رژیم غذایی فیبروز کبدی | آیا این رژیم برای شما مناسب است؟

ابتلا به بیماری فیبروز کبدی معمولا به این معنی است که باید در رژیم غذایی خود تغییراتی ایجاد کنید. علاوه بر این که غذای سالم می خورید، باید توصیه های خاصی را نیز دنبال کنید تا مطمئن شوید پروتئین و کالری کافی به بدن خود وارد می کنید. ایجاد تغییرات در رژیم غذایی می تواند یک راه موثر برای جلوگیری از پیشرفت بیماری باشد.

در واقع پیروی از رژیم غذایی فیبروز کبدی، می تواند به تامین مواد مغذی بدن کمک کند و از آسیب بیشتر به کبد جلوگیری کند. در این مقاله از سایت سلامتی من، قصد داریم اصول رژیم غذایی فیبروز کبدی را بیان کنیم، از جمله این که این رژیم چیست و آیا برای شما مناسب است یا خیر.

فیبروز کبدی چیست؟

فیبروز کبدی، بیماری است که با ایجاد زخم در کبد مشخص می شود. ایجاد این زخم ها روی بافت کبد، باعث می شود تا کبد دیگر نتواند عملکرد خوبی داشته باشد. فیبرزو کبدی، اولین مرحله از زخم کبد است و با پیشرفت این زخم ها، فیبروز کبدی، به سیروز تبدیل می شود. متاسفانه سیروز کبدی یک بیماری پیشرونده است، به این معنی که با گذشت زمان بدتر می شود. هنگامی که سیروز دارید، هیچ راهی برای درمان آن وجود ندارد. در عوض، میتوانید با اصلاح رژیم غذایی خود از پیشرفت آن جلوگیری کنید.

علت بروز بیماری فیبروز کبدی

فیبروز کبدی پس از ایجاد زخم در کبد ایجاد می شود. بعد از ایجاد این زخم ها کبد سعی می کند تا این زخم ها را ترمیم کند. در طول ترمیم پروتئین مازاد مثل کلاژن و گلیکوپروتئین ها در کبد تشکیل می شوند. این ترمیم بارها و بارها انجام میشود اما در نهایت سلول های کبد یعنی هپاتوسیت ها دیگر نمی توانند خود را ترمیم کنند و در نتیجه این پروتئین های اضافی باعث زخم کبد یا همان فیبروز کبد می شود.

بسیاری از چیزها می توانند در نهایت منجر به فیبروز کبدی شوند، از جمله:

• هپاتیت خود ایمنی
• هپاتیت B و هپاتیت C
• عفونت های کبدی
• بیماری کبد چرب غیر الکلی
• بیماری کبد چرب الکلی
• انسداد صفراوی
• مصرف طولانی مدت و سنگین الکل
• تجمع چربی در کبد
• آهن زیاد در بدن

علائم فیبروز کبدی

فیبروز کبدی معمولاً در مراحل اولیه خود، هیچ علامتی ایجاد نمی کند. در واقع علائم و نشانه های فیبروز کبدی با پیشرفت این بیماری و تبدیل آن به سیروز ظاهر می شوند که شامل موارد زیر است:

• زردی
• خستگی
• کاهش وزن
• ضعف
• خونریزی و کبودی آسان
• نفخ شکم به دلیل تجمع مایعات (آسیت)
• پاهای متورم
• گیجی، گفتار نامفهوم یا خواب آلودگی (آنسفالوپاتی کبدی)
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع
• رگهای عنکبوتی
• قرمزی در کف دست
• خارش

عوارض فیبروز کبدی

از جمله عوارض فیبروز کبدی می توان به اختلال در عملکرد کبد و سایر عوارض جانبی، از جمله خستگی، از دست دادن اشتها، کاهش وزن و حالت تهوع اشاره کرد. اما مهم ترین عارضه می تواند این باشد که اگر از پیشروی فیبروز کبدی جلوگیری نشود، فرد به سیروز کبد یا زخم شدید کبد دچار می شود. که در این صورت عملکرد کبد دچار مختل می شود. سیروز اغلب منجر به از دست دادن توده عضلانی و تجمع مایع در بازوها، پاها و شکم می شود. از دست دادن توده عضلانی یکی از عوارض شایع سیروز است و می تواند تاثیر منفی بر کیفیت زندگی داشته باشد.

درمان فیبروز کبدی

متاسفانه باید گفت درمان قطعی برای بیماری فیبروز کبدی وجود ندارد مگر این که بیماری در مراحل اولیه باشد. در این صورت به دلیل آسیب کمی که به کبد رسیده است ممکن است قابل درمان باشد. اما زمانی که این بیماری تشدید شده باشد و کبد آسیب دیده باشد، احتمال درمان، بسیار کم می شود و حتی ممکن است به سیروز تبدیل شود.

