اگر کمی با طب سنتی آشنا باشید حتما بارها درباره انواع مزاج و غذاهای مناسب برای هر مزاج مطالبی خوانده یا شنیده اید. در این مقاله ما درباره مزاج سرد و لیست غذاهای گرم برای افراد سردمزاج صحبت خواهیم کرد.
مزاج سرد چیست؟
مزاج یک مفهوم در طب سنتی ایرانی است که علم بسیار وسیعی است و کاربردهای فراوانی دارد. مزاج افراد به دو دسته گرم مزاجی و سرد مزاجی تقسیم میشود.
مزاج سرد در واقع به میزان حرارتی گفته میشود که در بدن وجود دارد و معمولا پایین تر از حد معمول است. در مزاج سرد، گردش خون کمتر بوده و بدن انرژی کمتری دارد.
افرادی که مزاج سرد دارند شامل دو گروه میشوند:
- سرد و خشک یا سوداوی
- سرد و تر یا بلغمی
علائم مزاج سرد
مزاج سرد و یا سردی مزاج میتواند علائم و نشانه های مختلفی را در بدن ایجاد کند. سردی دست ها و پاها، حساسیت به سرما، درد عضلات و مفاصل، کم خونی، مشکلات گوارشی مثل سو هاضمه، داشتن خلط زیاد، خستگی مداوم، اضطراب و عدم تمرکز از مهم ترین علائم مزاج سرد هستند.
مواردی که گفته شد ممکن است علائم مشکل یا یک بیماری نیز باشد پس در صورت نیاز با پزشک مشورت کنید.
عوارض سردی مزاج
طبع سرد و مزاج سرد باعث میشود تا افراد احساس بی حوصلگی و کم انرژی بودن داشته باشند. همچنین بیماری هایی از جمله سرماخوردگی، سینوزیت و مشکلات گوارشی در افراد سردمزاج بیشتر دیده میشود.
دیگر عوارض سردی مزاج این موارد هستند:
- خشکی و ترک پوست
- پوکی استخوان
- ضعف حافظه
- کمبود انرژی
- عفونت های مکرر
درمان مزاج سرد
درمان مزاج سرد و کاهش علائم آن با رعایت نکات تغذیه ای مزاج سرد و همچنین ایجاد تغییراتی در سبک زندگی امکان پذیر است. در ادامه به رژیم غذایی برای مزاج سرد و نیز لیست غذاهای گرم برای افراد سرد مزاج میپردازیم.
برای مزاج سرد چه بخوریم؟
در طب سنتی برای بهبود علائم ناشی از سردی مزاج توصیه میشود تا از غذاهایی با طبع گرم و خشک استفاده شود. اما کدام غذاها طبع گرمی دارند و برای مزاج سرد چه بخوریم بهتر است؟
همان طور که طبع بدن شامل سرد و گرم میشود، غذاها هم دارای این دسته بندی هستند؛ بعضی از غذاها طبع گرم و خشک و بعضی دیگر طبع سرد و تر دارند.
زمانی که افراد نوع مزاج خود را به خوبی بشناسند میتوانند غذاهای متناسب با آن را استفاده کنند. در نتیجه کمتر دچار عوارض خواهند شد.
برای افراد سردمزاج هم داشتن تغذیه مناسب، موجب افزایش انرژی و کاهش خستگی میشود. همچنین عوارضی مثل درد مفاصل و احساس سرما کاهش پیدا میکند.
لیست غذاهای گرم برای افراد سرد مزاج
افرادی که سرد مزاج هستند، برای کاهش سردی بدن باید از غذاهای گرم استفاده کنند:
- غذاهایی که در پخت آن ها از ادویه جات گرم استفاده شده است.
- ادویه هایی مثل آویشن، خردل، فلفل سیاه، زیره، سیاهدانه، زردچوبه، زعفران، زنیان، زنجبیل و هل طبع بسیار گرمی داشته و برای سردی بدن مفید هستند.
