دیابت بیماری مرموزی است که به طور مستقیم با تغذیه شما در ارتباط است. بنابراین داشتن یک رژیم غذایی خوب و متعادل، نخستین و پایه‌ای ترین اصل در یک رژیم دیابتی است. از آنجا که تغذیه نامناسب باعث تشدید این بیماری می شود، نخستین گام برای کنترل این بیماری، شناخت و پرهیز از بدترین غذا ها برای دیابتی هاست.
به طور خلاصه، بدترین غذا برای دیابتی ها غذایی است که قند خون را به صورت ناگهانی و شدید بالا ببرد و به این ترتیب تنظیم قندخون و متابولیسم بدن را از حالت تعادل خارج کند. در این مقاله از مجله سلامتی من ابتدا به معرفی بیماری دیابت و سپس به بهترین و بدترین غذا برای دیابتی ها خواهیم پرداخت.
رژیم غذایی دیابت
رژیم غذایی دیابتی باید با توجه به عملکرد و پاتوفیزیولوژی این بیماری صورت بگیرد. دیابت در نتیجهٔ ضعف عملکرد و یا از کار افتادن پانکراس ایجاد میشود. علت اصلی این عارضه استعداد ژنتیکی و البته تغذیه نامناسب است.
در بیماران دیابتی هورمون انسولین عملکرد معمولی خود را ندارد و بنابراین نمی‌تواند به صورت بهینه قند را از خون برداشته و به مصرف سلول‌ها برساند. بنابراین فرد همزمان که گرسنه و بی‌انرژی است قند خون بالایی هم دارد. فرد مدام غذا می‌خورد ولی نمی‌تواند از این غذا استفاده کند! این غذا در خون او به صورت قند تلنبار میشود و باعث تشنگی و افزایش فشار خون و فشار به کلیه‌ها میشود.
مطلب پیشنهادی:
رژیم غذایی 15 روزه برای دیابتی ها +برنامه غذایی هفتگی pdf
مرداد ۱۶, ۱۴۰۳میزان قند خون بعد از غذا در افراد دیابتی
همانطور که گفتیم بدترین غذا برای دیابتی ها غذایی است که قند خون را با سرعت بیشتری بالا ببرد! زیرا در این شرایط به پانکراس فشار بیشتری وارد می آید، قند خون مدت طولانی تری بالا می‌ماند و آسیب‌های ناشی از افزایش قندخون باعث آسیب گسترده به اندام‌های مختلف بدن میشود.
به طور کلی اگر مبتلا به دیابت هستید باید سعی کنید که از غذاهایی که میزان قند خونتان را بعد از وعده های غذایی خیلی بالا میبرند پرهیز کنید!
در رژیم غذایی دیابت غذاها باید طوری کنار هم قرار بگیرند که شاخص گلایسمیک وعده‌ها حتی الامکان پایین باشد. شاخص گلایسمیک در اصل سطح زیر نمودار قندخون است که برای مواد غذایی مختلف مشخص شده و نشان می‌دهد که ۱۰۰ گرم از هر ماده غذایی، با چه الگویی و به طور کلی «چه قدر قند خون را بالا میبرد».
از آنجا که میزان قندخون بعد از غذا در افراد دیابتی یکی از فاکتورهای مهم است، کاهش شاخص گلایسمیک هر وعده، مهمترین معیار در رژیم غذایی دیابت است. به‌طوری که می‌توان گفت بدترین غذا برای دیابتی ها غذایی است که شاخص گلایسمیک خیلی بالا یا خیلی پایین دارد.
بدترین غذا برای دیابتی ها
همانطور که گفتیم بدترین غذا برای دیابتی ها، غذاهایی است که شاخص گلایسمیک خیلی بالا یا خیلی پایین دارند. بنابراین بدترین غذاها برای دیابتی ها در اصل دو دسته اند:
- غذاهایی که خیلی سریع و ناگهانی قند خون را بالا میبرند و محتوی مقدار قند زیادی هستند.
- غذاهای شدیدا کم کالری که محتوی قند خیلی کمی دارند و محتوی مقدار زیادی فیبر هستند.
