عوارض کبد چرب گاهی می‌تواند دائمی و جبران ناپذیر باشد. کبد چرب از شایع ترین بیماری های مربوط به کبد است و زمانی ایجاد می‌شود که چربی ها در کبد تجمع پیدا می‌کنند.
از آن جایی که کبد در بسیاری از فعالیت های مهم و اساسی بدن مثل تولید پروتئین های ضروری، تولید آنزیم ها، سم زدایی و پردازش غذاها نقش دارد، این افزایش چربی باعث می‌شود تا نتواند به عملکرد عادی خود ادامه دهد. این اختلال در عملکردهای کبد، به مرور باعث ایجاد عوارض و مشکلات مختلف برای سلامتی بدن می‌شود.
در این مقاله سعی داریم تا بیشتر با عوارض کبد چرب آشنا شوید.
کبد چرب چه عوارضی دارد؟
همان طور که می‌دانید کبد چرب به عنوان یک بیماری خاموش شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند مدت ها بدون علائم باشد و هیچ عوارضی برای فرد مبتلا ایجاد نکند. با این حال چگونه بفهمیم کبد چرب چه عوارضی دارد؟ بیماری کبد چرب دارای چند مرحله است و در دسته بیماری هایی قرار دارد که پیشرونده هستند و در مرور زمان پیشرفت می‌کنند.
در هر مرحله از بیماری، عوارض کبد چرب برای بدن متفاوت است:
عوارض کبد چرب گرید ۱
معمولا در مراحل ابتدایی بیماری و زمانی که مقدار چربی های تجمع یافته در کبد آسیبی را به وجود نیاورده اند، عوارض کبد چرب قابل مشاهده نیست. اما در مواردی ممکن است فرد علائم خفیفی را احساس کند که معمولا قابل توجه نیستند. در کبد چرب گرید ۱ فرد می‌تواند به صورت عادی زندگی کند بدون اینکه عوارضی برای شخص به وجود آمده باشد.
عوارض کبد چرب گرید ۲
در کبد چرب گرید ۲ بیماری تا حدودی پیشرفت کرده است و تجمع چربی ها باعث التهاب کبد شده است. ازمهم ترین عوارض کبد چرب گرید ۲، فیبروز کبدی است. زمانی که کبد سعی می‌کند تا التهاب را برطرف کند، باعث به وجود آمدن زخم یا اسکار می‌شود. با ادامه افزایش التهاب، فیبروز کبدی بخش های بیشتری از کبد را دربرمی‌گیرد.
در نتیجه کبد نمی‌تواند عملکرد عادی داشته باشد و عوارض دیگری برای بدن به وجود می‌آید:
- احساس خستگی مداوم
- تهوع و استفراغ
- ضعف شدید
- بی اشتهایی
عوارض کبد چرب گرید ۳
سیروز کبدی را می‌توان از مهم ترین عوارض کبد چرب دانست. با گسترش فیبروز کبدی، زمانی که ۶۶ درصد از بافت کبد را اشغال کرده باشد، سیروز کبد اتفاق می‌افتد. سیروز کبدی می‌تواند منجر به بروز این عوارض در بدن شود:
- تجمع مایع در معده که آسیت نامیده می‌شود.
- ورید های متورم در مری یا واریس مری، ممکن است این وریدها پاره شده و خونریزی کنند.
- گیجی،توهم و خواب آلودگی که آنسفالوپاتی کبدی نامیده می‌شود.
- طحال بیش فعال
- سرطان کبد
- نارسایی کبد
عوارض کبد چرب در بدن
علاوه بر مواردی که گفته شد، عوارض کبد چرب در بدن می‌تواند بسیار گسترده تر باشد . این بیماری با مشکلاتی مثل چاقی، دیابت نوع ۲ و سندرم متابولیک هم در ارتباط است. بسیاری از شواهد بالینی نیز نشان می‌دهند که کبد چرب نه تنها بر عملکرد کبد موثر است بلکه می‌تواند منجر به بیماری های مختلف خارج کبدی شود از جمله:
مشکلات قلبی و عروقی
بیماری های قلبی و عروقی ناشی از کبد چرب بسیار رایج است و یکی از علت های مرگ و میر بیماران شناخته شده است. در واقع کبد چرب احتمال حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
مشکلات کلیوی
بعضی از مطالعات نشان می‌دهند کبد چرب و بروز بیماری های کلیه با هم مرتبط هستند.
عوارض کبد چرب در مردان
آیا عوارض کبد چرب در مردان با زنان و یا کودکان متفاوت است؟ چه زمانی این عوارض خطرناک است؟
در اکثر مواقع کبد چرب در مردان علائمی ندارد، به ویژه در ابتدای بیماری شخص متوجه عوارض بیماری نخواهد شد. با پیشرفت بیماری، عوارض کبد چرب در مردان مثل کاهش وزن، احساس ضعف و خستگی، زردی پوست و دردهای شکمی، آشکار می‌شوند.
