دیابت بی مزه نوعی بیماری است که به دلیل دفع بیش از حد آب بدن از طریق ادرار به وجود میاید. این بیماری با خطر کم آبی شدید همراه است و می تواند عوارضی از جمله عدم تعادل الکترولیک و کم خوابی داشته باشد. این بیماری انواع مختلفی دارد و هر یک از آنها علل متفاوتی دارند. در بیشتر موارد، بیماری مزمن اما قابل کنترل است.
اگرچه دیابت بی مزه شباهت هایی با دیابت شیرین دارد، اما این دو بیماری کاملا نامرتبط هستند. در این مقاله از مجله سلامتی من با نشانه ها، علل و شیوه درمان دیابت بی مزه آشنا می شوید.
دیابت بی مزه چیست؟
دیابت بی مزه نوعی بیماری کمیاب اما قابل درمان است که در آن بدن قادر به نگهداری یا جذب آب نیست و ادرار زیادی تولید می کند. بیماری دیابت بیمزه می تواند مزمن یا موقت، شدید یا خفیف باشد.
میزان شدت و درمان پذیری بیماری به علل ابتلا بستگی دارند. دیابت بی مزه معمولا به علت اختلالی در هورمون آنتی‌دیورتیک (وازوپرسین یا ADH) به وجود میاید. در این مورد، بدن قادر به تولید هورمون ADH کافی نیست؛ یا کلیه ها به درستی از آن استفاده نمی کنند.
افراد مبتلا به دیابت بی مزه به دفعات و مقدار بالا در روز ادرار می کنند و آب زیاد می نوشند چراکه دائم احساس تشنگی می کنند. در صورتی که فرد مبتلا به دیابت بی مزه به اندازه کافی آب ننوشند دچار کم آبی یا دهیدراته می شود که برای سلامتی مضر است. به این دلیل دیابت بی مزه یک بیماری جدی است و نیاز به درمان و نظارت دارد.
هورمون آنتی دیورتیک یا وازوپرسین چیست؟
هورمون آنتی دیورتیک (وازوپرسین یا ADH)، هورمونی است که توسط هیپوتالاموس تولید می شود.غدهٔ زیرمغزی یا هیپوفیز می تواند این هورمون را ذخیره و ترشح کند. به طور کلی، هورمون ها مواد شیمایی هستند که کارکرد های مختلفی را در بدن اجرا می کنند. برای مثال از طریق خون پیام هایی را به ارگان ها، پوست، عضلات و بافت های دیگر می رسانند. این پیام ها به بدن اطلاع رسانی می کنند که چه کاری را در چه زمانی انجام بدهند.
هیپوتالاموس بخشی از مغز است که سیستم عصبی و فعالیت غده هیپوفیز را کنترل می کند. این بخش از مغز پس از تولید ADH ، آن را برای ذخیره و ترشح به غده هیپوفیز ارسال می کند. غده هیپوفیز، غده ای کوچک است که در پایه مغز و زیر هیپوتالاموس قرار دارد. این ارگان بخشی از دستگاه درون ریز بوده و مسئول تولید، ذخیره و انتشار بسیاری از هورمون های مهم در بدن است.
ADH با کنترل مقدار آبی که کلیه ها هنگام تصفیه مواد زائد از خون جذب می کنند، به تنظیم تعادل آب در بدن کمک می کند. بدن معمولا در دوران دهیدراته یا فشار خون پایین، هورمون ADH بیشتری تولید می کند. افزایش میزان ADH به کلیه ها پیام می فرستند که به جای تولید ادرار، آب بیشتری ذخیره کنند.
در بیشتر مورد های بیماری دیابت بیمزه، هیپوتالاموس فرد به مقدار کافی هورمون ADH (وازوپرسین) تولید نمی کند. در غیر این صورت یا غده هیپوفیز ADH کافی ترشح نمی کند، یا کلیه ها از آن استفاده نمی کنند. این مسئله به تکرر ادرار و دفع آب بیش از حد از بدن منجر می شود.
به عنوان مثال، اگر یک فرد غیر مبتلا به دیابت بی مزه در شرایط بدون آب قرار بگیرد، بدن این فرد با تولید ADH بیشتر باعث نگهداری هر چه بیشتر آب در بدن می شود. در حالی که فردی با بیماری دیابت بی مزه در همین شرایط، با تکرر ادرار مواجه خواهد بود و دچار عوارض کم آبی می شود.
