سبک زندگی، درمان پزشکی و رژیم غذایی برای کاهش اوره و کراتینین

اوره و کراتینین موادی هستند که در طول متابولیسم پروتئین تولید می شوند و هر دو به کلیه ها منتقل شده و توسط ادرار فیلتر می شوند. سطوح بالای اوره و کراتینین می تواند نشانه ای از بیماری کلیوی یا سایر بیماری های زمینه ای باشد. همچنین آن ها یک محصول جانبی موقتی از عوامل یا شرایط خاص سبک زندگی هستند.

سطح اوره و کراتین می توانند برای ارزیابی عملکرد کلیه ها استفاده شوند. وقتی کلیه ها خوب کار نمی کنند، این دو ماده نمی توانند از بدن دفع شوند و در بدن تجمع پیدا می کنند. چنین شرایطی سلامت شما را تضعیف می کند و باید برای آن چاره ای اندیشید.

پزشک بهترین روش درمانی را برای رفع علت اصلی مشکلات کلیوی شما توصیه می کند. همچنین می توانید تحت نظر پزشک خود از تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی که در این مقاله از سایت سلامتی به آن ها می پردازیم، استفاده کنید تا قدم مثبتی برای کاهش اوره و کراتین بردارید.

توصیه های رژیم غذایی برای کاهش اوره و کراتینین

برای همه افراد، رژیم غذایی یک جنبه مهم زندگی است. هنگامی که غذا و نوشیدنی مصرف می شود، بدن ما از آن چه لازم است، استفاده می کند و بقیه به مواد زائد تبدیل می شود که می تواند به صورت ادرار دفع شود. هنگامی که کلیه های شما به درستی کار نمی کنند، این مواد زائد می توانند در خون انباشته شوند و عوارضی ایجاد کنند.

برای کسانی که نگران سلامت کلیه های خود هستند، توجه به یک رژیم غذایی برای کاهش اوره و کراتینین اهمیت بسیاری دارد. این رژیم کمک می کند تا عملکردهای اصلی کلیه که با رژیم غذایی مرتبط هستند، بهبود پیدا کنند. آن ها عبارتند از:

• دفع مواد زائد
• کنترل حجم مایعات در بدن
• کنترل فشار خون

رعایت موارد زیر در رژیم غذایی برای کاهش اوره و کراتنین مفید است:

1. مصرف سدیم خود را محدود کنید

نمک زیاد در رژیم غذایی می تواند سطح کراتینین شما را افزایش دهد. سدیم اضافی برای سلامت کلیه ها مضر است. همچنین می‌ تواند سبب ایجاد مشکلات دیگری مانند فشار خون بالا و احتباس مایعات در بدن شود. اگر سطح کراتینین شما خیلی بالاست، کاهش نمک ممکن است کمک کننده باشد.

بهتر است در مورد شروع یک رژیم کم سدیم برای کاهش اوره و کراتینین با پزشک خود صحبت کنید. توصیه می شود از افزودن هر گونه نمک به وعده های غذایی خودداری کنید و همچنین مصرف غذاهای پر نمک مانند گوشت های فرآوری شده، بیکن، سوسیس، سوپ و سس های بسته بندی شده را کاهش دهید یا در صورت امکان از انواع کم سدیم آن ها استفاده کنید.

همچنین وقتی در حال آشپزی هستید، نمک را با چاشنی های خوش طعم دیگر مانند سیر، پاپریکا یا پوست لیمو جایگزین کنید.

FDA مصرف روزانه بیش از 2300 میلی گرم نمک را در افراد 14 سال و بالاتر توصیه نمی کند. متخصص تغذیه می تواند برای محدود کردن میزان نمک مصرفی و جایگزین های مناسب آن به شما کمک کند.

2. مراقب مصرف پروتئین خود باشید

افرادی که به طور منظم مقادیر زیادی منابع پروتئینی مانند گوشت قرمز و محصولات لبنی مصرف می کنند، سطح کراتینین بالاتری دارند. تحقیقات نشان می دهد یک رژیم غذایی با پروتئین بالا می تواند سطح کراتینین شما را حداقل به طور موقت افزایش دهد.

خوردن مقدار زیادی گوشت پخته یا سایر غذاهای پر پروتئین می تواند باعث ایجاد کراتینین در بدن شما شود. در واقع پروتئین استفاده نشده به مواد زائد از جمله اوره و کراتینین تجزیه می شود. اگر مشکلات کلیوی دارید، کلیه های شما قادر نیستند به درستی اوره و کراتینین را دفع کنند و ممکن است این مواد در خون شما تجمع یابد و علائمی مانند حالت تهوع و از دست دادن اشتها ایجاد کنند.

