دیابت نوع دو زمانی ایجاد می‌شود که بدن نمی‌تواند به صورت موثر از انسولین استفاده کند.
در نبود انسولین، گلوکز به جای رسیدن به سلول های بدن، در خون جمع شده و باعث بالارفتن سطح قند خون می‌شود.
این بالا بودن قند خون در صورت عدم درمان، منجر به ایجاد عوارض و مشکلاتی برای بدن می‌شود به همین دلیل درمان و کنترل این بیماری اهمیت زیادی دارد.
برای درمان دیابت از چه روش هایی استفاده می‌شود؟ آیا راهی برای درمان قطعی دیابت نوع دو وجود دارد؟
ما در این مقاله سعی می‌کنیم تا به این سوالات پاسخ کاملی داده شود.
آیا دیابت نوع دو قابل درمان است؟
اگر فردی مبتلا به دیابت را می‌شناسید به احتمال زیاد مبتلا به دیابت نوع دو است، این نوع از دیابت شیوع بیشتری نسبت به دیگر انواع آن مثل دیابت نوع یک و دیابت بارداری دارد.
دیابت نوع دو قابل درمان است و می‌توان آن را مدیریت و کنترل کرد، اما روش های درمان برای افراد مختلف متفاوت است.
در دیابت نوع دو بدن از انسولینی که تولید شده به طور موثر استفاده نمی‌کند و باعث می‌شود تا لوزالمعده انسولین بیشتری ترشح کند.
به مرور زمان سلول های لوزالمعده دیگر نمی‌توانند به میزان کافی انسولین تولید کنند و سطح قند خون افزایش پیدا می‌کند.
در بعضی از مبتلایان، بیماری با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و ورزش قابل کنترل است اما بعضی دیگر از بیماران نیاز به مصرف دارو دارند.
درمان قطعی دیابت نوع دو
درمان قطعی دیابت نوع دو و مدیریت بیماری به عوامل مختلفی مثل الگوی قند خون، سوابق پزشکی و شیوه زندگی بستگی دارد.
همان طور که می‌دانید دیابت کنترل نشده خطر بیماری های قلبی و عروقی را افزایش داده و همچنین می‌تواند منجر به مشکلات بینایی و کلیوی و در موارد بسیار شدید منجر به قطع عضو شود.
هدف کلی همه روش های درمانی دیابت نوع دو، حفظ سطح قند خون در یک مقدار ثابت است.
پزشکان باید با انواع روش ها و داروهای موجود آشنا باشند تا ایمن ترین و قابل تحمل ترین آن ها را برای بیماران انتخاب کنند.
به طور کلی کنترل و درمان دیابت نوع دو به کمک این روش ها انجام می‌شود:
اصلاح رژیم غذایی
برای درمان دیابت نوع دو رژیم غذایی مخصوص وجود ندارد اما تحقیقات نشان می‌دهند رژیم های غذایی سرشار از سبزیجات، کم کربوهیدرات، کم چرب و بدون قند تاثیر زیادی در کاهش میزان قند خون دارند.
همچنین لازم است این موارد در برنامه غذایی مبتلایان مورد توجه باشد:
- مصرف کالری کمتر
- وعده های غذایی کوچکتر در دفعات بیشتر
- مصرف بیشتر مواد غذایی سرشار از فیبر مثل میوه ها
- سبزیجات غیر نشاسته ای و غلات کامل
- لبنیات کم چرب، گوشت های بدون چربی و ماهی
- استفاده از روغن های سالم برای پخت و پز مثل روغن زیتون
- مدیریت مصرف کربوهیدرات ها
- برای داشتن یک برنامه غذایی منظم و متعادل با هدف تنظیم و کاهش قند خون، می‌توانید از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید.
ورزش و فعالیت های بدنی
بی تحرکی و نداشتن فعالیت روزانه مثل پشت میز نشستن های طولانی، می‌تواند روی افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو موثر باشد.