متاسفانه بیماری سیروز کبدی قابل درمان نیست و فقط میتوان با دارو درمانی و داشتن یک رژیم غذایی مناسب، از پیشروی آن جلوگیری کرد. و زمانی که بیماری تشدید شود و کبد عملکرد خود را از دست بدهد، پیوند کبد به عنوان آخرین راه به بیمار پیشنهاد می شود.

رژیم غذایی فیبروز کبدی

همانطور که میدانید وظیفه اصلی کبد هضم غذا و فیلتر کردن سموم از بدن است، پس منطقی است که داشتن یک رژیم سالم میتواند از آسیب بیشتر به کبد جلوگیری کند و کیفیت زندگی شما را هم اکنون و هم در دراز مدت بهبود بخشد.

پیروی از یک رژیم فیبروز کبدی می تواند به شما کمک کند تا مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کنید، از آسیب بیشتر به کبد محافظت کنید و از عوارض طولانی مدت جلوگیری کنید.

اگر مبتلا به فیبروز کبدی هستید، غذاهای پروتئین دار را در اولویت قرار دهید و منابع پروتئینی گیاهی و حیوانی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف مقدار زیادی از منابع پروتئینی با کیفیت بالا در طول روز، از جمله غذاهایی مانند گوشت، ماهی، مرغ، محصولات لبنی و حبوبات به این بیماری کمک می کنند.

دریافت کالری کافی در طول روز بسیار مهم است. این به جلوگیری از سوء تغذیه، که یک عارضه رایج سیروز است، کمک می کند. سوءتغذیه نه تنها می تواند بروز و شدت علائم سیروز را افزایش دهد، بلکه می تواند عملکرد سیستم ایمنی را نیز مختل کند، توده عضلانی را کاهش دهد، بهبود زخم را کُند کند و کیفیت زندگی شما را کاهش دهد.

فیبروز می تواند بر توانایی کبد شما برای تولید صفرا، که برای هضم چربی ها لازم است، تأثیر بگذارد. با این حال، منابع چربی فرآوری نشده مانند آجیل، ماهی قزل آلا و آووکادو را باید در حد اعتدال مصرف کنید.

در نهایت، برخی ویتامین‌ها یا مواد معدنی ممکن است به مدیریت وضعیت شما کمک کنند، زیرا افراد مبتلا به فیبروز کبدی ممکن است در معرض خطر بیشتری از کمبود مواد مغذی مانند روی، ویتامین D، ویتامین K و ویتامین‌های B باشند.

در هنگام پیروی از رژیم غذایی فیبروز کبدی، سعی کنید هر گونه غذا و نوشیدنی را که پردازش آن برای کبد دشوار است، محدود کنید. همچنین باید از خوردن الکل خودداری کنید که می تواند به کبد آسیب برساند و زخم را بدتر کند.

به طور کلی، مصرف غذاهای حاوی چربی های ناسالم مانند چربی های ترانس، از جمله غذاهای سرخ شده و تنقلات فرآوری شده را محدود کنید.

از آنجایی که فیبروز می تواند عملکرد سیستم ایمنی شما را مختل کند، بهتر است از گوشت، تخم مرغ و غذاهای دریایی خام یا نیم پز پرهیز کنید. در غیر این صورت، خطر ابتلا به بیماری یا عفونت ناشی از غذا را افزایش می دهید.

محدود کردن مصرف غذاهای شور می تواند تعادل سدیم را بهبود بخشد. لازم نیست آن را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید، اما سعی کنید از غذاهای فرآوری شده دوری کنید و از افزودن نمک زیاد در حین پخت و پز خودداری کنید.

اکیداً توصیه می شود که از مصرف نوشیدنی های کافئین دار خودداری کنید زیرا باعث تشدید بیماری کبدی می شوند.

مواد غذایی مفید در رژیم غذایی فیبروز کبدی

یک رژیم غذایی فیبروز کبدی باید بیشتر از خوراکی های سرشار از مواد مغذی مانند میوه ها، سبزیجات، آجیل، دانه ها و حبوبات تشکیل شود.

در اینجا چند نمونه از غذاها برای اولویت در رژیم غذایی فیبروز کبدی را برای شما بیان می کنیم:

• غذاهای پروتئینی: تخم مرغ، محصولات لبنی، غذاهای دریایی، تکه های بدون چربی گوشت و مرغ
• حبوبات: لوبیا، عدس، نخود
• آجیل: گردو، بادام، بادام هندی، پسته
• غلات کامل: جو، برنج، گندم، ماکارونی، نان
• میوه ها: سیب، پرتقال، توت، گلابی، هلو، آلو
• سبزیجات: کلم بروکلی، گل کلم، مارچوبه، گوجه فرنگی، نخود فرنگی، سیب زمینی
• دانه ها: دانه کدو تنبل، دانه کتان، دانه چیا، دانه شاهدانه
• نوشیدنی: آب، شکلات داغ، شیر
• چربی های مفید برای قلب: روغن زیتون، روغن آووکادو، ماهی قزل آلا، آجیل
• ادویه جات: فلفل سیاه، زیره، شوید، جعفری، آویشن، زردچوبه، زنجبیل

مواد غذایی مضر در رژیم غذایی فیبروز کبدی

رژیم غذایی فیبروز کبدی باید الکل و غذاهای حاوی چربی های ناسالم یا سدیم را محدود کند.