فرق بین دیابت بی مزه و شیرین چیست؟
بیماری دیابت بی مزه و دیابت شیرین دو بیماری مختلف، با علل و درمان های متفاوت هستند. این بیماری ها دارای نام دیابت هستند چرا که هر دو با تشنگی شدید و تکرر ادرار همراه اند. دیابت از ریشه یونانی کلمه دیابینین به معنی عبور کردن نام گذاری شده است. همانطور که در این بیماری ها، آب به سرعت از بدن عبور می کند و ذخیره نمی شود.
دیابت شیرین، که بیشتر با نام های دیابت نوع یک و دیابت نوع دو شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که پانکراس (لوزالمعده) به اندازه کافی یا اصلا انسولین تولید نمی کند. یکی دیگر از علل دیابت شیرین، این است که بدن انسولین تولید شده را استفاده نمی کند. بدن برای تبدیل غذاهای مصرفی به انرژی، به انسولین نیاز دارد.
اگر بدن شما برای تبدیل گلوکز به انرژی انسولین کافی تولید نکند، در عوض از طریق تجزیه چربی و عضلات برای تامین انرژی استفاده می کند. این فراید باعث تولید ماده ای به نام کتون می شود. وجود کتون بیش از حد باعث اسیدی شدن خون می شود؛ در نتیجه بدن برای دفع آن از طریق ادرار، میزان جذب آب توسط کلیه ها را افزایش می دهد. به همین دلیل تکرر ادرار و تشنگی شدید از نشانه های رایج دیابت شیرین هستند.
دیابت بی مزه زمانی اتفاق می افتد که بدن به اندازه کافی هورمون آنتی دیورتیک یا وازوپرسین تولید نمی کند یا هورمون های تولید شده در کلیه به کار گرفته نمی شوند. بدن برای نگهداری مقدار طبیعی آب به هورمون آنتی دیورتیک نیاز دارد. بدون ADH، بدن از طریق ادرار آب از دست می دهد. همچنین دیابت شیرین بسیار رایج تر از دیابت بیمزه است.
علائم دیابت بی مزه
علائم دیابت بی مزه شامل عوارض کم آبی و پرادراری هستند. اگرچه کم آبی عوارض بیشتری برای سلامتی دارد که ممکن است در افراد مبتلا به دیابت بیمزه مورد توجه قرار بگیرد. علائم دیابت بی مزه عبارتند از:
- تشنگی شدید
- دفع ادرار بیش از 3 لیتر در روز (پلی اوریا یا پرادراری)
- بیدار شدن از خواب برای ادرار
- شب ادراری
- ادرار بی رنگ
- غلظت پایین ادرار
- تمایل به نوشیدنی های سرد
- کم آبی
- ضعف و بی حالی
- درد عضلانی
- تحریک پذیری
کم آبی می تواند با نشانه های بیشتری همراه باشد. برخی از علائم کم آبی عبارتند از:
- عطش شدید و نوشیدن بیش از 3.5 لیتر آب در روز
- بی حالی
- سرگیجه
- سردرگمی و عدم تمرکز
- کساد
- حالت تهوع
- از هوش رفتن
علائم دیابت بی مزه در کودکان
بسیاری ازعلائم دیابت بی مزه در بزرگسالان، نوزادان و کودکان مشترک هستند. در نوزادان علائم زیر رایج هستند:
- تحریک پذیری (بدعنقی)
- رشد آهسته
- کاهش وزن
- تب
- استفراغ
- تغذیه ضعیف
علائم بیماری دیابت بی مزه در کودکان شامل این نشانه ها هستند:
- نوشیدن آب فراوان
- تکرر ادرار، تا ساعتی یک بار
- شب ادراری یا بیدار شدن از خواب برای ادرار
- کم آبی
- انرژی کم
دلایل ابتلا به دیابت بی مزه چیست؟
دیابت بی مزه دارای عوامل ریسکی است که احتمال ابتلای فرد به آن را افزایش می دهند. در صورتی که فرد دارای عوامل زیر باشد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می گیرد:
- سابقه بیماری دیابت بیمزه در خانواده
- سابقه جراحی مغز یا آسیب به سر
- عوارض جانبی وارد شده به کلیه در اثر مصارف دارویی
- داشتن اختلالات متابولیک، مثل کلسیم بالا در خون یا پتاسیم پایین
زنان بارداری که بیش از یک بچه باردارند یا اختلالات مرتبط با کارکرد کبد دارند(پره اکلامپسی، سندرم هلپ)، در معرض خطر ابتلا به دیابت بی مزه قرار دارند.
