فشار خون بالا وضعیتی ست که نیاز به کنترل و مراقبت دارد. پایین آوردن فشار خون بالا فوری یکی از اقدامات مهم و ضروری در مواجه با افزایش فشار خون است که در این مقاله مفصل به آن پرداخته شده است.
فشار خون چیست؟
فشار خون یکی از علائم حیاتی و مهم بدن و نیرویی است، که خون به دیواره داخلی رگ ها و شریان ها وارد می‌کند. میزان فشار خون در طول روز نوساناتی جزئی دارد مثلا در زمان استراحت پایین آمده و در مواقع هیجان و استرس، به صورت لحظه ای افزایش پیدا می‌کند.
فشار خون نرمال
واحد اندازه گیری فشار خون میلی متر جیوه است که با دو عدد، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک نمایش داده می‌شود. فشار خون سیستولیک همان نیرویی است که زمان پمپاژ خون به دیواره رگ ها وارد می‌شود.
فشار خون دیاستولیک هم مربوط به اندازه گیری نیروی وارد شده در زمانی است که قلب در بین هر ضربان استراحت می‌کند. فشار خون نرمال عددی در حدود ۸۰/۱۲۰میلی متر جیوه است. عدد نشان دهنده پایین یا بالا بودن فشار خون، در افراد مختلف متفاوت است و به شرایط مختلفی بستگی دارد.
چه زمانی فشار خون بالا است؟
فشار خون بالا معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که به طور مداوم فشار سیستولیک بیشتر از ۱۴۰ و فشار دیاستولیک بالاتر از ۹۰ میلی متر جیوه باشد. فشار خون بالا را قاتل خاموش نیز می‌گویند، چرا که اغلب علائمی نشان نمی‌دهد، در حالی که عوارض زیادی برای سلامتی بدن به دنبال دارد. از جمله آسیب به کلیه ها، ریه ها، قلب و گردش خون.
افزایش فشار خون معمولا در طول زمان و به آرامی ایجاد می‌شود به همین دلیل ممکن است شخص از وجود آن اطلاعی نداشته باشد. در حالی که عامل اصلی بیماری های قلبی و سکته همین فشار خون بالاست.
اگر فشار خون بالا کنترل نشود منجر به ایجاد علائمی مثل سردردهای شدید، درد در قفسه سینه، دشواری در تنفس، ضربان قلب نامنظم و مشکلات بینایی می‌شود. علت فشارخون بالا مشخص نیست، اما عواملی می‌توانند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند.
- کشیدن سیگار
- اضافه وزن
- بی تحرکی
- مصرف نمک زیاد
- مصرف الکل
- ژنتیک
- سابقه خانوادگی فشارخون بالا
- بیماری های مزمن کلیه
- دیابت
- سن بالا
- اختلالات تیروئید
اما برای پایین آوردن فشار خون چه کنیم؟ در ادامه مقاله به شما خواهیم گفت.
پایین آوردن فشار خون
برای پایین آوردن فشار خون می‌توان از داروها استفاده کرد. اما در کنار آن تغییرات رژیم غذایی، فعالیت های بدنی و ورزش و به طور کلی بهبود سبک زندگی هم می‌تواند موثر باشد.
در ادامه با چند روش ساده و درمان خانگی برای پایین آوردن فشار خون آشنا می‌شوید.
- فعالیت های ورزشی منظم می‌توانند به کاهش فشار خون کمک کنند. پزشکان توصیه می‌کنند برای کنترل فشار خون روزی ۳۰ دقیقه ورزش را در برنامه خود قرار دهید.
- اضافه وزن باعث افزایش فشار بر قلب و سیستم گردش خون و در نهایت افزایش فشار خون می‌شود.
- اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن به پایین آمدن فشار خون و بهبود سلامت کلی بدن شما کمک می‌کند.
- محدود کردن مصرف قند و کربوهیدرات های ساده به کاهش وزن و پایین آوردن فشار خون کمک می‌کند. یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ نشان داد که پیروی از یک رژیم کم کربوهیدرات و کم چربی بعد از ۶ ماه باعث پایین آمدن فشار خون شده است.
- کاهش مصرف نمک و افزایش مصرف پتاسیم می‌تواند باعث پایین آمدن فشار خون شود. نمک یکی از عوامل افزایش فشار خون است در حالی که پتاسیم اثر آن را خنثی کرده و فشار خون را به مرور کاهش می‌دهد.
- سیگار را ترک کنید؛ مواد شیمیایی موجود در سیگار در دراز مدت منجر به افزایش فشار خون می‌شوند.
- استرس یکی از عواملی است که روی فشار خون و دیگر جنبه های سلامتی نقش مهمی دارد بنابراین کاهش استرس در پایین آوردن فشار خون موثر است.
- کمبود خواب با افزایش فشار خون مرتبط است به همین علت سعی کنید خواب با کیفیتی داشته باشید.
- تغییرات رژیم غذایی هم تاثیر زیادی روی پایین آوردن فشار خون و پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی دارد.
- آب فراوان بنوشید؛ آب فواید زیادی برای سلامت بدن و همچنین سطح فشار خون دارد.