قندهای ساده
غذاهای شیرین، حاوی قندهای ساده از این جهت بدترین غذا برای دیابتی ها هستند که قند را با سرعت زیادی بالا میبرند. افزایش سریع و شدید میزان قند خون بعد از غذا در افراد دیابتی، علاوه‌بر اینکه باعث فشار شدید به پانکراس میشود (و با این کار دیابت را تشدید کرده و بیمار را وارد مرحله پیشرفته‌تری از بیماری می‌کند)، باعث گرسنگی سریع و افزایش میل به شیرینی‌جات هم میشود.
چگونه؟ این موادغذایی نیاز به گوارش زیادی ندارند و سریع وارد خون می‌شوند و قند خون را به میزان زیاد بالا میبرند. سلولهای ترشح کنندهٔ انسولین در پانکراس به میزان قندخون حساس هستند و در نتیجهٔ این افزایش ناگهانی قندخون شدیدا تحریک می‌شوند و مجبور می شوند از حداکثر توان خود برای ترشح انسولین استفاده کنند.
حالا دیگر روشن است که چرا میگوییم قندهای ساده بدترین غذا برای دیابتی ها هستند! توجه کنید که پانکراس یک فرد دیابتی، بخش زیادی از ظرفیتش را از دست داده! در چنین شرایطی اگر یک فرد دیابتی مواظب میزان قند خون بعد از غذایش نباشد و به راحتی از مواد غذایی که قند را بالا میبرد استفاده کند، پانکراس او فشار مضاعفی را تحمل خواهد کرد!
غذاهای بسیار کمکالری
پس تا اینجا دانستیم که چرا مواد غذایی شیرین از نوع قند ساده، بدترین غذا برای دیابتی ها هستند! اما چرا مواد غذایی خیلی کم کالری هم برای دیابتی ها مفید نیستند و می‌توانند آسیب هایی را به همراه داشته باشند؟
برخی دیابتی ها فکر می‌کنند که سبزیجات و مواد غذایی بدون قند و کم کالری بهترین انتخاب‌های غذایی هستند و اگر آنها را با وعده‌های خود جایگزین کنند، بیماری‌شان بهبود خواهد یافت در حالی که اصلا اینطور نیست!
بدن یک فرد دیابتی مانند تمام افراد دیگر نیاز به قند و انرژی دارد. مصرف موادغذایی بدون قند و یا فوق العاده کم کالری باعث ضعف و بیحالی و افت قند خون دیابتی ها میشود! افت قند خون خود باعث افزایش اشتها و میل به شیرینی جات میشود و در نتیجه یک وعدهٔ شدیدا رژیمی در افراد دیابتی با یک پرخوری شدید در وعدهٔ بعدی جبران میشود!
بنابراین پرهیز از همین دو مورد که از بدترین غذاهای دیابتی بودند، می‌تواند به تنظیم قند خون شما کمک کند!
لیست غذاهایی که قند را بالا میبرد
همانطور که گفتیم بدترین غذا برای دیابتی ها، غذایی است که باعث افزایش میزان قند خون بعد از غذا در افراد دیابتی بشود. دقت کنید که تنها غذاهای شیرین نیستند که قند را بالا میبرند. به طور کلی بعد از هر وعده‌غذایی قندخون بالا میرود پس ممکن است تشخیص آنها برایتان خیلی ساده نباشد. از این رو ما برای شما لیست غذاهایی که قند را بالا میبرد را به صورت کامل آورده ایم!
با توجه که نمی‌توانید تمام این موارد را برای همیشه از رژیم غذایی خود حذف کنید، پیشنهاد ما به شما این است که از آنها در حدامکان به صورت محدود استفاده کنید و به هیچ وجه آنها را به صورت تنها استفاده نکنید و حتما همراه آن از منابع پروتئین، چربی و فیبر هم مصرف کنید.
لیست غذاهایی که قند را بالا میبرد شامل ۱۱ غذا و نوشیدنی که افراد مبتلا به دیابت باید از آنها اجتناب کنند:
نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر
این نوشیدنی‌ها باعث افزایش قند خون می‌شوند و خطر مقاومت به انسولین را افزایش می‌دهند.
چربی‌های ترانس
این چربی‌ها با التهاب، مقاومت به انسولین و افزایش چربی شکمی مرتبط هستند.