در اینجا برخی از مواد غذایی که باید در رژیم غذایی فیبروز کبدی از آنها اجتناب کرد را بیان می کنیم:

• غذاهای فرآوری شده: فست فود، وعده های غذایی آماده، سوپ های کنسرو شده، میان وعده های بسته بندی شده
• چربی های ناسالم: مارگارین، غذاهای سرخ شده
• تنقلات شور: چیپس، کراکر، چوب شور، ذرت بو داده
• گوشت های فرآوری شده: هات داگ، سوسیس
• چاشنی های سدیم بالا: سس سویا، سس استیک، سس اسپاگتی
• غذاهای نیم پز: گوشت خام یا نیم پز، مرغ، تخم مرغ، ماهی
• الکل: شراب، آبجو

توصیه های تغذیه ای بیماری فیبروز کبدی

• اگر مایعی در پاها یا شکم شما تجمع یافته است، مقدار آن را کاهش دهید. کم کردن میزان نمک در رژیم غذایی شما می تواند به کنترل این موضوع کمک کند. سعی کنید بیش از 5.2 گرم نمک در روز مصرف نکنید.
• اگر مشکل زردی (رنگ زرد پوست و چشم) و گیجی (آنسفالوپاتی) دارید، همه اینها نشانه هایی هستند که کبد، دیگر به اندازه کافی برای انجام وظایف خود کار نمی کند. این امر مستلزم توصیه های متخصص تغذیه است. زیرا ممکن است به یک رژیم غذایی پر انرژی و پروتئین بالا نیاز داشته باشید.
• نکته دیگری که در رژیم غذایی فیبروز کبدی باید رعایت کنید این است که چهار تا شش میان وعده به جای یک یا دو وعده بزرگتر میل کنید تا انرژی و پروتئین دریافتی در طول روز پخش شود.
• مهم است که قبل از خواب یک میان وعده 50 گرمی کربوهیدرات داشته باشید. میان وعده های زیر همگی حاوی حدود 50 گرم کربوهیدرات هستند:
  • 300 میلی لیتر شیر و 3 عدد بیسکویت ساده یا شکلاتی
  • 5 عدد بیسکویت شکلاتی
  • 2 برش ضخیم نان تست با مربا
  • 40 گرم غلات با 100 میلی لیتر شیر و موز خرد شده

مشورت با متخصص تغذیه در رابطه با رژیم غذایی فیبروز کبدی

بسته به اینکه رژیم فعلی شما چگونه است، انتقال به رژیم غذایی فیبروز کبدی ممکن است تا حدودی دشوار باشد. زیرا باید مصرف غذاها و نوشیدنی هایی که اغلب می خورید و از آن لذت می برید، مانند تنقلات بسته بندی شده یا فست فود را محدود کنید. علاوه بر این محدودیت ها ممکن است غذا خوردن در رستوران ها یا غذا خوردن در موقعیت های اجتماعی را برای شما چالش برانگیز کند.

ممکن است ناامید کننده باشد که چون جای زخم کبد قابل برگشت نیست، ممکن است لازم باشد برای جلوگیری از آسیب بیشتر رژیم غذایی را به مدت طولانی دنبال کنید.

بنابراین، بهتر است که با پزشک یا متخصص تغذیه خود صحبت کنید تا یاد بگیرید که چگونه رژیمی را تنظیم کنید که قادر به پایبندی طولانی مدت به آن باشید.

پیروی از دستورات یک متخصص بسیار مهم است زیرا فیبروز کبدی یک وضعیت پیچیده است که ممکن است با شرایط یا عوارض دیگری همراه باشد. در این صورت می توانید مطمئن شوید که برنامه غذایی شما نیازهای بدن شما را برآورده می سازد.

حتی گاهی ممکن است متخصص تغذیه، ترکیب رژیم غذایی فیبروز کبدی را با درمان های دیگر، مانند داروهای تجویزی، روش های پزشکی خاص، یا تغییرات سبک زندگی مانند ورزش یا ترک سیگار توصیه کنند.

سخن پایانی

به خاطر داشته باشید که توصیه های تغذیه ای، بسته به عوامل مختلفی متفاوت است. در حالی که ما سعی کردیم در این مقاله برخی از دستورالعمل های اساسی برای رژیم فیبروز کبدی را بیان کنیم، اما بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای خاص خود را پیدا کنید. پزشک می تواند با توجه به سلامتی و نیاز شما مصرف مکمل های خاصی را برای محافظت در برابر کمبودهای تغذیه ای ناشی از فیبروز کبدی به شما توصیه کند.

سوالات متداول

منابع

منبع 1 | منبع 2 | منبع 3 | منبع 4 | منبع 5 | منبع 6