میزان پروتئین مورد نیاز شما به اندازه بدن شما بستگی دارد و برای هر فرد متفاوت است. اگر در مورد میزان پروتئینی که می خورید نگران هستید، با پزشک خود صحبت کنید. زیرا ممکن است تغییر رژیم غذایی کم پروتئین را در صورت ابتلا به بیماری کلیوی توصیه کند.

برای کاهش اوره و کراتینین بدون مشورت با پزشک، هیچ تغییر شدیدی در مصرف پروتئین خود ایجاد نکنید. پروتئین برای حفظ سطح انرژی و حفظ سلامت عضلات مهم است و مصرف روزانه مناسب پروتئین باید توسط متخصص تغذیه توصیه شود.

3. بیشتر از غذاهای گیاهی استفاده کنید

رژیم غذایی که سرشار از میوه ها و سبزیجات است، می تواند سلامت کلیه های شما را تقویت کند. همچنین مشخص شده است که مصرف فیبر بیشتر در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی می ‌تواند به کاهش اوره و کراتینین در بدن کمک کند. زیرا فیبر به حذف سموم و سایر محصولات جانبی زائد شیمیایی کمک می ‌کند. میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات منابع غذایی غنی از فیبر هستند.

اگر چه افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات بدون حذف کامل گوشت از رژیم غذایی ممکن است برای بهبود سلامت کلیه های شما کافی باشد. با این وجود برخی از کارشناسان، رژیم های گیاهخواری را برای کاهش سطح بالای کراتینین و کاهش خطر بیماری کلیوی توصیه می کنند. با این حال، قبل از گیاهخواری با پزشک خود در مورد خطرات و فواید احتمالی صحبت کنید.

اگر به رژیم گیاهخواری روی می آورید، ممکن است نیاز به مصرف مکمل هایی مانند ویتامین B12 داشته باشید تا مطمئن شوید که هنوز تمام ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت می کنید. پزشک همچنین می تواند به شما در انتخاب منابع پروتئینی سالم و گیاهی کمک کند.

4. از غذاهای غنی از فسفر خودداری کنید

اگر سطح بالای کراتینین شما ناشی از بیماری کلیوی باشد، کلیه های شما ممکن است در پردازش فسفر مشکل داشته باشند و کاهش فسفر ممکن است کمک کننده کند. از پزشک خود بپرسید که آیا رژیم غذایی کم فسفر برای کاهش اوره و کراتینین ایده خوبی است یا خیر.

غذاهای سرشار از فسفر عبارتند از:

• غذاهای بسیار فرآوری شده مانند انواع فست فود یا غذاهای آماده صنعتی
• لبنیات کم چرب مانند شیر، انواع ماست و پنیر کم چرب
• گوشت‌ هایی که با مایعات یا طعم ‌دهنده‌ های اضافه فرآوری شده اند
• بسیاری از نوشابه های گازدار، نوشیدنی های ورزشی، نوشیدنی های انرژی زا و سایر نوشیدنی های بسته بندی شده
• شکلات و کارامل
• بیسکویت، کلوچه و نان ذرت

5. برای تغییر میزان پتاسیم دریافتی با پزشک خود مشورت کنید

پتاسیم یک ماده معدنی است که در بسیاری از غذاها به ویژه میوه ها، سبزیجات و سیب زمینی یافت می شود. بیماری کلیوی می تواند منجر به عدم تعادل پتاسیم شود. در واقع مشکلات کلیوی ممکن است نحوه پردازش پتاسیم را در بدن تغییر دهد. اگر سطح کراتینین شما خیلی بالا باشد، احتمال زیادی وجود دارد که سطح پتاسیم شما نیز خیلی بالا باشد. در حالی که تغییر مقدار پتاسیم در رژیم غذایی شما تأثیر مستقیمی بر سطح کراتینین شما نخواهد داشت، پزشک همچنان ممکن است افزایش یا کاهش پتاسیم در رژیم غذایی شما را برای کمک به بهبود سلامت کلیه ها توصیه کند.

اگر پزشک رژیم غذایی کم پتاسیم را توصیه می کند از غذاهایی مانند میوه های خشک، موز، خربزه، حبوبات (نخود و لوبیا)، محصولات سبوس دار و بسیاری از انواع سبزی ها اجتناب کنید. برخی از انواع گوشت ها مانند گوشت گاو، مرغ و سالمون نیز سرشار از پتاسیم هستند.