- غذاهای پر پروتئین معمولا طبع گرمی دارند، از جمله آن میتوان به انواع گوشت ها مثل گوشت گوسفندی، گوشت بلدرچین و بوقلمون، میگو، مرغ و گوشت شتر اشاره کرد.
- اگرچه تصور میشود لبنیات طبع سردی دارند و برای سردمزاجی مفید نیستند، اما بعضی از لبنیات مثل شیر گوسفند، پنیر گوسفندی، کره و ماست چکیده، طبع گرم دارند.
- حبوباتی مثل گندم، انواع لوبیا، نخود، لپه و جو دوسر
- انواع آجیل ها و دانه ها از جمله گردو، بادام درختی، بادام زمینی، فندق، پسته، تخمه آفتابگردان و کنجد هم در لیست مواد غذایی با طبع گرم قرارند.
- روغن هایی با چربی سالم مثل روغن زیتون، روغن کنجد، روغن بادام تلخ و روغن حیوانی
- غذاهای سبک مثل انواع سوپ ها و غذاهای خمیری
- نوشیدنی ها و دمنوش های گرم مثل چای زنجبیل
- انواع عرقیجات و مرکبات مثل عرق بهارنارنج، انواع شیره ها مثل شیره خرما، انگور، توت و همچنین خاکشیر
کدام میوه ها طبع گرم دارند؟
علاوه بر مواد غذایی مختلف، میوه ها هم دارای طبع سرد و گرم هستند. به همین علت افرادی که مزاج سردی دارند باید در مصرف میوه ها هم دقت کرده و میوه مناسب با مزاج خود را انتخاب کنند.
کدام میوه ها طبع گرم دارند؟ ازمهم ترین میوه هایی که دارای طعم گرم بوده و برای کاهش سردی بدن موثر هستند، میتوان این موارد را نام برد:
- آناناس
- موز
- انبه
- انگور
- شلیل
- خربزه
- زردآلو
- خرما
افراد دارای مزاج سرد همچنین میتوانند در رژیم غذایی خود از سبزیجاتی که دارای طبع گرم هستند نیز استفاده کنند، از جمله نعناع، رازیانه، مارچوبه، تره فرنگی، کرفس، ریحان، مرزه و فلفل سبز.
معرفی غذاهایی با طبع گرم
کسانی که مزاج سرد دارند به ویژه در زمستان ها احساس سرمای بیشتری میکنند بنابراین لازم است تا در این فصل بیشتر از غذاهای دارای طبع گرم استفاده کنند. در ادامه مطلب به معرفی چند غذای مناسب برای مزاج سرد میپردازیم.
حلیم
حلیم غذایی است که از گندم و گوشت گوسفندی تهیه میشود. این غذا طبع گرمی دارد و اگر در پخت آن از نخود و دارچین هم استفاده شود، یک غذای بسیار مناسب برای سردمزاجی است.
خورشت فسنجان
بعضی از انواع خورشت مثل آلو اسفناج طبع سرد و تر دارند. در مقابل فسنجان یکی از خورشت هایی ست که به دلیل داشتن گردوی فراوان، مصرف آن برای گرم شدن مزاج توصیه میشود.
سوپ گندم
یکی از رایج ترین سوپ ها در رژیم غذایی روزانه افراد، سوپ جو است که طبع سردی دارد. اگر از طرفداران سوپ جو هستید میتوانید سوپ گندم را جایگزین آن کنید که طبع گرمی داشته و به خصوص در فصل زمستان بسیار مفید است.
آش شله قلمکار
آش هایی مثل آش دوغ که در آن ها گوشت به کار نمیرود دارای طبع سرد هستند. اما آش شله قلمکار که حاوی گوشت است دارای طبع گرم بوده و اگر تندی آن بیشتر شود، گرمی آن هم افزایش پیدا میکند.
هویج پلو
هویج پلو و دیگر غذاهای مشابه از جمله کلم پلو، شوید پلو و نخودپلو، معمولا طبع گرمی دارند و اگر دارچین هم به آن ها اضافه شود غذای بسیار مناسبی برای مزاج سرد خواهند بود.
