غلظت خون یکی از مشکلات خونی است که افراد زیادی را درگیر میکند اما ممکن است علائمی نداشته باشد. برای درمان سریع غلظت خون از راه های مختلفی مثل داروها، درمان های سنتی و نیز تغذیه و رژیم غذایی استفاده میشود که در این مقاله مفصل به آن میپردازیم.
غلظت خون چیست؟
غلظت خون با نام علمی پلی سیتمی یا اریتروسیتوز، شرایطی است که در آن گلبول های قرمز خون افزایش پیدا میکنند، این موضوع باعث میشود تا حرکت جریان خون در رگ ها به کندی انجام شود.
خون از چهار قسمت تشکیل شده است: گلبول سفید، گلبول قرمز، پلاکت و پلاسما
غلظت خون زمانی اتفاق میافتد حجم گلبول های قرمز نسبت به پلاسما تا حد زیادی ببشتر باشد.
گلبول های قرمز وظیفه حمل اکسیژن در سراسر بدن را بر عهده دارند و بافت های بدن را با اکسیژن تغذیه کرده و سالم نگه میدارند.
غلظت خون همچنین دو فاکتور مهم خونی را افزایش میدهد:
هماتوکریت
هماتوکریت به تعداد گلبول های قرمز خون گفته میشود.
هموگلوبین
هموگلوبین نوعی پروتئین است که در گلبول های قرمز خون وجود دارد.
علائم غلظت خون
غلظت خون با توجه به علت آن میتواند اثرات مختلفی روی بدن داشته باشد، گاهی این علائم خفیف هستند اما بعضی اوقات میتوانند بسیار جدی و هشداردهنده باشند.
مهم ترین علائم غلظت خون این موارد هستند، اگرچه بعضی از افراد ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند.
- سردرد
- تاری دید
- قرمزی پوست به ویژه در صورت، دست ها و پاها
- خستگی
- فشار خون بالا
- سرگیجه
- گیجی
- خارش پوست
- خونریزی بینی
- کبودی
گاهی غلظت خون منجر به تشکیل لخته میشود و شرایط اورژانسی و خطرناکی مثل آمبولی ریه و ترومبوز ورید عمقی را به وجود میآورد.
داشتن علائمی مثل درد، تورم و قرمزی در یکی از پاها، درد شدید در ناحیه آسیب دیده، تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرگیجه و بیهوشی، نشان میدهد که فرد نیاز فوری به اقدامات پزشکی دارد
علائم غلظت خون در زنان
علائم غلظت خون در زنان و همچنین علائم غلظت خون در مردان معمولا مشابه است. اگر به طور مداوم علائمی مثل سرگیجه، تاری دید، کبودی و یا خونریزی غیر عادی، سرگیجه، تاری دید و فشار خون بالا داشته باشند باید از نظر میزان غلظت خون آزمایش شوند.
از کجا بدانیم غلظت خون داریم؟
شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که از کجا بدانیم غلظت خون داریم؟
روش های مختلفی برای تشخیص غلظت خون وجود دارد. زمانی که به پزشک مراجعه میکنید او با انجام چند آزمایش و نیز پرسیدن سوالاتی پیرامون سوابق پزشکی، داروهای مصرفی و شیوه زندگی میتواند مشکل غلظت خون را تشخیص دهد.
آزمایش خون برای تعیین مقدار گلبول های قرمز و سطح هماتوکریت و هموگلوبین خون انجام میشود.
به علاوه آزمایش عملکرد کبد و کلیه و نیز اندازه گیری سطح اکسیژن خون هم به تشخیص غلظت خون کمک میکند.
تاثیرات غلظت خون بر بدن
غلظت خون و افزایش گلبول های قرمز خون، میتواند تاثیرات مختلفی روی قسمت های بدن داشته باشد. بعضی از این اثرات خفیف و بعضی دیگر جدی هستند.
بسیاری از افراد تنها علائمی مثل سردرد و خستگی را تجربه کرده در حالی که ممکن است غلیظ شدن خون و ایجاد لخته منجر به سکته قلبی یا مغزی شود.
درمان غلظت خون
درمان غلظت خون با هدف کاهش خطر لخته شدن خون و بهبود علائم انجام میشود. اگرچه بعضی از افراد علائم خفیفی را تجربه میکنند اما در تعدای دیگر ممکن است علائم جدی و قابل توجه باشد.
به بعضی از بیماران مصرف روزانه آسپرین توصیه میشود تا از لخته شدن خون پیشگیری شود.
همچنین داروهایی برای کاهش علائم نیز تجویز میشود، به طور مثال دارو برای کمک به تسکین خارش.
علاوه بر دارو، ایجاد یک سری تغییرات در سبک زندگی به کاهش علائم غلظت خون و نیز خطر لخته شدن خون، کمک میکند.