علل دیابت بی مزه
این بیماری می تواند به دلیل عدم کارکرد، اختلال و آسیب به هر یک از ارگان های تنظیم کننده مایعات در بدن، به وجود بیاید. علت این بیماری معمولا با کمبود میزان هورمون ADH مرتبط است که با نام هورمون ضدادراری هم شناخته می شود. میزان ADH تعیین می کند کلیه ها در هنگام تصفیه خون، به چه میزان آب را نگهداری می کنند.
برای درک بهتر دیابت بیمزه، مفید است با نحوه تنظیم و به کارگیری مایعات در بدن آشنا شوید. 50 تا 60 درصد از وزن یک فرد بزرگسال از مایعات تشکیل شده است. این میزان در نوزادان به 75 درصد می رسد.
نگهداری مقدار موردنیاز و طبیعی آب در بدن از ضروری ترین عوامل موثر در سلامت کلی بدن است. مصرف آب و غذا در طول روز، مایعات مورد نیاز بدن را تامین می کند. مایعات مازاد از طریق ادرار، تنفس و تعریق از بدن دفع می شوند.
بدن شما برای تنظیم و متعادل سازی مایعات بدن از سیستمی متشکل از ارگان ها و هورمون ها استفاده می کند. زمانی که آب بدن از طریق تعرق از دست می رود، باعث کاهش دفع ادرار می شود و زمانی که مایعات بیش از حد در بدن وجود دارد، ادرار بیشتری تولید می کند. در ادامه:
- کلی ها نقش مهمی در تنظیم مایعات در بدن دارند. حذف مواد زائد از جریان خون یکی از وظایف کلیه ها است که در دفع ادرار موثر است.
- مثانه مایعات زائد را نگهداری می کند تا زمانی که ادرار دفع شود.
- زمانی که بدن به حفظ آب نیاز دارد، غذه هیپوفیز ترشح هورمون ADH در خون را افزایش می دهد.
- هنگامی که مایعات بیش از حد در بدن وجود دارد، مقدار ترشح هورمون ADH کاهش می یابد یا متوقف می شود. در نتیجه دفع ادرار بیشتر می شود.
اگرچه بسیاری از موارد در این بیماری بدون علت به وجود میایند، عوامل موثر در ابتلا به دیابت بی مزه عبارتند از:
- تومور در غده هیپوفیز یا نزدیک آن
- آسیب به هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز در جراحی
- اختلال در تولید و ترشخ وازوپرسین توسط هیپوتالاموس
- نارکارایی غده هیپوفیز در ترشح وازوپرسین به جریان خون
- آسیب مغزی یا التهاب
- زمینه ژنتیکی
- بیماری کلیوی
- برخی داروها
روش تشخیص
پزشک معالج برای تشخیص بیماری دیابت بی مزه، یک معاینه بدنی انجام می دهد. یک چکاپ ممکن است هیچ نشانه ای از دیابت بی مزه مرکزی نشان ندهد. تنها نشانه های قابل ملاحظه دیابت بی مزه، مثانه متورم و علائم کم آبی شدید هستند.
درمانگر درباره سابقه سلامتی شما سوالاتی از جمله وضعیت سلامت خانواده و زمینه بیماری های ارثی می پرسد. همچنین ممکن است تشخیص قطعی دیابت بی مزه نیازمند آزمایش های بیشتر باشند. برخی از این تست ها عبارتند از:
- ازمایش ادرار: در آزمایش ادرار، میزان رقیق و غلیظ بودن آن مورد بررسی قرار می گیرد. بررسی میزان گلوکز موجود در ادرار می تواند در تعیین نوع بیماری موثر باشد. این مقدار تعیین کننده تشخیص دیابت بی مزه و دیابت شیرین است. در سایر انواع آزامایش ادرار، ممکن است پزشک توصیه کند ادرار در طول 24 ساعت جمع آوری شده تا میزان دفع در یک شبانه روز مشخص شود.