چربی های اضافه در کبد می‌تواند به مرور باعث ایجاد التهاب در کبد شود و این التهاب در نهایت به زخم (فیبروز) کبد و سیروز کبدی ختم می‌شود. همان طور که قبلا گفته شد سیروز کبدی عامل اصلی نارسایی کبد و از کار افتادن آن است و می‌تواند زندگی فرد را به خطر بیاندازد.
یکی دیگر از مهم ترین عوارض کبد چرب در مردان، افزایش خطر انواع بیماری های قلبی، سکته قلبی و همچنین سکته مغزی است. به همین دلیل تشخیص و درمان به موقع کبد چرب اهمیت زیادی دارد و از عوارض جدی بیماری پیشگیری می‌کند.
عوارض کبد چرب در زنان
کبد چرب در زنان در بسیاری از موارد و در مراحل اولیه، مشکلات جدی ایجاد نمی‌کند و مانع از عملکرد طبیعی کبد نمی‌شود. اما گاهی می‌تواند علائمی مثل ضعف، احساس خستگی، افزایش وزن، قاعدگی های نامنظم و مشکلات پوست و مو را ایجاد کند. اما در بعضی از موارد ممکن است عوارض کبد چرب در زنان جدی تر شده و به بیماری های کبدی پیشرفته تبدیل شود:
استئاتوهپاتیت
زمانی که کبد چرب باعث التهاب کبد شده و آن را متورم کند، استئاتوهپاتیت رخ می‌دهد. در این مرحله التهاب به بافت کبد آسیب می‌رساند و عوارضی را به وجود می‌آورد.
فیبروز کبدی
التهاب کبد به مرور می‌تواند باعث ایجاد نوارهایی از جنس اسکار در بافت کبد شود. این عارضه که باعث آسیب کبد و سفت شدن بافت آن می‌شود، فیبروز کبدی نام دارد.
سیروز کبدی
در سیروز کبدی، بافت زخم گسترده جایگزین بافت سالم کبد می‌شود که در نتیجه آن احتمال عوارض خطرناکی مثل سرطان کبد و نارسایی کبد افزایش می‌یابد.
عوارض کبد چرب روی پوست
عوارض کبد چرب روی پوست زمانی ایجاد می‌شود که التهاب و تورم کبد افزایش پیدا کرده باشد. در این مرحله عوارض کبد چرب بر روی پوست قابل تشخیص است و نشان دهنده پیشرفت بیماری است.
تغییر رنگدانه های پوست
گاهی کبد چرب باعث عدم تعادل هورمونی و اختلال در عملکرد کبد برای متابولیسم هورمون ها می‌شود. در نتیجه رنگدانه های پوستی تغییر پیدا کرده که باعث می‌شود رنگدانه های سیاه یا خاکستری در بدن دیده شود.
کبودی
فاکتورهای انعقاد خون معمولا در کبد تولید می‌شوند. زمانی که کبد نمی‌تواند به درستی کار کند توانایی بدن برای تشکیل لخته بعد از خونریزی کاهش می‌یابد. به همین علت حتی در اثر صدمات کوچک، خونریزی های طولانی و کبودی اتفاق می‌افتد.
برجستگی های پوستی
برجستگی های پوستی کوچک و زردرنگ به دلیل بالارفتن سطح چربی خون به وجود می‌آیند. این برجستگی ها بیشتر عوارض کبد چرب در مرحله سیروز کبد است که در آن کبد در پردازش چربی ها دچار مشکل شده و چربی خون افزایش می‌یابد.
خارش پوست
خارش یکی از شایع ترین عوارض کبد چرب روی پوست است. این خارش بیشتر به دلیل تجمع اسیدهای صفراوی در بدن ایجاد می‌شود که می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.
زردی پوست
یکی از وظایف مهم کبد، دفع بیلی روبین است. بیلی روبین ماده ای با رنگدانه های زرد است که از تجزیه و تخریب گلبول های قرمز به وجود می‌آید. زمانی که کبد نتواند به درستی کار کند، بیلی روبین افزایش پیدا می‌کند و باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم می‌شود. همچنین زردی یا یرقان از بارزترین عوارض کبد چرب بر روی پوست صورت محسوب می‌شود.
آکنه روزاسه
این بیماری پوستی ممکن است یکی از عوارض کبد چرب روی پوست باشد، اگرچه دلایل دیگری نیز باعث به وجود آمدن آن می‌شوند. آکنه روزاسه باعث قرمزی بیش از حد پوست و یا ایجاد رگ های خونی قرمز رنگ روی پوست می‌شود.
وریدهای عنکبوتی
این وریدها رگ های خونی کوچک نزدیک سطح پوست هستند که در اثر تغییرات هورمونی حاصل از سیروز ایجاد می‌شوند و بیشتر در قسمت بالای بدن دیده می‌شود.