غذاهای کم پتاسیم شامل میوه هایی مانند سیب، انواع توت ها، انگور، گلابی و آناناس و همچنین سبزیجاتی مانند کلم، گل کلم، کلم بروکلی خام، مارچوبه، خیار و کلم پیچ هستند. پاستا، برنج و نان سفید نیز پتاسیم کمی دارند.

دریافت پتاسیم بیش از حد یا خیلی کم می تواند خطرناک باشد. هیچ گاه برای کاهش اوره و کراتینین، میزان مصرف پتاسیم خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید.

6. مراقب مصرف مایعات خود باشید

متخصصان معمولاً نوشیدن حداقل هشت لیوان آب در روز را برای کمک به حفظ سلامت و عملکرد صحیح کلیه‌ ها توصیه می ‌کنند. البته نیاز آبی دقیق شما ممکن است بسته به عواملی مانند سن، جنس، سلامت کلی و سطح فعالیت شما متفاوت باشد. کم آبی می تواند باعث افزایش سطح کراتینین شود، بنابراین هیدراته ماندن مهم است.

با این وجود مصرف مایعات می تواند برای برخی از افرادی که بیماری کلیوی دارند، مشکل ساز باشد. به طور مثال اگر تحت درمان با همودیالیز یا دیالیز هستید، ممکن است لازم باشد مصرف مایعات خود را محدود کنید. در این شرایط مقدار مایعی که می توانید بخورید، به مقدار ادراری که تولید می کنید، بستگی دارد. می ‌توانید با استفاده از فنجان کوچک و فاصله انداختن بین نوشیدنی‌ ها در طول روز، مصرف مایعات خود را کاهش دهید. شما همچنین می توانید با محدود کردن مقدار نمک و غذاهای شور از تشنگی جلوگیری کنید.

یک روش ساده و مفید برای کاهش اوره و کراتینین نوشیدن آب کافی است. هیدراته ماندن در دفع سموم و مواد زائد بدن موثر است. با این حال اگر مشکلات کلیوی دارید، لازم است با پزشک خود در مورد مقدار آب و سایر مایعات که باید روزانه بنوشید، مشورت کنید. پزشک همچنین بهترین زمان برای نوشیدن مایعات را نیز تعیین می کند.

تغییرات سبک زندگی برای کاهش اوره و کراتینین

1. هنگام استفاده از مکمل های کراتین مراقب باشید

کراتین علاوه بر شکل طبیعی خود، به عنوان یک مکمل خوراکی نیز موجود است. این مکمل ها با افزایش سطح کراتینین به عضله سازی کمک می کنند و برخی ورزشکاران برای افزایش عملکرد ورزشی از آن ها استفاده می کنند.

به طور کلی مکمل کراتین برای افراد دارای کلیه های سالم بی خطر در نظر گرفته می شود و بعید است که مصرف دوز توصیه شده این مکمل ها مشکلی ایجاد کند. با این حال، مصرف بیش از دوز توصیه شده می تواند باعث افزایش بیش از حد سطح کراتینین شود. اگر در مورد سلامت کلیه های خود نگران هستید و مایل به کاهش سطح کراتینین خود برای بهبود عملکرد کلیه های خود هستید، با پزشک خود مشورت کنید و از او بپرسید که آیا می توانید مصرف آن ها را ادامه دهید یا باید استفاده از آن را متوقف کنید.

 مصرف مکمل کراتین به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است اما تحقیقات بلند مدت بر روی افراد مبتلا به بیماری کلیوی وجود ندارد.

2. همه داروها را تحت نظر پزشک مصرف کنید

در صورت داشتن کراتینین بالا به دلیل بیماری کلیوی، با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای مصرف هر دارویی صحبت کنید. برخی از داروهایی که در افزایش سطح کراتینین تاثیر دارند، عبارتند از:

• سایمتیدین؛ دارویی که برای درمان زخم و سوزش سر دل استفاده می شود
• تری متوپریم، نوعی آنتی بیوتیک
• پیریمتامین؛ یک داروی ضد انگل است.
• سالیسیلات‌ ها مانند آسپرین، تیلنول (استامینوفن) یا ایبوپروفن
• کورتیکواستروئیدها
• برخی از انواع مکمل های ویتامین D
• فناسماید؛ نوعی داروی ضد تشنج

سطوح بالای کراتینین همیشه نشانه آسیب کلیه نیست و برخی از داروها می توانند علت اصلی باشند. با این حال مصرف این داروها می تواند در افرادی که مشکلات کلیوی دارد، وضعیت را بدتر کند.

