دیابت نوع 2 اغلب به تدریج ایجاد می شود، بنابراین ممکن است افراد متوجه ابتلا به آن نشوند. از آن جایی که عوارض این بیماری در بسیاری از موارد جبران ناپذیر است، هرچه زودتر تشخیص داده شود، برای سلامتی شما بهتر است. این امر به ویژه در مورد زنان اهمیت دارد. زیرا ممکن است عوارض مهم تری را تجربه کنند.
دیابت نوع 1 و دیابت بارداری نیز ممکن است در زنان بروز کند که هر یک ویژگی های خاص خود را دارد. به طور کلی شناخت علائم دیابت در زنان می تواند گامی برای حفاظت از شما در برابر عوارض این بیماری باشد. این مقاله از سایت سلامتی من، برای آگاهی شما در این زمینه گردآوری شده است.
علائم دیابت در زنان چیست؟
مهمترین علائم دیابت در زنان می تواند شامل 14 مورد زیر باشد:
1-افزایش احساس تشنگی و تکرر ادرار
یکی از علائم دیابت در زنان که بسیار رایج است، حس تشنه بودن و ادرار کردن بیشتر از حد نرمال است. در زنان مبتلا به دیابت، قند اضافی در خون تجمع پیدا می کند و این امر کلیه ها را مجبور می کند تا بیشتر فعالیت کنند. کلیه ها با تولید ادرار بیشتر سعی می کنند تا قند اضافی را از بدن خارج کنند. با افزایش حجم ادرار، بدن آب بیشتری از دست می دهد به گونه ای که بافت های بدن نیز دچار کم آبی می شود. در چنین شرایطی مغز برای هیدراته ماندن بدن، حس تشنگی را القا می کند و چرخه تشنگی و تکرر ادرار ادامه پیدا می کند.
اگر چه تکرر ادرار در زنان باردار و زنان مسن شایع است. با این حال ممکن است از علائم دیابت در زنان نیز باشد و احتمال نادیده گرفتن آن وجود دارد.
2-کاهش وزن ناگهانی و سریع
کاهش وزن ناگهانی می تواند یکی از علائم دیابت در زنان باشد. زمانی که فرد به دیابت مبتلا می شود، بدن نمی تواند گلوکز را به سلول ها منتقل کند تا از آن به عنوان انرژی استفاده شود. در این شرایط بدن به سراغ عضله ها و بافت چربی می رود تا انرژی مورد نیاز خود را از آن ها تامین کند و همین امر سبب کاهش وزن در زنان دیابتی می شود. کاهش وزن ناخواسته در دیابت نوع 1 شایع تر است اما در دیابت نوع 2 نیز مشاهده می شود.
علاوه بر این ممکن است افراد مبتلا به دیابت با کاهش وزن سریع نیز روبرو شوند. زیرا تکرر ادرار برای دفع قند از بدن می تواند موجب کم آبی بدن و کاهش وزن سریع شود.
اگر از هیچ برنامه کاهش وزنی پیروی نمی کنید و در مدت 6 تا 12 ماه گذشته حدود 5 درصد از وزن بدن خود را از دست داده اید، برای بررسی به پزشک مراجعه کنید.
3-افزایش وزن
چاقی و دیابت با یکدیگر مرتبط هستند و این ارتباط ممکن است دوسویه باشد. افزایش وزن می تواند یکی از علائم دیابت در زنان باشد و خطر سایر بیماری های مرتبط با چاقی را نیز به همراه داشته باشد. در افراد مبتلا به دیابت انسولین می تواند مسبب چاقی باشد. زیرا این هورمون با جذب کامل کالری ها و چربی و ذخیره آن ها در بدن افزایش وزن را به دنبال خواهد داشت و چنین افزایش وزنی در زنان مبتلا به دیابت نوع 2 بیشتر مشاهده می شود.
بسیاری از زنان پس از یائسگی وزن اضافه می کنند اما دیابت احتمال چاقی را در چنین سنی افزایش می دهد.
4-خستگی
یکی از علائم دیابت در زنان که بسیار رایج است، احساس خستگی است. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 ممکن است به دلیل تغییرات سطح قند خون و عوارض ناشی از دیابت مانند تکرر ادرار، گرسنگی و تشنگی شدید و کاهش وزن دچار خستگی مداوم شوند به گونه ای که کیفیت زندگی آن ها را تحت تاثیر قرار دهد.
برخی از علائم دیابت در زنان نیز می تواند با تغییر الگوی خواب سبب خستگی و افت انرژی در طول روز شود. به عنوان مثال در زنان مبتلا به دیابت 2 ممکن است احساس تشنگی و تکرر ادرار باعث شود آن ها چندین بار از خواب بیدار شوند. مورد دیگری که کیفیت خواب را بر هم می زند احساس ناراحتی در اندام ها، دست و پاهاست.
در افرادی که تحت درمان هستند نیز خستگی می تواند ناشی از مصرف داروهایی باشد که برای درمان عوارض و سایر مشکلات سلامتی دیابت مصرف می شود. داروهای زیر دراین دسته قرار می گیرند:
- کورتیکواستروئیدها که در درمان التهاب، درد و ناراحتی های ناشی از دیابت مصرف می شود.
- استاتین ها که برای کاهش کلسترول بد خون تجویز می شود.
- دیورتیک ها که برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود.
- مسدود کننده های بتا که برای کنترل فشار خون بالا و اضطراب تجویز می شود.
5-عفونت های قارچی واژن
عفونت های قارچی به خصوص عفونت قارچی واژن از شایع ترین عفونت های مشاهده شده در زنان مبتلا به دیابت است. بنابراین می تواند یکی از شایع ترین علائم دیابت در زنان نیز باشد.
