آن نصف قاشق چایخوری پودر هلیله سیاه را با کمی عسل مخلوط کرده و میل کنید.
از مهم ترین خواص هلیله سیاه با عسل، لاغری و کاهش وزن است. استفاده از این ترکیب به صورت ناشتا به کاهش وزن سرعت می‌بخشد. همچنین برای کنترل دیابت هم می‌توان از این ترکیب استفاده کرد.
در طب سنتی نیر عده ای معتقدند مصرف روزانه ترکیب هلیله سیاه و عسل، در رفع سفیدی مو موثر است، اگرچه هنوز به اثبات نرسیده است.
عوارض هلیله سیاه
همه گیاهان دارویی و حتی شیمیایی علاوه بر فواید و خواصی که دارند، ممکن است عوارضی را نیز به همراه داشته باشند. آگاهی از این عوارض جانبی اهمیت زیادی دارد.
بعضی از عوارض هلیله سیاه که باید در هنگام مصرف به آن ها توجه نمود:
مصرف هلیله سیاه به هر شکلی، در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است و نباید مصرف شود.
اگرچه هلیله سیاه در کاهش قند خون بالا و پیشگیری از دیابت موثر است؛ اما مصرف آن در مبتلایانی که داروهای کاهش دهنده گلوکز خون مصرف می‌کنند، مجاز نیست و تداخل ایجاد می‌کند.
خوردن بیش از حد میوه هلیله سیاه ممکن است باعث اسهال و مشکلات گوارشی شود و باید مصرف آن کمتر شود.
هلیله سیاه خاصیت قابض قوی دارد و زمانی که فردی دچار اسهال شدید و کم آبی بدن شده است، نباید استفاده شود.
علاوه بر این ها، مصرف هلیله سیاه برای کسانی که دچار ضعف و خستگی هستند یا به تازگی بیماری سختی را تجربه کرده اند هم توصیه نمی‌شود.
سخن پایانی
از قرن ها پیش، استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها روشی مرسوم بوده است. خواص هلیله سیاه هم باعث شده تا یکی ازگیاهان دارویی موثر شناخته شود. این نکته را نیز خاطر داشته باشید که قبل از مصرف هر گیاه دارویی باید با پزشک یا متخصص گیاهان دارویی مشورت کرده و با آگاهی کامل از آن استفاده کنید.
سوالات متداول
بدر درمان های موضعی معمولا شاهد اثر سریع تری خواهید بود اما در موارد مزمن تر ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثر آن را مشاهده کنید.
معمولا مصرف هلیله سیاه در دوزهای کم بی ضرر است و می‌توان آن را هرروز استفاده کرد. با این حال بهتر است با یک متخصص گیاه شناسی یا طب سنتی مشورت شود.
زمان مصرف با توجه به نیاز شما متفاوت است. برای مصارف زیبایی پوست و مو و لاغری بهتر است صبح استفاده شود و برای مشکلات گوارشی و یا پاکسازی، بهتر است شب ها از آن استفاده شود.
این که هلیله سیاه برای کبد چه فوایدی دارد هنوز مطلب اثبات شده ای وجود ندارد اما ممکن است کبد را در دفع سموم و مواد زائد حمایت کند.
زنان باردار، زنانی که در دوره شیردهی هستند، کسانی که به تازگی اهدای خون انجام داده اند، مبتلایان به دیابت که دارو مصرف می‌کنند و اشخاصی که بدن کم آب و دهیتراته دارند نباید هلیله سیاه را مصرف کنند