- آزمایش خون: در آزمایش خون، میزان الکترولیت ها و گلوکز خون مورد بررسی قرار می گیرند. مقدار این مواد در خون به تشخیص بیماری دیابت بی مزه و دیابت شیرین کمک می کند. در ادامه، در صورتی که فرد به دیابت شیرین مبتلا باشد، نوع آن مشخص می شود.
- تست محرومیت از آب: آزمایش محرومیت از آب در یک بیمارستان انجام می شود. برای این که بیمار دهیدراته نشود، فرایند تست تحت نظارت پرشک قرار میگیرد. هر یک یا دو ساعت، فرد وزن می شود و یک نمونه ادرار تحویل می دهد. این فرایند تا زمانی که یکی از این سه نشانه بروز کند، ادامه دارد. اولین نشانه این است که فرد پایین آمدن فشار خون یا تپش قلب ناگهانی هنگام ایستادن را تجربه کند. در حالت دوم، فرد 5% از وزن بدن خود را از دست داده است. در حالت سوم، غلطت ادرار در دو یا سه بار سنجش، مقداری افزایش می یابد.
- ام آر آی: این تست از ارگان های داخلی بدن و بافت های ظریف با جزئیات بالا تصویربرداری می کند. پزشک برای بررسی سلامت هیپوتالاموس و غده هیپوفیز از ام آرآی استفاده می کند.
- غربالگری وراثتی : در صورتی که در خانواده فرد مبتلا سابقه بیماری دیابت بی مزه وجود داشته باشد، ممکن است انجام آزمایش های مرتبط با ژنتیک هم انجام بگیرد.
انواع دیابت بی مزه
بیماری دیابت بی مزه چهار نوع دارد. این چهار نوع عبارتند از دیابت بیمزه مرکزی، کلیوی، دیپسوژنیک (عطش آور) و بارداری. هر یک از این بیماری ها علل و درمان متفاوتی دارند و می توانند مزمن یا کوتاه مدت باشد. در ادامه به هر یک از انواع دیابت بی مزه می پردازیم.
دیابت بی مزه مرکزی
دیابت بی مزه مرکزی رایج ترین نوع این بیماری است. علت به وجود آمدن دیابت بی مزه، کاهش تولید هورمون ADH (وازوپرسین) است.
اگرچه هیپوتالاموس هورمون وازوپرسین را ترشح می کند، انتشار و ذخیره این هورمون به عهده غده هیپوفیز است. در نتیجه آسیب و اختلال در کارکرد هر یک از این ارگان ها می تواند از دلایل ابتلا به دیابت بیمزه مرکزی باشد.
آسیب وارد شده به هیپوتالاموس و غده هیپوفیز می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد:
- تومور مغزی
- آسیب سر و جمجمه
- گرفتگی یا تورم سرخرگ
- بیماری هایی مثل هیستوسیت
- عفونت
- التهاب
- جراحی
دیابت بی مزه کلیوی
دیابت بی مزه کلیوی به علت اختلال کارکرد کلیه ها در استفاده از هورمون های ADH به وجود میاید. در این وضعیت، غده هیپوفیز به میزان کافی هورمون ADH را ترشح می کند اما کلیه ها به درستی به آن پاسخ نمی دهند؛ در نتیجه مقدار زیادی آب از جریان خون جذب می کنند و آب به میزان کافی ذخیره نمی شود.
علت این نوع از بیماری همیشه واضح نیست، اما برخی از علل عبارتند از:
- گرفتگی مجرای ادراری
- بیماری کلیوی مزمن
- کلسیم بیش از حد مجاز در خون
- پتاسیم کمتر از میزان ضروری در خون
- برخی از داروها مثل لیتیم
دیابت بی مزه دیسپوژنیک
در این نوع از بیماری دیابت بی مزه، اختلالی در هیپوتالاموس باعث ایجاد بیماری می شود؛ اما این مسئله ارتباطی به هورمون های ADH ندارد.
در این حالت، یک عدم تعادل در هیپوتالاموس باعث افزایش تشنگی و در نتیجه نوشیدن آب زیاد می شود. به همین دلیل تکرر ادرار از علائم دیابت بیمزه دیسپوژنیک است.
دیابت بی مزه بارداری
ابتلا به دیابت بی مزه در دوران بارداری بسیار نادر است. دیابت بی مزه بارداری زمانی به وجود میاید که جفت (ارگانی موقت برای تامین مواد مغذی جنین)، باعث افزایش تولید نوعی آنزیم می شود.
