دانه های چیا (Chia Seeds) نوعی دانه های خوراکی هستند که از گل های گیاهی از خانواده نعناع به دست می آیند. این گیاه در گواتمالا و مکزیک رشد می کند و در گذشته در مراسم مذهبی به خدایان آزتک تقدیم می شده است و قدمت آن به فرهنگ مایا و آزتک بر می گردد. نام این دانه ها از کلمه چیا به معنی قدرت و از زبان مایا گرفته شده است. در گذشته دانه چیا به عنوان تقویت کننده انرژی مورد استفاده قرار می گرفته است.
چیا در سال های اخیر به دلیل فواید سلامتی محبوبیت بالایی به دست آورده است. به دلیل اهمیت رژیم غذای در افراد مبتلا به دیابت این محبوبیت از چشم این افراد و محققان به دور نمانده است و می تواند سوالاتی به شرح زیر مطرح شود:
آیا چیا برای افراد دیابتی مفید است؟ یا این که چیا برای دیابت مضر است؟
آیا افراد دیابتی می توانند چیا بخورند؟
در این مقاله به ارتباط دانه چیا و دیابت پرداخته ایم و شما می توانید به پاسخ این سوالات برسید.
ارزش غذایی دانه چیا
دانه چیا سرشار از پروتئین، فیبر، کربوهیدرات، چربی های امگا 3، مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، روی و انواع ویتامین ها است. این دانه های خوراکی فاقد گلوتن هستند و برای کسانی که به گلوتن غلاتی مانند گندم حساسیت دارند مناسب است. چیا به دلیل این که می تواند بسیاری از نیازهای غذایی را برطرف نماید یک “ابر غذا” معرفی می شود.
هر قاشق غذاخوری دانه چیای خشک شامل:
چربی کل: 3.7 گرم
کربوهیدرات: 5.1 گرم
کربوهیدرات خالص: 0.9 گرم
فیبر: 4.1 گرم
پروتئین: 2 گرم
فواید دانه چیا برای دیابت
پروتئین چیا و کاهش سطح قند خون در دیابت
مطالعه ای که به بررسی تاثیر دانه چیا بر کاهش قند خون بر روی مدل های حیوانی پرداخت، نشان داد که مصرف منظم این دانه ها می تواند باعث کاهش سطح قند خون شود.
مطالعه دیگری که با حضور 11 فرد سالم به منظور بررسی تاثیر گنجاندن دانه چیا در رژیم غذایی و سطح قند خون انجام شد، نشان داد که مصرف مقادیر مختلفی از این دانه ها به صورت پخته شده در نان، اشتها را کنترل می کند و سطح قند خون پس از غذا را وابسته به دوز کاهش می دهد. این تاثیر به دلیل محتوای پروتئین دانه چیا است.
به گفته محققان، مکمل دانه چیا باعث کاهش فشار خون، کاهش وزن و کاهش التهاب در دیابت نوع 2 می شود.
چربی های امگا 3 چیا و کنترل سطح انسولین در دیابت
هر 100 گرم دانه چیا دارای 17.8 گرم چربی امگا 3 است. این امگا 3 از اسید آلفا لینولئیک به دست می آید.
وقتی سلول ها به انسولین پاسخ ندهند، اصطلاحا در بدن مقاومت به انسولین ایجاد می شود و در نتیجه سطح قند خون بالا می رود.
مطالعه بر روی مدل های حیوانی نشان داد که مصرف دانه چیا به دلیل وجود اسیدهای چرب امگا 3 از شروع مقاومت به انسولین جلوگیری می کند و در حیوانات مبتلا به دیابت باعث بهبود حساسیت به انسولین و بهبود متابولیسم گلوکز می شود.
فیبر چیا و کنترل قند خون در دیابت
فیبر موجود در مواد غذایی باعث کند شدن روند هضم و جذب مواد مغذی می شود. دانه های چیا سرشار از فیبر هستند که با آهسته کردن هضم کربوهیدرات و ورود قند آن ها به جریان خون به حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی کمک می کند.