نان سفید، برنج و پاستا
این مواد غذایی کربوهیدرات بالا و فیبر کم دارند که می‌تواند باعث افزایش قند خون شود.
شیر یا ماست طعم‌دار و پرچرب
مثل شیر کاکائو، شیر موز و ماست های میوه ای که معمولاً حاوی شکر زیادی هستند که می‌تواند قند خون را افزایش دهد.
غلات صبحانه شیرین
این غلات معمولاً کربوهیدرات بالا و پروتئین کم دارند.
قهوه طعم‌دار
این نوشیدنی‌ها حاوی کربوهیدرات‌های مایع زیادی هستند.
عسل، شربت، شیره و مربا
این شیرین‌کننده‌های طبیعی نیز می‌توانند تأثیر مشابهی بر قند خون داشته باشند.
میوه‌های خشک
این میوه‌ها حاوی قند ساده بیشتری هستند.
تنقلات بسته‌بندی شد
این مواد غذایی معمولاً از آرد تصفیه شده تهیه می‌شوند و می‌توانند قند خون را سریعاً افزایش دهند.
آب میوه
آب میوه‌ها (حتی اگر طبیعی باشند) حاوی قند زیادی هستند و می‌توانند باعث مقاومت به انسولین شوند.
سیب زمینی سرخ کرده
علاوه بر کربوهیدرات بالا، این غذا در روغن‌های ناسالم سرخ میشود.
به طور کلی، این مقاله توصیه می‌کند که افراد مبتلا به دیابت از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های با قند بالا، کربوهیدرات‌های تصفیه شده و چربی‌های ناسالم اجتناب کنند. به جای آن، مصرف غذاهای سرشار از فیبر، پروتئین و چربی‌های سالم توصیه میشود تا کنترل بهتری بر قند خون داشته باشند.
اگر علاقه‌مندید درمورد غذاهای سالم برای دیابت نیز بدانید پیشنهاد میشود مقاله لیست صبحانه برای دیابتی ها را نیز مطالعه نمایید.
مطلب پیشنهادی:
جدول میزان قند خون در دیابت نوع 2 + میزان نرمال
خرداد ۲۱, ۱۴۰۳بهترین غذا برای دیابتی ها
بعد از پرداختن به اینکه بدترین غذا برای دیابتی ها چیست و چه ویژگی هایی دارد، بهتر است بدانید که بهترین غذا برای دیابتی ها چگونه غذایی است. به طور خلاصه بهترین غذا برای دیابتی ها غذایی است که میزان قند خون بعد از غذا در افراد دیابتی را با سرعت کمی بالا ببرد!
همانطور که می‌دانید تمام مواد غذایی اگر بخواهند به مصرف بدن برسند، باید تبدیل به قند شود. اگر قند به صورت مستقیم مصرف شود، در نتیجه می‌تواند به سرعت وارد قند خون شود و نیاز به تغیرات زیادی ندارد و قندخون به سرعت افزایش میابد!
اما اگر افراد دیابتی از سایر گروه های غذایی مصرف کنند، فرایند تبدیل واحد های آن ماده غذایی به قند، کمی زمان میبرد و بدن این فرصت را پیدا می‌کند که انسولین کافی را ترشح کند و قند وارد شده به خون را آرام آرام وارد سلول ها کند.
بنابراین رژیم غذایی دیابتی ها باید ترکیبی از قند، پروتئین و چربی باشد.
مصرف پروتئین
در این میان پروتئین از نقش ویژه‌ای برخوردار است و با توجه به کالری کم و فرایند طولاتی تبدیل آن به گلوکز، بهترین غذا برای دیابتی هاست!
بنابراین باید سعی کنید در تمام وعده‌های غذایی خود میزان کافی از پروتئین دریافت کنید. اگر مشکل کلیه ندارید میتوانید ۲ تا ۵ واحد پروتئین در هر وعده غذایی مصرف کنید. هر واحد از گروه پروتئین ها شامل ۳۰ گرم پنیر یا انواع گوشت کم‌چرب (معادل یک قوطی کبریت) یا یک چهارم لیوان یا ۳ ق.غ حبوبات پخته است.