آنزیم مازاد ترشح شده، هورمون ADH را تجزیه می کند. احتمال ابتلا به دیابت بی مزه در زنان باردار با بیش از یک بچه رایج تر است؛ چراکه جفت باف بیشتری دارد.
این بیماری معمولا پس از دوران بارداری از بین می رود. مسئله مهم این است که دیابت بی مزه بارداری را با دیابت بارداری اشتباه نگیرید.
دیابت بارداری نوعی دیابت شیرین است که در دوران بارداری به وجود میاید. نشانه دیابت بارداری مانند دیابت نوع دو، قند خون بالا است.
آیا دیابت بی مزه قابل درمان است؟
در برخی از موارد، دیابت بی مزه قابل درمان نیست، اما می تواند با مصرف دارو تحت کنترل قرار بگیرد. درمان پذیر بودن دیابت بیمزه به ریشه بیماری، نوع و شدت آن بستگی دارد.
دیابت بی مزه را چگونه درمان کنیم؟
در صورتی که به دیابت بی مزه مبتلا هستید، در کنار درمان دارویی و پزشکی، می توانید با رعایت برخی ملاحظات به درمان بیماری کمک کنید. در دوران درمان ضروری است به طور منظم آب زیاد بنوشید تا دچار کم آبی یا دهیدراتاسیون نشوید.
اگر دیابت بی مزه خفیف دارید، درمانگر ممکن است توصیه های رژیمی برای کنترل بیماری داشته باشد. برای مثال، مصرف نمک و پروتئین در رژیم غذایی خود را کاهش دهید. این تغییر باعث تولید ادرار کمتر توسط کلیه ها می شود.
دیابت بی مزه مانند سایر بیماری های مزمن نیاز به نظارت متخصص و درمان مستمر دارد و ضروری است پیش از اعمال هر تغییری در غذا، دارو و سبک زندگی با پزشک مشورت کنید.
راههای درمان
بیماری دیابت بی مزه در بیشتر مواد درمان پذیر است. شیوه درمان، مدت زمان آن و داروهای موردنیاز به نوع بیماری بستگی دارند.
یکی از دیگر از عوامل موثر در درمان دیابت بی مزه، شدت و میزان پیشرفت آن است. در یک وضعیت خفیف، ممکن است پزشک توصیه هایی مثل نوشیدن آب بیشتر داشته باشد. در سایر موارد، فرایند درمان متفاوت است.
هدف مشترک در همه انواع بیماری دیابت بی مزه، رفع عطش و کاهش ادرار است. معمولا در درمان بزرگسالان و کودکان مبتلا به دیابت بیمزه، شامل تجویز دسموپرسین DDAVP)) است. این دارو، نمونه شیمایی و ساختگی هورمون وازوپرسین می باشد و در انواع مختلفی مثل قرص، واکسن و اسپری بینی قابل مصرف است.
DDAVP میزان وازوپرسین که توسط بدن تولید نمی شود را جایگزین می کند. اگرچه ضروری است فقط مقدار مورد نیاز از DDAVP مصرف شود؛ چراکه مصرف بیش از حد دسموپرسین می تواند به نگهداری بیش ازحد مایعات در بدن منجر شود. آب مازاد در بدن عوارضی از جمله هیپوناترمی به همراه دارد.
در دیابت بی مزه کلیوی، که بیماری به دلیل عدم پاسخ کلیه ها به هورمون وازوپرسین به وجود آمده، مصرف DDAVP درمان مناسبی نیست. در عوض در این مورد، پزشک برای درمان علت اصلی بیماری اقدام می کند و تجویز های مورد نیاز برای درمان اختلال کلیوی را انجام می دهد. فرایند درمان می تواند شامل تجویز داروهای دیورتیک یا مدرهای تیازیدی باشد که به کاهش تولید ادرار در کلیه ها کمک می کند.
دارو و درمان های مختلفی برای درمان دیابت بی مزه تجویز می شوند:
- داروهای ضد-التهابی، مثل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID)
- انواع داروهای دیورتیک
- کاهش میزان نمک و پروتئین در رژیم غذایی
درمان دیابت بی مزه مرکزی
دسموپرسین نوعی هورمون ساختگی است که معمولا برای درمان دیابت بی مزه مرکزی از آن استفاده می شود. این هورمون، مدل بازسازی شده هورمون ADH است. داروی دسموپرسین به شکل های گوناگونی از جمله قرص، اسپری بینی و واکسن وجود دارد.