در حالی که انجام فعالیت های ورزشی که متناسب با وضعیت بدنی شما باشد، می‌تواند به کاهش وزن، حفظ وزن سالم و تنظیم قند خون کمک کند.
ورزش های هوازی مثل پیاده روی، دویدن، شنا و دوچرخه سواری برای دیابت نوع دو مفید هستند.
روزانه ۳۰ دقیقه ورزش هوازی و در مجموع هفته ای ۱۵۰ دقیقه انجام این ورزش ها برای کاهش سطح قند خون بسیار موثر است.
همچنین مبتلایان به دیابت نوع دو می‌توانند هر هفته دو یا سه جلسه ورزش های مقاومتی نیز انجام دهند.
کاهش وزن
کاهش وزن و رسیدن به وزن مناسب، باعث کنترل بهتر میزان قند خون، تری گلیسیرید و فشار خون می‌شود.
اگر اضافه وزن دارید بعد از کاهش پنج درصد از وزن خود می‌توانید شاهد بهبود وضعیت قند خون و دیگر موارد مثل فشار خون و چربی خون باشید.
هرچه مقدار کاهش وزن بیشترباشد، فواید بیشتری برای سلامتی خواهد داشت به ویژه در افرادی که اضافه وزن بیشتری دارند.
برای کاهش وزن اصولی و پایدار باید از متخصصان تغذیه راهنمایی های لازم را دریافت کنید و از گرفتن رژیم های غیراستاندارد و سختگیرانه خودداری کنید.
نظارت بر قند خون
در دیابت نوع دو معمولا پزشک توصیه می‌کند تا به صورت منظم سطح قند خون خود را اندازه گیری کنید تا مطمئن شوید در محدوده هدف قرار دارد.
به ویژه اگر انسولین مصرف می‌کنید ممکن است لازم باشد روزی چند بار قند خون را اندازه بگیرید.
برای این کار از دستگاهی کوچک به نام گلوکز سنج استفاده می‌شود که سطح گلوکز را با استفاده از یک قطره خون اندازه می‌گیرد.
داروهای دیابت
زمانی که سطح قند خون با استفاده از رژیم غذایی و ورزش کنترل نشود، پزشک داروهای دیابت را تجویز می‌کند تا به کمک آن سطح گلوکز خون کاهش پیدا کند.
داروهای دیابت نوع دو شامل این موارد هستند:
- متفورمین
- سولفونیل اوره مثل گلیمپرامید، گلیپیزید
- مهارکننده های-4 DPP
- آگونیست های گیرنده GLP-1
- مهار کننده های گلوکز
- انسولین درمانی
داروی جدید درمان قطعی دیابت
تنها دارویی که برای درمان دیابت نوع یک استفاده می‌شود، انسولین است. در حالی که دیابت نوع دو را می‌توان با طیف وسیع تری از داروها درمان کرد.
در سال ۲۰۲۲ سازمان غذا و داروی آمریکا FDA داروی جدید درمان قطعی دیابت را معرفی کرد.
داروی تیرزپاتید (مونجارو) به عنوان یک داروی منحصر به فرد و موثر و جدیدترین روش درمان دیابت نوع دو شناخته شد.
این دارو که به شکل تزریقی و هفته ای یک بار استفاده می‌شود. تیرزپاتید هم باعث کاهش سطح قند خون شده و هم حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد. به علاوه باعث کاهش وزن نیز می‌شود.
زمانی که برای کنترل قند خون سایر داروها جوابگو نباشد و یا باعث عوارضی مثل هیپوگلیسمی شوند، داروی مونجارو گزینه درمانی مناسبی است.
در نتیجه می‌توان گفت تیرزپاتید هم داروی جدید برای درمان دیابت و هم دارویی برای کاهش وزن مبتلایانی که اضافه وزن دارند، محسوب می‌شود.
درمان قطعی دیابت نوع دو با عمل جراحی
درمان قطعی دیابت نوع دو با عمل جراحی یکی از گزینه های درمانی برای مبتلایان بزرگسال با توده بدنی ۳۵ و بالاتر است.