خاگینه
خاگینه از آن دسته غذاهای پر پروتئین است که طبع گرمی دارد. تخم مرغ گرم است و زرده تخم مرغ گرمی بیشتری دارد. از ترکیب آن با فلفل سیاه خاگینه تهیه میشود.
حلوا
حلوایی که با آرد گندم و زعفران تهیه شود در دسته غذاهای گرم قرار میگیرد.
انواع غذا با طبع گرم
در تهیه انواع غذا با طبع گرم باید به نوع مواد اولیه توجه شود تا طبع غذا گرمی بیشتری داشته باشد، این موضوع به ویژه برای افراد دارای مزاج سرد اهمیت زیادی دارد.
آبگوشت، خورشت قرمه سبزی، قیمه، اشکنه، دم پختک، فلافل نخود، سمنو، کاچی، بریانی، کباب کوبیده، نیمروی پیاز تخم مرغ و نخودآب غذاهایی با طبع گرم هستند.
انواع نوشیدنی های گرم برای افراد سرد مزاج
برای ایجاد تعادل در طبع افراد سرد مزاج، لازم است از مواد غذایی و نوشیدنی های مناسب و با طبع گرم استفاده شود. مصرف انواع نوشیدنی های گرم برای افراد سرد مزاج کمک میکند تا سردی بدن کنترل شود.
از بهترین این نوشیدنی ها میتوان انواع دمنوش های گرم را نام برد؛ دمنوش دارچین، زنجبیل، به لیمو، بادرنجبویه، مرزنجوش و گل گاوزبان
انواع شربت با طبع گرم مثل شربت زعفران، شربت عسل، شربت شیره انگور
عرقیات گرم مثل عرق آویشن، اسطوخودوس، بومادران،پونه و رازیانه
چای های گیاهی مثل چای ماسالا
رژیم غذایی برای افراد دارای مزاج سرد
مهم ترین ویژگی رژیم غذایی برای افراد دارای مزاج سرد، مصرف مواد غذایی گرم بیشتری است. در واقع گرمیجات بخش زیادی از این رژیم غذایی را تشکیل میدهند.
از جمله مواد غذایی که طبع گرمی دارند و مصرف آن ها توصیه میشود:
- هل سبز: هل سبز طبیعت گرم و خشک دارد و در بهبود تعادل مزاج موثر است.
- زنیان: زنیان یکی از گیاهانی است که در طب سنتی کاربرد زیادی دارد. این گیاه را میتوان به آش، دوغ و ماست و دیگر مواد غذایی دارای طبع سرد اضافه کرده و مصرف نمود.
- عسل: عسل طبع گرمی دارد و میتوان به روش های مختلف از آن برای مقابله با سردی بدن استفاده کرد.
- بلدرچین: افراد سرد مزاج معمولا خسته و کم انرژی هستند به همین دلیل به ماده غذایی نیاز دارند که باعث تقویت و افزایش انرژی آن ها شود. گوشت بلدرچین یکی از غذاهایی است که سرشار از مواد مفید و مقوی بوده و همچنین دارای طبع گرم است.
- میگو: میگو یکی از آبزیانی است که طبع گرم دارد و میتواند در رژیم غذایی مزاج سرد قرار بگیرد. قلیه میگو، میگو پلو و میگو سوخاری نمونه غذاهایی هستند که با میگو تهیه میشوند.
- کلم قمری: بر خلاف کلم و کلم بروکلی که طبع سرد دارند، کلم قمری یکی از سبزیجاتی است که داری طبیعت گرم بوده ولی به آن کمتر توجه میشود. آبگوشت کلم قمری که با گوشت گوسفندی تهیه میشود یکی از غذاهای مفید برای سردی مزاج است.
صبحانه برای مزاج سرد
افرادی که سردمزاج هستند و میخواهند در طبع خود تعادل ایجاد کنند میتوانند این نمونه صبحانه را در برنامه غذایی خود قرار دهند:
- نان سبوس دار+ ارده کنجد و عسل+ شیر گرم و خرما
- نان سنگک کنجدی+ نیمرو با روغن زیتون
- نان سبوس دار+ دمنوش دارچین+ کره بادام زمینی
- املت با روغن کنجد+ دمنوش سیب
فواید غذاهای دارای طبع گرم
غذاهای گرم و به اصطلاح گرمیجات فواید زیادی برای بدن به ویژه در افراد سرد مزاج دارند.