در پروسه دریافت این دارو، نوشیدن آب به طور منظم و مورد نیاز اهمیت دارد؛ ضروری است فقط هنگام تشنگی آب بنوشید.
اگر دیابت بی مزه فرد علت دیگری مانند تومور یا آسیب به غده هیپوفیز داشته باشد، پزشک درمان این اختلال را در اولویت قرار می دهد. به همین دلیل ریشه بیماری تعیین کننده درمان مورد نیاز است و باید ابتدا علل به وجود آمدن آن درمان شوند.
بعد از درمان غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس، پرشک معالج تشخیص می دهد آیا بیماری دیابت بی مزه نیاز به تجویز بیشتر دارد یا نه. در خیلی از موارد بیماری به مرور زمان از بین می رود.
درمان دیابت بی مزه کلیوی
در بیماری دیابت بی مزه کلیوی، تشخیص دادن علت به وجود آورنده بیماری می تواند اولین قدم در درمان باشد. سایر درمان ها شامل داروهای زیر است. در فرایند مصرف این داروها، ضروری است فقط زمان تشنگی آب بنوشید.
- مقادیر بالای دسموپرسین (هورمون ساختگی ADH).
- پیشاب زا، ادرارآور یا دیورتیک، که می تواند همراه آسپیرین یا ایبوپروفن مصرف شود.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی(NSAID)، مثل ایندومتاسین.
در برخی از موارد دیابت بی مزه، بیماری به علت مصارف دارویی به وجود آمده است. در این صورت پزشک توصیه می کند مصرف این داروها جایگزین یا متوقف شوند. اگرچه قطع مصرف داروها برای سلامتی عوارض دارد و باید تحت نظارت پزشک انجام شود.
درمان دیابت بی مزه دیسپوژنیک
درمان خاصی برای دیابت بی مزه دیسپوژنیک وجود ندارد؛ اما درمان نشانه ها یا بهبود سلامت روحی و روانی می تواند به کنترل بیماری کمک کند. برای درمان نشانه هایی مثل بی حالی، سردرد و خستگی توصیه می شود آب کافی بنوشید.
درمان دیابت بی مزه بارداری
دیابت بی مزه بارداری معمولا نیاز به درمان ندارد. در برخی از موارد شدید، ممکن است مصرف دسموپرسین توصیه شود. اما بیماری بعد از اتمام بارداری از بین می رود و معمولا برای آن داروهای شیمیایی تجویز نمی شود.
عوارض دیابت بی مزه
در صورتی که بیماری دیابت بی مزه درمان نشود می توان عوارض جدی برای سلامتی داشته باشید. برخی از این عوارض شامل کم آبی، عدم تعادل الکترولیک و کم خوابی هستند.
- کم آبی یا دهیدراتاسیون: این بیماری نگهداری آب را برای بدن دشوار می کند. یکی از نشانه ها و عوارض بیماری، کم آبی است. کم آبی یا دهیدراتاسیون علائمی مثل سرگیجه، سردرگمی و بی حالی به همراه دارد.
- عدم تعادل الکترولیک: الکترولیت ها مواد آلی در بدن هستند که بار الکتریکی ضعیفی دارند. وقتی بدن آب زیادی از دست می دهد، میزان الکترولیت ها از حالت طبیعی خارج می شود. عوارض عدم تعادل الکترولیک عبارتند از سردرد، خستگی دائم، درد عضلانی و زودرنجی.
کم خوابی: دیابت بی مزه می تواند موجب شب ادراری و بیدار شدن در شب برای ادرار شود. در نتیجه خواب کم و بی کیفیت یکی از عوارض دیابت بی مزه است.
عوارض دسموپرسین
دسموپرسین، هورمون ساختگی ADH، معمولا ایمن و بدون عوارض است. بر برخی موارد ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد. برخی از این موارد عبارتند از:
- سردرد
- درد شکمی
- حالت تهوع
- بینی گرفته یا آبریزش بینی
- خونریزی بینی
اگر مقدار زیادی دسموپرسین مصرف کنید یا همراه با آن آب زیادی بنوشید، می تواند باعث تجمع آب مازاد در بدن شود. مایعات فراوان در بدن عوارضی از جمله سردرد، سرگیجه، نفخ و کاهش سدیم در خون (هیپوناترمی) دارد. هیپوناترمی وضعیتی است که در مواجهه با حداکثر رقت ادرار رخ می دهد. عوارض آن عبارتند از: سردرد شدید، سردرگمی و حالت تهوع و استفراغ.