در این روش از جراحی کاهش وزن استفاده می‌شود که شکل و عملکرد دستگاه گوارش را تغییر می‌دهد.
این روش برای مبتلایان به دیابت نوع دو مفید است و باعث می‌شود فرد زودتر احساس سیری کند، کالری کمتری مصرف کرده و وزن کم کند.
البته بعد از انجام جراحی همچنان داشتن رژیم غذایی سالم و انجام ورزش کافی باید ادامه داشته باشد.
مطالعات نشان می‌دهند عمل جراحی یک روش درمانی موثر برای بعضی ازمبتلایان به دیابت نوع دو است.
این جراحی تنها برای کاهش وزن مبتلایان نیست بلکه کمک می‌کند تا بدن انسولین را موثرتر تولید و استفاده کند و در نتیجه قند خون کاهش پیدا کند.
درمان های خانگی دیابت
گاهی علاوه بر داروهای دیابت، استفاده از درمان های خانگی دیابت هم برای کنترل قند خون می‌تواند موثر باشد.
این درمان های خانگی شامل ایجاد تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی است:
- آب بیشتری بنوشید؛ هیدراته ماندن بدن تاثیر زیادی در تنظیم قند خون دارد.
- کالری دریافتی روزانه خود را مدیریت کنید.
- از استرس دوری کنید، کاهش استرس تاثیر مثبتی روی میزان قند خون دارد.
- خواب کافی داشته باشید.
- کربوهیدرات را کاهش داده و به جای آن سبزیجات و میوه بیشتری مصرف کنید.
- دمنوش های گیاهی مثل چای سبز، دمنوش دارچین و زنجبیل هم برای کاهش قند خون موثرند.
- روزانه تا حد امکان کمی ورزش کنید حتی در حد ۳۰ دقیقه پیاده‌روی
- در صورت کمبود مواد مغذی تحت نظر پزشک از مکمل ها استفاده کنید.
دیابت نوع یک خطرناک است یا نوع دو؟
انواع مختلف دیابت اگر به موقع درمان و کنترل نشوند می‌توانند خطرناک باشند.
در دیابت نوع یک و هم در دیابت نوع دو، سطح قند خون به دلیل نبود انسولین و یا کاهش حساسیت به انسولین، افزایش پیدا می‌کند.
بالا بودن سطح قند خون در بلند مدت هم آسیب های جبران ناپذیری به بدن وارد کند مثل آسیب به چشم، کلیه ها و عوارض قلبی.
بنابراین تشخیص سریع و درمان به موقع انواع مختلف دیابت اهمیت زیادی دارد.
بخوانید : دیابت نوع یک خطرناک است یا نوع دو؟ تفاوت دیابت نوع 1و2 چیست؟
سخن پایانی
دیابت نوع دو از بیماری های پیشرونده است به این معنی که در صورت عدم درمان به موقع شدت بیشتری پیدا می‌کند.
درمان قطعی دیابت نوع دو به وضعیت سلامتی، سوابق پزشکی و میزان قند خون فرد مبتلا بستگی دارد.
اگر تشخیص بیماری به موقع انجام شود، با مدیریت و کنترل سطح قند خون، خوشبختانه مبتلایان به دیابت نوع می‌توانند زندگی سالمی داشته باشند.
سوالات متداول
درمان دیابت نوع دو با جراحی تنها در مواردی خاص و برای مبتلایانی که شاخص توده بدنی بالا و حدود ۳۵ یا بیشتر دارند انجام می‌شود.
در بعضی از بیماران می‌توان با تغذیه مناسب و برنامه ورزشی منظم سطح قند خون را کنترل کرد و نیازی به درمان دارویی نیست.
متفورمین اولین دارویی است که برای درمان دیابت نوع دو تجویز می‌شود. همچنین در مواردی که میزان قند خون با روش های دیگر کنترل نشود، از انسولین درمانی به عنوان آخرین گزینه درمان استفاده می‌شود.