- افزایش انرژی بدن
- افزایش گردش خون و گرم شدن بدن
- جلوگیری از افزایش وزن
- افزایش متابولیسم و کاهش اشتها
- پیشگیری از مشکلاتی مثل آرتروز
مواد غذایی مضر برای مزاج سرد
تا اینجا با انواع مواد غذایی با طبع گرم و مفید برای مزاج سرد آشنا شدید. اما باید بدانید گروهی از مواد غذایی نیزهستند که برای افراد سرد مزاج میتوانند مضر باشند.
- مصرف غذاهای چرب یا دارای نمک زیاد و همچنین غذاهای مانده، توصیه نمیشود.
- لبنیاتی مثل پنیر،کشک و ماست طبع بسیار سردی دارند و باید با دیگر لبنیاتی که قبلا گفته شد، جایگزین شوند.
- گوشت گاو و گوساله بر خلاف گوشت گوسفندی دارای طبع سرد هستند.
- برای سرد مزاج ها خوردن انواع ترشیجات، سرکه و خیارشور میتواند مضر باشد و باید تا حد امکان محدود شود.
- نوشیدنی هایی مثل دوغ، نوشابه گازدار، آب خیلی سرد و قهوه
- غذاهای فرآوری شده از جمله سوسیس، کالباس، غذاهای کارخانه ای و غذاهای سرخ شده
- میوه هایی مثل گوجه سبز، نارنگی و غوره
سخن پایانی
در طب سنتی تشخیص نوع مزاج افراد کمک میکند تا درمان بسیاری از مشکلات و بیماری ها ساده تر انجام شود.
آشنایی با لیست غذاهای گرم برای افراد سردمزاج یکی از راه هایی است که کمک میکند تا این افراد بتوانند در بدن خود تعادل ایجاد کنند. این تعادل در پیشگیری از بسیاری از مشکلات سلامتی موثر است.
این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که مصرف بیش از حد گرمیجات هم میتواند عوارضی را به وجود آورد. پس حفظ اعتدال در مصرف هر گونه مواد غذایی اهمیت زیادی دارد. همچنین برای داشتن یک رژیم غذایی اصولی برای حفظ تعادل در مزاج خود، میتوانید با متخصصین این حوزه مشورت داشته باشید.
سوالات متداول
بهترین ماده غذایی برای درمان سریع سردی بدن چیست؟
مواد غذایی که طبع گرم دارند و یا غذاهایی که در تهیه آن ها از ادویه جات گرم و دیگر گرمیجات استفاده میشود، برای سردی بدن مفید هستند.
کدام روغن ها برای مزاج سرد مفید هستند؟
انواع روغن های سالم از جمله روغن زیتون و روغن کنجد برای مزاج سرد مفید هستند و بهتر است برای طبخ غذا از این روغن ها استفاده شود.
برنج طبع سرد دارد یا گرم؟
برنج طبع سردی دارد اما در ترکیب با سبزیجات گرم و تهیه غذاهایی مثل شوید پلو و کلم پلو به ویژه اگر از زیره و دارچین همراه آن مصرف شود، طبع آن معتدل میشود.
برای رفع سردی دوغ و ماست چه کنیم؟
اگر مزاج سردی دارید و قصد استفاده از ماست یا دوغ را دارید میتوانید به آن ها سبزیجاتی مثل پونه، زنیان و نعناع اضافه کنید.
بهترین دمنوش برای مزاج سرد چیست؟
یکی از بهترین دمنوش ها برای افراد دارای مزاج سرد دمنوش زنجبیل است. زنجبیل طبع بسیار گرمی دارد و علاوه بر دمنوش میتوان به صورت ادویه نیز از آن استفاده کرد.