پیشگیری از دیابت بی مزه
پیشگیری از بیماری دیابت بی مزه در بیشتر مواقع سخت و گاهی غیرممکن است؛ چون این بیماری معمولا به دلایل ژنتیکی یا بیماری های زمینه ای به وجود میاید. با این وجود کنترل نشانه ها به طور کامل امکان پذیر است.
این بیماری در بیشتر افراد یک بیماری مزمن است، اما با درمان مستمر وضعیت بهبود پیدا می کند و کنترل می شود. سایر راه های پیشگیری از دیابت بی مزه می تواند حفظ سلامت کلیه ها با انجام ورزش مداوم، کنترل فشار خون و تغذیه سالم باشد.
رژیم غذایی برای دیابت بی مزه
تحقیقات بین تغذیه و رژیم غذایی و بیماری دیابت بی مزه راتباطی پیدا نکرده است؛ در نتیجه نمی توان گفت غذاها به طور مستقیم در به وجود آمدن علل یا پیشگیری از آن نقش دارند. با این وجود اگر به بیماری دیابت بی مزه مبتلا هستید، پزشک معالج ممکن است توصیه هایی درباره رژیم غذایی ارائه کند.
برای مثال کاهش مصرف نمک و پروتئین باعث می شود کلیه ها ادرار کمتری تولید کنند. برای پرهیز از نمک و پروتئین باید غذاهای فراوری شده، تخم مرغ، آجیل و گوشت را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
سخن پایانی
بیماری دیابت بی مزه یک وضعیت نادر اما جدی است که در آن بدن ادرار زیاد تولید می کند و در نتیجه آب مورد نیاز بدن از دست می رود. انواع مختلف دیابت بیمزه وجود دارند، اما در بیشتر این موارد علت بیماری اختلال در میزان هورمون آنتی دیورتیک (وازوپرسین) است.
نکات مثبت قابل توجه درباره این بیماری این است که قابل درمان و قابل کنترل است. درمان بیماری به عوامل مختلفی از جمله سن، علل بیماری و شدت آن بستگی دارد اما با مراجعه منظم و تحت نظر داشتن آن، می توان بهترین گزینه را برای درمان به کار گرفت.
سوالات متداول
چه وقت باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر به بیماری دیابت بی مزه مبتلا هستید، ضروری است به طور منظم ویزیت های پزشکی را انجام دهید تا تست های مورد نیاز انجام شوند و وضعیت بیماری تحت نظارت قرار گرفته باشد. در این صورت اگر درمان های تجویز شده با نتایج مثبت همراه نبوده باشند، درمان های دیگر توصیه می شوند. در صورتی که نشانه های نگران کننده و جدی تجربه می کنید، به پزشک مراجعه کنید.
از پزشک درباره دیابت بی مزه چه سوالاتی بپرسم؟
زمانی که تشخیص بیماری انجام شد، پرسیدن سوالاتی برای اطلاع داشتن از وضعیت بیماری در فرایند درمان آن مفید واقع می شود. برای مثال سوالاتی درباره نوع دیابت بی مزه، علل بیماری، طول درمان بیماری (مزمن یا موقت بودن)، سایر گزینه ها برای درمان، مزایا و معایب هر درمان، مقدار آب مورد نیاز برای نوشیدن، ریسک ابتلای اعضای خانواده به بیماری دیابت بی مزه.
آیا دیابت بی مزه خطرناک است؟
بیماری دیابت بی مزه اصولا خطرناک نیست. این بیماری در صورتی که تحت نظارت و درمان قرار بگیرد، مشکلات جدی ایجاد نمی کند. نوشیدن آب کافی در کاهش آسیب های ناشی از کم آبی موثر است. خطرات دیابت بی مزه برای نوزادان، افراد مسن یا دارای آختلالات سلامت روحی و روانی بیشتر است. این ریسک بالا زمانی نگران کننده است که فرد متوجه تشنگی شدید و کم آبی بدن نشود یا برای رفع آن کاری انجام ندهد.