کاهش وزن یکی از مواردی است که برای افراد درگیر غلظت خون بسیار کمک کننده است.
وزن مناسب همچنین باعث میشود تا از افزایش فشار خون و احتمال بیماری های قلبی عروقی جلوگیری شود.
افرادی که غلظت خون دارند بیشتر در معرض حملات قلبی و سکته هستند، بنابراین باید مصرف دخانیات را ترک کنند.
مورد مهم بعدی نوع تغذیه است که در رفع علائم غلظت خون میتواند تا حدودی موثر باشد. در ادامه مقاله به موضوع تغذیه و غلظت خون میپردازیم.
برای غلظت خون چه بخوریم؟
در درمان بیماری ها و مشکلات سلامتی، تغذیه و رژیم غذایی نقش قابل توجهی دارد و میتواند تاثیرات خوب و مثبتی در روند بیماری داشته باشد. اما برای غلظت خون چه بخوریم؟
همان طور که گفتیم غلظت خون منجر به عوارضی میشود که میتوان با داشتن یک رژیم غذایی سالم، از بروز آن ها جلوگیری کرد یا تا حدودی آن ها را کاهش داد.
- غذاهای غنی از آنتی اکسیدان را به برنامه غذایی روزانه خود اضافه کنید؛ میوه ها و سبزیجات تازه سرشار از آنتی اکسیدان های مفید و فیبر است که منجر به کنترل فشار خون ناشی از افزایش غلظت خون میشود.
- مصرف غذاهای ناسالم، شکر زیاد و غلات تصفیه شده را محدود کنید تا از افزایش التهاب و غلظت خون پیشگیری شود.
- از گوشت قرمز استفاده نکنید؛ این نوع گوشت چربی زیادی دارد و باید انواع گوشت بدون چربی مثل مرغ و ماهی را جایگزین آن کنید.
- برای تامین پروتئین مورد نیاز بدن میتوانید همچنین از حبوبات و آجیل ها استفاده کنید.
- روغن های سالم مثل روغن نارگیل، روغن زیتون و کنجد را جایگزین روغن های ناسالم کنید.
- سعی کنید اسیدهای چرب ترانس را از رژیم غذایی روزانه حذف کنید؛ مواد غذایی مثل انواع کیک ها، فست فود و غذاهای سرخ شده و همچنین مواد غذایی فرآوری شده اسید چرب ترانس بالایی دارند که میتوانند باعث کندی جریان خون شده و احتمال لخته شدن خون را افزایش دهند.
- از مصرف الکل و تنباکو خودداری کنید، همچنین مصرف کافئین را تا حد امکان کاهش دهید.
- روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید، این کار علاوه بر سم زدایی بدن از غلیظ شدن خون نیز جلوگیری میکند.
برای غلظت خون چه بخوریم چه نخوریم؟
همان طور که میدانید غلظت خون با ایجاد لخته خون، خطر سکته قلبی و مغزی را افزایش میدهد. داشتن رژیم غذایی سالم و اینکه بدانید برای غلظت خون چه بخوریم چه نخوریم کمک میکند تا این مشکل حداقل عوارض را داشته باشد.
در ادامه مواد غذایی را نام میبریم که میتوانند در رقیق شدن خون موثر باشند.
سیر
سیر خواص فراوانی دارد و میتواند از غلیظ شدن خون جلوگیری کند. در واقع سیر خاصبیت رقیق کنندگی دارد به همین دلیل اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده میکنید برای مقدار مجاز مصرف سیر، باید با پزشک مشورت کنید.
روغن ماهی
ماهی سرشار از اسید چرب امگا۳ است. این ماده مفید علاوه بر بهبود عملکرد مغز، باعث میشود تا مواد تشکیل دهنده پلاکت خون کاهش یافته و خون رقیق تر شود. به جای ماهی میتوانید از مکمل های امگا ۳ هم استفاده کنید.
ویتامین دی
ویتامین دی نقش مهمی در پیشگیری از خطر سگته های قلبی و مغزی و ایجاد لخته های خونی دارد. علاوه بر مکمل های ویتامین دی، مواد غذایی مثل آجیل ها، تخم مرغ و تخمه آفتابگردان منابع خوبی از ویتامین دی هستند.
زنجبیل
زنجبیل در ترکیبات خود نوعی اسید به نام سالیسیلات دارد که از خطر سکته مغزی جلوگیری میکند. به علاوه در کاهش التهابات بدن و مشکلات گوارشی هم موثر است. زنجبیل را به صورت چای یا دمنوش و یا ادویه می توان به رژیم غذایی روزانه اضافه کرد.
آووکادو
آووکادو میوه ای ست که خواص آن فراتر از یک میوه است. این میوه مفید سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ و چربی های مفید است و با جلوگیری از تشکیل پلاکت ها از غلظت خون و نیز تشکیل لخته خونی پیشگیری میکند.