پایین آوردن سریع فشار خون بالا در منزل
گاهی اوقات نیاز به پایین آوردن سریع فشار خون بالا در منزل است. آیا می‌دانید در چنین مواقعی چه کاری باید انجام داد؟
اگر قبلا فشار خون بالا باعث شده تا دچار عارضه های قلبی و یا مغزی شوید، قبل از هر اقدامی با پزشک خود تماس بگیرید و از درمان های خانگی خودداری کنید.
اما اگر فشار خون بالا بدون عارضه دیگری دارید، اولین کاری که به پایین آوردن سریع فشار خون بالا کمک می‌کند، حفظ آرامش است؛ نفس عمیق بکشید و سعی کنید آرام باشید. کاهش استرس و اضطراب به کاهش فشار خون کمک می‌کند.
سعی کنید تمرینات تنفسی که باعث کاهش ضربان قلب می‌شود را یاد بگییرید، این تمرینات باعث آرامش و پایین آمدن فشار خون شما می‌شود. مقداری آب بنوشید و سعی کنید تا کمی پیاده روی و یا حرکات کششی انجام دهید. اگر برای کنترل فشار خون دارو مصرف می‌کنید، مطمئن شوید که داروی خود را به موقع و صحیح استفاده کرده اید.
درمان فشار خون بالا در منزل به کمک راه هایی که گفته شد انجام پذیر است، اما درصورتی که هیچ کدام از این روش ها و مصرف داروها موثر واقع نشد، باید سریعا به مراکز درمانی مراجعه کنید.
پایین آوردن فشار خون اورژانسی در منزل
فشارخون اورژانسی زمانی است که فشار خون به ۱۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه برسد. در این حالت ممکن است فرد علائمی مثل درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضعف، بی حسی و گزگز و ناتوانی در صحبت کردن داشته باشد که باید سریعا با اورژانس تماس گرفته شود.
اما زمانی که فرد علائمی نداشته و فقط فشار خون بالا رفته باشد؛ برای پایین آوردن فشار خون اورژانسی در منزل ابتدا ۵ دقیقه صبر کنید و دوباره میزان فشار خون را اندازه بگیرید. اگر کاهش پیدا نکرده بود از داروهای فشار خون بالا مثل قرص زیرزبانی یا دیگر قرص های کاهش دهنده فشار خون استفاده کنید.
راه های دیگری مثل دراز کشیدن به مدت ده دقیقه, نوشیدن آب، دوش آب سرد و تمرینات تنفسی هم می‌توانند در پایین آوردن فشار خون اورژانسی در منزل موثر باشند.
برای پایین آوردن فشار خون چه بخوریم؟
محققان معتقدند که تغییر در رژیم غذایی می‌تواند در کاهش فشار خون موثر باشد. به همین دلیل زمانی که برای فشار خون بالا به پزشک مراجعه می‌کنید اولین توصیه کاهش مصرف سدیم است چرا که نمک زیاد باعث احتباس مایعات در بدن و افزایش فشار خون می‌شود.
برای پایین آوردن فشار خون چه بخوریم؟ با ادامه مطلب همراه باشید.
پروتئین
غذاهای سالم با پروتئین بالا در پایین آوردن فشار خون موثر است. تحقیقات نشان می‌دهند که کسانی که پروتیین بیشتری مصرف می‌کنند، ۴۰ درصد کمتر از سایرین در معرض خطر فشار خون بالا هستند.
انواع ماهی مثل ماهی آزاد یا کنسرو ماهی تن، تخم مرغ، گوشت مرغ، حبوبات مثل لوبیا و عدس، آجیل و لبنیات کم چرب، منبع خوبی از پروتئین هستند.
مواد غذایی سرشار از پتاسیم
پتاسیم یک ماده معدنی مهم در بدن است که در سلامت بدن نقش دارد. پتاسیم با خنثی کردن اثرات سدیم در بدن می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود. مواد غذایی غنی از پتاسیم مثل سیب زمینی، اسفناج، لوبیا سفید، آووکادو، موز و پرتقال و ماهی سالمون در تامین پتاسیم مورد نیاز بدن موثر هستند.
غلات کامل
مصرف غلات کامل به جای انواع تصفیه شده آن در کاهش وزن و نیز کاهش فشار خون موثر است.
سیر
گنجاندن سیر تازه در رژیم غذایی به پایین آوردن فشار خون کمک می‌کند.
اسیدهای چرب امگا ۳
اسید چرب امگا ۳ در سلامت قلب و عروق و همچنین پایین آوردن فشار خون موثر است. ماهی و دیگر غذاهای دریایی و آووکادو سرشار از امگا ۳ هستند. در کنار مواد غذایی مفیدی که به پایین آوردن فشار خون کمک می‌کنند، مصرف بعضی از مواد غذایی نیز باید محدود شود.
برای پایین آوردن فشار خون چه چیزهایی نخوریم؟
- مصرف انواع غذاهای فرآوری شده مثل فست فودها، غذاهای سرخ شده، آماده و منجمد را محدود کنید.