مصرف فیبر
ترفند دیگری که می‌توان از آن برای ایجاد تاخیر در ورود قند حاصل از غذا به خون استفاده کرد، مصرف فیبر همراه غذاست. فیبرها مواد غذایی هستند که بدن آنزیم لازم برای گوارش آنها را ندارد بنابراین کالری آزاد نمی‌کنند. این مواد غذایی اغلب سفت و خشن هستند و در معده و روده باعث اختلال جذب و تاخیر در افزایش قند خون می‌شوند. انواع فیبرهای نامحلول شامل موارد زیر می‌باشند:
- سبزیجات خام مثل خیار
- کاهو
- انواع کلم
- گوجه فرنگی
- ترب و تربچه
- شلغم خام و پیاز
- بروکلی و…
لیست غذا برای افراد دیابتی
از آنجا که تغذیه مهمترین عامل تحت کنترل در ابتلا به دیابت است، داشتن یک برنامه غذایی مناسب برای دیابت گام مهمی در جهت کنترل این بیماری است. به همین علت ما یک لیست غذا برای افراد دیابتی طراحی کرده‌ایم که در آن نحوهٔ چینش صحیح غذا ها کنار هم رعایت شده.
صبحانه
| ماده غذایی | مقدار | پروتئین | چربی | کربوهیدرات | کالری |
|---|---|---|---|---|---|
| نان لواش | 1 عدد | 7.2 gr | 0.63 gr | 57.6 gr | 261.9 kcal |
| تخم مرغ آبپز | 2 عدد | 12.58 gr | 10.61 gr | 1.12 gr | 155 kcal |
| گوجه فرنگی (خام) | 1 متوسط | 1.082 gr | 0.246 gr | 4.785 gr | 22.14 kcal |
| خیار | 1 عدد متوسط | 1.957 gr | 0.331 gr | 10.926 gr | 45.15 kcal |
| مغز گردو | 2 عدد | 0 gr | 5 gr | 0 gr | 45 kcal |
ناهار
| ماده غذایی | مقدار | پروتئین | چربی | کربوهیدرات | کالری |
|---|---|---|---|---|---|
| سالاد شیرازی | 1 لیوان | 6.073 gr | 1.873 gr | 37.73 gr | 149.048 kcal |
| سبوس برنج | 1 قاشق غذاخوری | 0.935 gr | 1.46 gr | 3.478 gr | 22.12 kcal |
| ماست کم چرب میهن | 1 پیاله | 3.36 gr | 1.543 gr | 2.24 gr | 36.338 kcal |
| عدس پلو | 15 قاشق غذاخوری | 19.23 gr | 9.09 gr | 73.53 gr | 446.94 kcal |
| روغن زیتون | 1 قاشق غذاخوری | 0 gr | 13 gr | 0 gr | 114.92 kcal |
| نیمرو | 2 عدد | 8.841 gr | 29.173 gr | 0.791 gr | 300.95 kcal |
شام
| ماده غذایی | مقدار | پروتئین | چربی | کربوهیدرات | کالری |
|---|---|---|---|---|---|
| سالاد فصل | 3 لیوان | 2.72 gr | 3.371 gr | 12.974 gr | 83.84 kcal |
| مرغ (آب پز) | 1 قوطی کبریت | 8.187 gr | 2.013 gr | 0 gr | 53.1 kcal |
| روغن زیتون | 1 قاشق سوپخوری | 0 gr | 13.5 gr | 0 gr | 119.34 kcal |
| سبوس برنج | 1 قاشق غذاخوری | 0.935 gr | 1.46 gr | 3.478 gr | 22.12 kcal |
| ماست کم چرب میهن | 1 پیاله | 3.36 gr | 1.543 gr | 2.24 gr | 36.338 kcal |
| نان سبوس جو | 2 برش | 6.016 gr | 2.647 gr | 24.064 gr | 141.978 kcal |
سخن پایانی
همانطور که در این لیست غذایی می بینید، حذف گروه‌های غذایی راه درستی برای تغذیه یک فرد دیابتی نیست. ما در این مقاله در کنار معرفی بدترین غذا برای دیابتی ها، غذاهای خوب و مفیدی را هم معرفی کردیم اما توجه داشته باشید که این به معنای حذف مطلق غذاهای مضر و مصرف غذاهای مفید نیست.
یک رژیم خوب و کارامد، رژیمی متعادل، متشکل از انواع گروه های غذایی است.