روغن زیتون
مطالعات انجام شده نشان میدهند که در روغن زیتون ماده ای به نام فنول وجود دارد که میتواند در جلوگیری از لخته شدن خون موثر باشد. روغن زیتون با اثر حفاظتی که دارد، چسبندگی پلاکت ها و میزان ترومبوکسان، ماده ای که باعث چسبیدن پلاکت ها میشود، را تا حد زیادی کاهش میدهد.
عرقیات مفید برای غلظت خون
طب سنتی چه در گذشته و چه امروز توانسته در درمان بعضی از بیماری ها مکمل درمان های دارویی باشد.
برای رقیق شدن خون هم میتوان از عرقیات مفید برای غلظت خون استفاده کرد. عرق این گیاهان دارویی که در ادامه میبینید در بهبود افزایش غلظت خون کمک کننده هستند:
عرق گیاه گزنه
گزنه از آن دسته گیاهانی است که همیشه در طب سنتی از آن استفاده میشود. عرق گزنه سرشار از آهن است و باعث بهبود کم خونی و تصفیه خون میشود.
عرق گیاه قاصدک
از خواص عرق گیاه قاصدک سم زدایی بدن و رقیق و تصفیه کردن خون است. به علاوه خواص زیاد دیگری هم دارد که بری بدن مفید است.
عرق دارچین
دارچین دارای خواص ضد انعقاد خون است که بسیار جالب توجه است. این ویژگی باعث شده تا بتواند از ایجاد لخته خون در افراد مبتلا به غلظت خون پیشگیری کنذ.
عرق آلوئه ورا
خواصی که گیاه آلوئه ورا برای پوست و مو دارد برای همه آشناست. اما باید بدانید که عرق این گیاه میتواند خون را رقیق وتصفیه کند که نقش مهمی برای افراد درگیر غلظت خون دارد.
میوه های مفید برای غلظت خون
استفاده از میوه های مفید برای غلظت خون در رژیم غذایی روزانه، به کاهش علائم و عوارض این بیماری کمک میکند.
از جمله مفیدترین میوه ها برای غلظت خون این موارد هستند:
- انار شاید یکی از بهترین میوه ها و پر خاصیت ترین آن ها برای غلظت خون باشد. انار به تصفیه خون کمک میکند و در کاهش غلظت خون موثر است.
- مرکبات با داشتن ویتامین سی فراوان در درمان غلظت خون موثر هستند. برای رقیق شدن و تصفیه خون ازانواع مرکبات مثل گریپ فروت، پرتقال و لیمو استفاده کنید.
- انگور برای بهبود غلظت خون موثر است و برای رقیق شدن خون مفید است.
- آناناس یکی از میوه های مفید و سرشار از فیبر است. این میوه علاوه بر بهبود گوارش با تاثیر روی کاهش وزن در بهبود غلظت خون موثر است.
- آلبالو با داشتن آنتی اکسیدان فراوان خواص زیادی دارد و همچنین در تصفیه خون و کاهش غلظت خون موثر است.
- موز در ترکیبات خود مواد مفید فراوانی دارد و خطر ابتلا به مشکلات خونی را کاهش میدهد.
چه چیزهایی باعث غلظت خون میشود؟
در پاسخ به این سوال که چه چیزهایی باعث غلظت خون میشود، باید گفت که عوامل مختلفی در بروز این مشکل دخیل هستند.
دو نوع غلظت خون وجود دارد که شامل دو دسته بندی میشود: غلظت خون اولیه و ثانویه
پلی سیتمی اولیه نوعی غلظت خون است که علت آن ژنتیکی است؛ در واقع مغز استخوان به دلیل تغییرات ژنتیکی بیش از اندازه گلبول قرمز تولید میکند.
در غلظت خون ثانویه، عوامل دیگری منجر به افزایش گلبول های قرمز خون میشوند. به طور مثال شرایطی که در آن اکسیژن کافی به بدن نرسد، مثل بیماری های ریوی، بدن گلبول قرمز بیشتری تولید کرده و غلظت خون افزایش مییابد.
همچنین بیماری های کلیوی یا پیوند کلیه هم میتوانند منجر به غلظت خون شوند.
مصرف بعضی داروهای خاص که در درمان بیماری ها استفاده میشود نیز از عوامل غلظت خون هستند.
مصرف بیش از حد سیگار هم با وارد کردن مونوکسید کربن به بدن، اکسیژن بافت ها را کاهش داده و در نتیجه باعث غلظت خون میشود.
استرس و فشارهای عصبی هم میتوانند باعث افزایش غلظت خون شوند.
علاوه بر این عوامل، مصرف بعضی از مواد غذایی هم در بروز غلظت خون نقش دارد.