- مصرف سدیم را کاهش دهید.
- مصرف چربی های اشباع شده و ترانس را سعی کنید تا محدود کنید.
- شکر را تا جایی که می‌توانید از رژیم غذایی تان حذف و از تنقلات حاوی شکر مثل انواع کیک و شیرینی و نوشابه دوری کنید.
- کافئین تا حدودی می‌تواند منجر به افزایش فشار خون شود به همین دلیل باید در مصرف کافئین دقت کنید.
میوه های پایین آورنده فشار خون
میوه ها سرشار از مواد معدنی و ویتامین های مفید مثل پتاسیم، منیزیم ، فیبر و آنتی اکسیدان ها هستند و در سلامت قلب و عروق و نیز کاهش فشار خون موثرند. مصرف میوه های پایین آورنده فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک کننده است.
موز
موز منبع پتاسیم است، این ماده معدنی در کاهش اثرات سدیم و تنش در دیواره رگ های خونی تاثیر زیادی دارد و می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود. با تهیه اسموتی موز و آووکادو و یا موز شکلاتی، نارگیلی برای صبحانه، این میوه مفید را بیشتر در رژیم غذایی تان بگنجانید.
آووکادو
آووکادو به دلیل داشتن خواص فراوان، فیبر بالا و چربی های مفید، یکی از میوه های پایین آورنده فشار خون است. فیبر و چربی سالم موجود در آووکادو هر دو برای سلامت قلب و عروق بسیار مفید هستند و علاوه بر آن داشتن پتاسیم نیز باعث کاهش فشار خون می‌شود.
توت
انواع توت به ویژه تمشک و زغال اخته دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی مثل آنتوسیانین ها هستند که تحقیقات نشان می‌دهد در پایین آوردن فشار خون موثر است و به علاوه خطر بیماری های قلبی را کاهش می‌دهد.
کیوی
کیوی منبع مهمی از ویتامین سی و پتاسیم است و یکی از میوه های مفید برای مبتلایان به فشار خون بالا محسوب می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که خوردن روزانه یک عدد کیوی در کاهش فشار خون سیستولیک موثر است.
مرکبات
مرکبات سرشار از ویتامین سی، آنتی اکسیدان هایی به نام فلاونوئید ها، فیبر و پتاسیم هستند. این ترکیبات در سلامت قلب و عروق و کاهش فشار خون تاثیرات مثبتی دارند.
انار
انار یکی از میوه های پر خاصیت است و ترکیبات مغذی موجود در آن در کاهش سطح کلسترول خون، کاهش فشار خون، بهبود جریان گردش خون و جلوگیری از سفت شدن رگ های خونی موثر هستند.
آلو
آلو میوه ای کوچک اما غنی از پتاسیم است که می‌توان برای پایین آوردن فشار خون بالا، از آن استفاده کرد.
خربزه
خربزه میوه ای آبدار و سرشار از فیبر و پتاسیم است که در درمان فشار خون بالا می‌تواند کمک کننده باشد.
روزانه چند عدد میوه را در رژیم غذایی تان بگنجانید و سعی کنید از میوه تازه به جای آب میوه استفاده کنید.
سخن پایانی
فشار خون یکی از فاکتورهای مهم سلامتی است و باید تحت کنترل باشد چرا که بالا یا پایین بودن آن عوارض زیادی برای بدن خواهند داشت. پایین آوردن فشار خون بالا فوری از مهم ترین اقداماتی است که فرد مبتلا به فشار خون بالا باید با آن آشنایی کامل داشته باشد و در مواقع اورژانسی انجام دهد.
فشار خون بالا اغلب با مصرف دارو و اصلاحاتی که در رژیم غذایی و سبک زندگی انجام می‌شود، قابل کنترل است و از عوارض جدی آن پیشگیری می‌کند.
سوالات متداول
چه چیزی به سرعت فشار خون را پایین می‌آورد؟
با توجه به شرایط فرد و میزان بالا بودن فشار خون، متفاوت است اما اغلب تمرینات تنفسی و آرام نشستن و مصرف داروهای تجویز شده فشار خون را پایین می‌آورند. اگر این روش ها نتیجه ندهد و فشار خون ۱۸۰ / ۱۲۰ باشد به اقدامات فوری پزشگی نیاز است.
مهم ترین ماده غذایی که باعث افزایش فشار خون می‌شود کدام است؟
تحقیقات نشان می‌دهند که بین مصرف نمک و افزایش فشار خون ارتباطی قوی وجود دارد و کاهش مصرف نمک باعث پایین آمدن فشار خون می‌شود.
چه زمانی فشار خون بالا خطرناک است؟
اگر فشار خون عددی در حدود ۱۲۰/۱۸۰ میلی متر جیوه یا بالاتر را نشان می‌دهد و همزمان فرد دچار علائمی مثل تنگی نفس، سردرد شدید، درد قفسه سینه و مشکل بینایی شده است باید فورا با اورژانس تماس گرفته شده تا اقدامات پزشکی لازم انجام شود. در این شرایط فرد در خطر سکته مغزی و یا قلبی قرار دارد.