خاصیت ضد التهاب دانه چیا و دیابت
تحقیقات اخیر نشان می دهند التهاب ناشی از دیابت می تواند باعث مقاومت به انسولین شود. وقتی بدن دچار التهاب می شود سلول های ایمنی به سلول های β که تولید کننده انسولین در لوازلمعده هستند حمله می کنند و مقاومت به انسولین تشدید می یابد. دانه چیا به دلیل خاصیت ضد التهابی می تواند به پیشگیری از التهاب و جلوگیری از آسیب سلول های β و کاهش مقاومت به انسولین موثر باشد.
خواص آنتی اکسیدانی دانه چیا و دیابت
در افراد مبتلا به دیابت، سطح بالای قند خون باعث تشکیل رادیکال های آزاد می شود. استرس اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد می تواند منجر به افزایش مقاومت به انسولین یا مختل شدن ترشح انسولین شود و در نتیجه کنترل دیابت سخت تر شود و می تواند باعث بروز عوارضی مانند آسیب به بافت های عروقی شود.
چنین شرایطی در افراد غیر دیابتی نیز، خطر ابتلا به دیابت را افزایش می دهد.
مصرف دانه های چیا و روغن آن به دلیل ترکیبات آنتی اکسیدانی، استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد و باعث بهبود حساسیت به انسولین می شود.
کاهش عوارض دیابت و دانه چیا
بسیاری از عوارض دیابت مانند آسیب به کلیه ها، کبد و بیماری قلبی عروقی به دلیل مقاومت به انسولین و افزایش سطح قند خون بروز می کند.
نتایج آزمایشات بالینی نشان می دهند بین مصرف دانه چیا و کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی ناشی از دیابت نوع 2 ارتباط مستقیمی وجود دارد. این تاثیر به دلیل تسهیل مکانیسم تجزیه لیپید و گلوکز و کنترل سطح قند خون ایجاد می شود.
میزان مصرف دانه چیا در رژیم غذایی دیابت
بزرگسالان می توانند با مصرف 18 تا 20 گرم دانه چیا در رژیم غذایی روزانه خود در طولانی مدت شاهد مزایای سلامتی آن باشند.
بهتر است برای مصرف دانه ها را خیس کنید و یا از دانه های آسیاب شده استفاده کنید. برای خیس کردن 1.5 قاشق غذاخوری دانه چیا را در یک فنجان آب خیس کنید، یعنی نسبت 1:10 و اجازه دهید بین نیم تا 2 ساعت خیس بخورد.
طریقه مصرف دانه چیا در رژیم غذایی دیابت
- دانه های چیا می توانند جایگزینی برای تخم مرغ باشند: برای این منظور مخلوط 1 قاشق غذاخوری دانه چیا به همراه 3 قاشق غذاخوری آب را در وعده های غذایی بگنجانید.
- پودینگ دانه چیا: می توانید با استفاده از شیر بادام و یا مایعات مناسب دیابت به همراه کمی دارچین یک پودینگ خوشمزه درست کنید.
- دانه چیا می تواند غلیظ کننده سالمی برای سوپ و سس ها باشد
- به جای آرد سوخاری در دستورهای غذایی می توانید از پودر دانه چیا استفاده کنید.
بخوانید: دانه چیا برای لاغری | دانه چیا و کاهش وزن سالم و ایمن
موارد احتیاط مصرف
اگر در همان ابتدا حجم زیادی از دانه چیا در رژیم غذایی گنجانده شود، فیبر بالای آن می تواند باعث نفخ و یبوست شود.
اگر از دانه چیای خشک استفاده می کنید، مصرف آب بلافاصله پس از آن می تواند با ایجاد تورم باعث خفگی فرد شود. همچنین چون دانه های چیا تا 12 برابر وزن خود آب جذب می کنند مطمئن شوید که در طول روز با مصرف آب کافی بدن را هیدراته نگه می دارید.
افراد باید به منظور بررسی واکنش های آلرژیک، در ابتدا حجم کمی از دانه چیا را وارد رژیم غذایی خود نمایند و پس از بررسی های لازم میزان مصرف را تا حد اعتدال بالا ببرند.
بهترین راه برای تغییر رژیم غذایی و مصرف دانه های چیا، مشورت با یک متخصص تغذیه است.
بخوانید :بهترین زمان مصرف دانه چیا برای لاغری + طریقه مصرف