3. خواب با کیفیت و کافی داشته باشید

اگر در طول شب چندین بار از خواب بیدار می شوید و خواب شما به طور مکرر قطع می شود یا اگر کمتر از 6 ساعت در شب می خوابید، زمان آن است که کمی به فکر سلامتی خود باشید. زیرا کیفیت و مدت خواب با سلامت کلیه ها ارتباط مستقیم دارد و چنین شرایطی می تواند باعث افزایش سطح کراتینین شود. شما می توانید با حدود 7 تا 9 ساعت خواب با کیفیت شبانه، سلامت کلی خود را تقویت کنید.

اگر شب ها به سختی می خوابید، با پزشک خود صحبت کنید. آن ها می توانند تغییراتی را در روال قبل از خواب شما توصیه کنند یا حتی مکمل یا دارویی را تجویز کنند که می تواند بر خواب شما و کاهش اوره و کراتینین تاثیر مثبت داشته باشد.

4. داروهای گیاهی را خودسرانه مصرف نکنید

شواهد کمی وجود دارد که نشان می دهد، برخی از داروهای گیاهی ممکن به کاهش سطح اوره و کراتینین و بهبود سلامت کلیه های شما کمک کنند. با این حال همیشه قبل از مصرف هر نوع داروی گیاهی و مکمل های آن ها با پزشک خود صحبت کنید. به خصوص اگر سابقه مشکلات کلیوی یا دیگر مشکلات جدی سلامتی را دارید.

گیاهانی که در این زمینه مطرح هستند، عبارتند از:

چای سبز: برخی از مطالعات نشان می دهد که عصاره چای سبز ممکن است عملکرد کلیه را بهبود بخشد و سطح کراتینین را کاهش دهد.

چای بابونه: در حالی که مشخص نیست چرا بابونه سطح کراتینین را کاهش می دهد، برخی از متخصصان پزشکی حدس می زنند که ممکن است به دلیل خواص آنتی اکسیدانی بابونه باشد.

عصاره برگ قاصدک: این امکان وجود دارد که برگ قاصدک بتواند به بهبود سلامت کلیه و کاهش سطح کراتینین کمک کند. این مکمل‌ ها سرشار از پتاسیم هستند و اگر به بیماری کلیوی مبتلا هستید برای مصرف مکمل ‌های قاصدک احتیاط کنید.

مکمل های مریم گلی: ممکن است عملکرد کلیه را بهبود بخشد و سطح کراتینین شما را پایین بیاورد.

برخی از انواع مکمل های گزنه: ممکن است به کاهش سطح کراتینین کمک کنند. با این حال، اگر بیماری کلیوی دارید، مکمل ‌های گزنه را بدون مشورت با پزشک خود امتحان نکنید. این مکمل‌ ها سرشار از فسفر و پتاسیم هستند، بنابراین ممکن است ضرر آن ها بیشتر از فواید آن باشد.

5. از سیگار کشیدن خودداری کنید

سیگار کشیدن می تواند ریسک ابتلا به بیماری مزمن کلیوی را افزایش دهد. بنابراین ترک آن می‌ تواند راهی برای کاهش احتمال مشکلات مربوط به کلیه‌ ها باشد و خطر بالا رفتن سطح اوره و کراتینین را کاهش دهد.

6. مصرف الکل را محدود کنید

تحقیقاتی که درباره الکل و سلامت کلیه ها انجام شده است، نتیجه گیری درباره مصرف آن را دشوار کرده است. برخی مطالعات نشان داده ‌اند که مصرف متوسط الکل ممکن است به کاهش خطر بیماری مزمن کلیوی کمک کند.

مطالعات دیگر نشان داده ‌اند که الکل بیش از حد می ‌تواند به کلیه ‌ها آسیب برساند. همچنین می ‌تواند به شرایطی مانند فشار خون بالا و وابستگی به الکل منجر شود. اگر الکل مصرف می کنید و سطح بالای اوره و کراتینین دارید، حتماً این موضوع را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.

7. سطح ورزش ایمن را انتخاب کنید

ورزش شدید و با شدت بالا مانند وزنه‌ برداری می ‌تواند سطح کراتینین را در جریان خون شما افزایش دهد. به دلیل این که در طول یک تمرین شدید از عضله های خود زیاد کار می کشید، کراتینین در جریان خون آزاد می شود. البته لزوماً این فرآیند مشکل محسوب نمی شود اما می ‌تواند سبب شود در آزمایشات، سطح کراتینین شما کمی بالاتر از حد طبیعی به نظر برسد.