قرمزی کف دست
این عارضه می‌تواند از عوارض کبد چرب و همچنین چند بیماری دیگر مثل پرکاری تیرویید باشد. قرمزی پوست کف دست و انگشتان بر اثر گشاد شدن رگ های خونی ناشی از تغییرات هورمونی به وجود می‌آید.
زخم های اطراف دهان
بیماری کبد چرب باعث اختلال در جذب مواد مغذی مثل انواع ویتامین ها و مواد معدنی می‌شود. کمبود این مواد معدنی مثل روی باعث نوعی عارضه پوستی به نام درماتیت می‌شود که خود را به شکل راش هایی در اطراف دهان نشان می‌دهد.
لکه های زرد در اطراف پلک ها
زانتلاسما لکه های زردرنگی هستند که در اطراف پلک ها و به دلیل تجمع چربی زیر پوست ایجاد می‌شوند. این مشکل پوستی نشان می‌دهد که کبد به خوبی کار نمی‌کند و کلسترول خون بالاست. زانتلاسما بیشتر در زنان بین ۴۰ تا ۵۰ سال که به کبد چرب مبتلا هستند و کلسترول خون بالایی هم دارند، دیده می‌شود.
عوارض کبد چرب روی مو
کبد چرب می‌تواند روی جنبه های مختلف سلامتی تاثیر داشته باشد و عوارض کبد چرب حتی روی مو هم قابل مشاهده است. عوارض کبد چرب و ریزش مو را می‌توان به هم مرتبط دانست.
کبد صفرا تولید می‌کند که برای تجزیه چربی ها ضروری است و همچنین مواد مغذی را به قسمت هایی از بدن به ویژه فولیکول های مو انتقال می‌دهد. زمانی که کبد به درستی کار نکند، صفرای کافی تولید نمی‌شود و در نتیجه باعث ریزش مو می‌شود. علاوه بر این کبد با تولید هورمون ها و پروتئین های موثر بر رشد مو، باعث تقویت آن می‌شود.
به همین دلیل با اختلال در کبد ، تولید این پروتئین ها و هورمون ها نیز دچار مشکل شده و در نهایت باعث ریزش مو می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت یکی از نشانه ها و عوارض کبد چرب روی مو، ریزش مو است که در مواردی نشان دهنده بیماری پیشرفته کبدی نیز می‌باشد.
سخن پایانی
کبد شاید مهم ترین عضو بدن باشد که وظایف بسیار مهم و حیاتی را بر عهده دارد. حفظ سلامت این اندام از اهمیت زیادی برخوردار است و از بیماری های کبدی مثل کبد چرب پیشگیری می‌کند. کبد چرب را قاتل خاموش هم می‌نامند چرا که علائم کمی دارد اما عوارض آن می‌تواند بسیار جدی و کشنده باشد.
عوارض کبد چرب در صورت پیشرفت بیماری و عدم تشخیص و درمان به موقع باعث نارسایی کبد می‌شود. این نارسایی و آسیب دائمی کبد نتیجه سیروز کبدی است که در اثر کبد چرب به وجود می‌آید. بنابراین بهترین راه جلوگیری از عوارض کبد چرب، شناخت بیماری و علائم آن و همچنین آزمایشات دوره ای کبد است.
سوالات متداول
آیا می‌توان عوارض کبد چرب را درمان کرد؟
اگر بیماری در مراحل اولیه باشد و تشخیص داده شود می‌توان از عوارض کبد چرب پیشگیری کرد.
همچنین تغییرات رژیم غذایی و ورزش می‌تواند به بهبود کبد و ترمیم آن کمک کند.
مهم ترین عوارض کبد چرب کدام اند؟
از مهم ترین عوارض کبد چرب، سیروز کبد است. سیروز کبدی در نتیجه آسیب های مداوم به کبد ایجاد می‌شود و در نهایت ممکن است منجر به نارسایی کبد شود.
مبتلایان به کبد چرب چه قدر می‌توانند زندگی کنند؟
اگر فرد مبتلا برای مقابله با بیماری اقداماتی انجام دهد و سبک زندگی سالمی را در پیش بگیرد می‌تواند از عوارض جدی کبد چرب جلوگیری کند. اما موارد شدید بیماری و پیشرفت آن ممکن است امید به زندگی مبتلایان را تحت تاثیر قرار دهد.
برای کاهش عوارض کبد چرب چه کاری می‌توان انجام داد؟
برای کاهش عوارض بیماری می‌توان اقداماتی مثل کاهش وزن، کنترل دیابت، کاهش کلسترول خون، تغییرات رژیم غذایی، ورزش و فعالیت های بدنی را انجام داد.
عوارض کبد چرب روی پوست قابل درمان است؟
برای درمان عوارش کبد چرب روی پوست معمولا در کنار درمان اصلی بیماری، برای کنترل عارضه های پوستی هم داروهایی تجویز می‌شود. به طور مثال برای کاهش خارش پوست از داروهای ضد خارش پوست استفاده می‌شود.