مصرف روغن های حیوانی و جامد به دلیل داشتن چربی های غیر اشباع برای مبتلایان به غلظت خون مضر است.
مصرف گوشت قرمز و غذاهای فست فود و فرآوری شده هم باید تا حد امکان محدود شوند.
درمان سریع غلظت خون در طب سنتی
درمان سریع غلظت خون در طب سنتی اگرچه به طور کامل به اثبات نرسیده است اما میتواند تحت نظر پزشک انجام شود.
- استفاده از زنجبیل برای درمان غلظت خون: زنجبیل خاصیت ضدالتهابی دارد و با داشتن سالیسیک اسید از انعقاد خون جلوگیری میکند. زنجبیل را میتوان به صورت دمنوش و یا تازه استفاده کرد.
- زردچوبه برای غلظت خون: زردچوبه هم خواص ضدالتهاب و ضد انعقاد خون و رقیق کنندگی خون دارد. در یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ به این نتیجه رسیدند که مصرف روزانه زردچوبه به رقیق شدن خون کمک میکند.
- دارچین برای غلظت خون: دارچین حاوی کومارین است که این ماده خاصیت رقیق کنندگی خون را دارد. وارفارین که یکی از داروهای رایج برای رقیق شدن خون است، از ماده کومارین مشتق شده است.
- در مصرف دارچین باید دقت کنید چرا که مصارف بیش از اندازه آن میتواند برای کبد مضر باشد.
- دمنوش آویشن و عناب: این دمنوش برای کاهش غلظت خون موثر است و میتوان از آن برای تصفیه و رقیق شدن خون استفاده کرد.
- چای سبز: چای سبز با خاصیت ضدالتهابی در کاهش التهاب و رقیق شدن خون و همینطور تصفیه خون موثر است.
عوارض غلظت خون چیست؟
غلظت خون ممکن است رایج به نظر برسد اما نباید آن را نادیده گرفت. اگر علائم شدت پیدا کنند نشان دهنده افزایش غلظت خون است و خطر لخته خون را افزایش میدهد.
لخته خون ممکن است منجر به آمبولی ریه و یا احتمال سکته قلبی و مغزی شود.
رژیم غذایی برای غلظت خون
تاثیر رژیم غذایی در کاهش احتمال ابتلا به بیماری ها قابل توجه است و نمیتوان آن را نادیده گرفت.
تغییر در عادات غذایی و اصلاح سبک زندگی میتواند به کاهش غلظت خون کمک زیادی کند. سعی کنید تا انواع میوه ها، سبزیجات و غذاهای کم چرب را به رژیم غذایی تان اضافه کنید.
از غذاهای آماده و فست فود دوری کنید و طبخ غذاهای خانگی و استفاده از روغن های سالم را در برنامه روزانه تان قرار دهید.
انواع مغزها مثل بادام درختی، گردو، فندق و پسته را بیشتر مصرف کنید.
حبوبات مثل لوبیا، نخود، عدس و گندم و جو را در رژیم غذایی روزانه قرار دهید.
لبنیات کم چرب هم علاوه بر تاثیر روی سلامت کلی بدن در پیشگیری از غلظت خون هم موثر است.
انواع سبزیجات مثل کاهو، کلم، گل کلم و کلم بروکلی را به غذاهای خود بیفزایید.
و مهم ترین نکته نوشیدن آب فراوان است که باعث رقیق شدن خون میشود.
سخن پایانی
غلظت خون را میتوان نوعی بیماری خاموش دانست که گاهی تنها علائمی خفیف را به وجود میآورد. برای درمان سریع غلظت خون میتوان از انواع درمان های دارویی استفاده کرد و در کنار آن یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی مناسب هم به بهبود علائم بیماری کمک میکند.
سوالات متداول
برای غلظت خون چه نوشیدنی هایی مفید است؟
مهم ترین نوشیدنی آب است که به کاهش غلظت خون کمک میکند. به علاوه دمنوش هایی مثل چای سبز و چای دارچین هم میتوانند کمک کننده باشند.
بهترین درمان غلظت خون چیست؟
غلظت خون معمولا با داروهای رقیق کننده خون و همچنین داروهایی برای بهبود علائم مثل خارش پوست و یا سرگیجه درمان میشود.
ایا غلظت خون خطرناک است؟
گاهی اوقات غلظت خون علائمی نشان نمیدهد و یا علائم بسیار خفیف هستند. اما اگر غلطت خون به حدی برسد که لخته خون ایجاد شود، شرایط خطرناک میشود و به اقدامات فوری پزشکی نیاز دارد.
بهترین راه تشخیص غلظت خون چیست؟
آزمایش خون و اندازه گیری میزان گلبول های قرمز خون، سطح هموگلوبین و هماتوکریت راه تشخیص غلظت خون است.