از سوی دیگر برخی از مطالعات نشان می دهد که ورزش منظم و مناسب برای کلیه ها مفید است و می تواند سطح کراتینین شما را در دراز مدت کاهش دهد. بنابراین تنها به این دلیل که نگران سطح کراتینین خود هستید، از ورزش به طور کامل اجتناب نکنید. در عوض در مورد نگرانی های خود با پزشک خود صحبت کنید تا گزینه های تمرینی با شدت کمتر را برای کاهش اوره و کراتینین بشناسید و در صورت صلاحدید پزشک آن ها را به برنامه روزانه خود اضافه کنید.

به طور کلی افراد مبتلا به بیماری‌ های مزمن کلیوی باید تمرینات ورزشی کم‌ تری را برای حفظ تعادل عملکرد کلیه خود انتخاب کنند. ورزش هایی زیر می تواند گزینه های سالم تری باشد:

• پیاده روی
• یوگا
• ایروبیک
• دوچرخه سواری داخل سالن

روش های درمانی برای کاهش اوره و کراتینین

1. داروها

برخی از داروها، علت اصلی سطوح بالای اوره و کراتینین شما را درمان می کنند. پزشک قبل از تجویز هر دارویی، ابتدا علت افزایش این دو ماده را تشخیص می دهد. مثلا:

اگر سطوح بالای این دو ماده ناشی از دیابت باشد. داروهایی که قند خون شما را کنترل می کنند مانند رپاگلینید، ممکن است به بهبود عملکرد کلیه های شما نیز کمک کنند.

همچنین فشار خون بالا می تواند به کلیه های شما آسیب برساند و باعث افزایش سطح کراتینین و اوره شود. اگر علت، فشار خون بالا باشد، پزشک ممکن است دارویی مانند بنازپریل را برای کاهش فشار خون و محافظت از کلیه ها تجویز کند.

2. مکمل های غذایی

کیتوزان یک مکمل غذایی است که بیشتر برای کاهش وزن و کنترل کلسترول استفاده می شود. برخی از مطالعات نشان داده‌ اند که ممکن است در کاهش سطح کراتینین در افراد مبتلا به نارسایی کلیوی نیز موثر باشد.

قبل از مصرف کیتوزان برای کاهش سطح کراتینین، باید با پزشک خود مشورت کنید که آیا این گزینه برای شما مناسب است یا خیر و دوز مصرفی آن چه مقدار باید باشد.

3. لیزر درمانی سرد

لیزر درمانی سرد ممکن است عملکرد کلیه های شما را بهبود بخشد. برخی شواهد نشان می‌ دهند که لیزر سرد یا لیزر درمانی سطح پایین می ‌تواند کلیه‌ ها را احیا کند و توانایی‌ های عملکرد کلی آن ها را بهبود بخشد. در نتیجه، کلیه های شما توانایی بیشتری برای فیلتر کردن اوره و کراتینین به طور طبیعی پیدا می کنند. پزشک تشخیص می دهد که آیا این روش، گزینه مناسبی برای شما هست یا خیر.

4. دیالیز

اگر بیماری کلیوی شدید یا نارسایی کلیه دارید، پزشک ممکن است دیالیز را توصیه کند. زمانی که کلیه‌ های شما به شدت آسیب دیده ‌اند، این درمان به فیلتر کردن خون و حذف سموم از بدن کمک می‌ کند. پزشک سطح کراتینین شما ارزیابی می کند تا تشخیص دهد آیا دیالیز کارسازتر است یا درمان ‌های کمتر تهاجمی دیگر.

سخن پایانی

سطوح بالای اوره و کراتینین می تواند نشان دهنده مشکلات کلیوی باشند و باید برای کاهش آن و کاهش خطر سایر عوارض درمان شود. تغییرات سبک زندگی که در این مقاله از سایت سلامتی من به آن ها اشاره کردیم ممکن است برای همه کارساز نباشد. برخی حتی ممکن است بسته به شرایط خاص شما باعث کاهش سلامت کلی شوند. برای تعیین بهترین روش درمانی باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است روش های درمانی دیگری را برای مدیریت علائم و کاهش اوره و کراتینین تجویز کند.

سوالات متداول

منابع

منبع 1 | منبع 2 | منبع 3 | منبع 4 | منبع 5 | منبع 6 | منبع 7