عفونت های قارچی واژن می تواند برای اغلب زنان رخ دهد اما زنانی که سطح قند خون بالایی دارند، ممکن است به عفونت های قارچی مزمن مبتلا شوند. قارچ ها از قند تغذیه می کنند و سطح بالای قند خون در دیابت، شرایط را برای رشد مخمرها در ناحیه تناسلی مساعد می کند. بنابراین اگر به مدت طولانی دچار عفونت های قارچی واژن می شوید، این حالت می تواند هشداری برای ابتلای شما به دیابت نوع 1 و 2 باشد.
6-عفونت های مکرر دستگاه ادراری
دیابت و مشکلات اورولوژیک به طور نزدیک با هم مرتبط هستند. دیابت بر عملکرد و ساختار دستگاه ادراری تأثیر می گذارد. زیرا می تواند جریان خون، اعصاب و عملکرد حسی بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این امر سبب می شود زنان مبتلا به دیابت مستعد عفونت های دستگاه ادراری(UTIs) و مشکلات مثانه شوند.
7-اختلال در عملکرد جنسی
یکی از علائم دیابت در زنان که با مردان مشترک است، اختلال در عملکرد جنسی است. زیرا دیابت عملکرد عصبی و حسی و همچنین جریان خون ناحیه تناسلی را تضعیف می کند. زنان ممکن است به دلیل علائم ناشی از دیابت، علاقه کمتری به رابطه جنسی داشته باشید. دیابت می تواند باعث خشکی واژن، درد در طول رابطه جنسی و آسیب عصبی شود و رابطه جنسی را کمتر لذت بخش کند.
8-اختلال در چرخه قاعدگی
چرخه های قاعدگی نامنظم یا سنگین در زنان مبتلا به دیابت بیشتر از سایر زنان است. سطح قند خون شما ممکن است در طول چرخه قاعدگی به دلیل تغییرات هورمونی در نوسان باشد. ممکن است متوجه شوید که دوره های قاعدگی شما طولانی تر و یا شدیدتر است.
برای این که بدانید اختلال در قاعدگی شما از علائم دیابت در زنان است یا خیر، یاد بگیرید که چه چیزی برای شما طبیعی است و از تغییرات دوره ای که برای شما معمولی نیست، آگاه باشید.
9-سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
آمارها حاکی از آن است که از هر 10 زن که در سن باروری قرار دارند، یک نفر به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا است. چنین آماری نشان می دهد که این سندرم بسیار شایع است. PCOS با نشانه هایی مانند اختلال در قاعدگی، پرمویی صورت، چانه یا سینه، ریزش مو، درد لگن و … همراه است.
از طرفی دیگر سندرم تخمدان پلی کیستیک با عوارض سلامتی بسیاری مانند دیابت مرتبط است. PCOS با اختلال در سطح هورمون ها سبب مقاومت به انسولین می شود و زمینه ای برای پیش دیابت و دیابت نوع 2 می باشد. بنابراین این سندرم شایع، می تواند یکی از علائم دیابت در زنان باشد که نیاز به توجه دارد.
ارتباط دوسویه ای بین سندرم تخمدان پلی کیستیک و دیابت وجود دارد. همچنین علائم و عوارض این سندرم چالش برانگیز است. بنابراین بسیار مهم است که برای جلوگیری از عوارض آن در پی تشخیص و درمان آن باشید.
10-مشکل در باردار شدن
دیابت سلامت باروری را در مردان و زنان تحت تاثیر قرار می دهد و یکی از علائم دیابت در زنان، نرخ باروری کمتر در آن هاست. اگر در تلاش برای بارداری هستید و با مشکل مواجه هستید، این حالت می تواند هشداری برای دیابت باشد.
دیابت می تواند از طرق مختلف بارداری را در زنان مبتلا دشوار نماید. به طور مثال بیماری های زیر با دیابت در زنان مرتبط است و به طور کلی منجر به کاهش نرخ باروری می شود:
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- دوره های نامنظم قاعدگی
- یائسگی زودرس که در زنان مبتلا به دیابت نوع 1 بیشتر مشاهده می شود. این گروه از زنان ممکن است قبل از 40 سالگی یائسه شوند.
- سرطان اندومتریال (سرطان رحم) که در زنان مبتلا به دیابت نوع 2 و PCOS شایع تر است. چنانچه این زودتر تشخیص داده نشود، می تواند منجر به ناباروری شود.
11-عوارض بارداری
توجه به علائم دیابت در زنان باردار از حساسیت ویژه ای برخوردار است. زیرا بحث سلامت مادر و جنین در میان است. فرقی نمی کند که به دیابت نوع 1 مبتلا باشید یا نوع 2، اگر درمان را شروع نکنید، هم شما و هم فرزندتان در معرض خطراتی قرار دارد.
دیابت در دوران بارداری خطر سقط جنین، مرده زایی، زایمان زود رس، نقص های مادرزادی برای بچه، رشد بیش از حد جنین و افزایش احتمال سزارین برای مادر و پره اکلامپسی (فشار خون بسیار بالا) را در دوران بارداری افزایش می دهد.
بهتر است قبل از آن که عوارض دیابت در بارداری را تجربه کنید، از علائم دیابت در زنان آگاه باشید و با مراجعه به پزشک یک بارداری ایمن را برای خود فراهم کنید. پزشک می تواند علاوه بر تجویز دارو، برای کنترل قند خون راهکارهایی مانند رژیم غذایی سالم و ورزش را پیشنهاد کند تا دوران بارداری سالمی را سپری کنید.
در ارتباط با دیابت بارداری نیز باید خاطر نشان کنیم که این نوع دیابت در زنان ممکن است علائم خاصی نداشته باشد. پزشک برای تشخیص دیابت بارداری بین هفته های 24 تا 28 یک آزمایش تشخیصی برای شما تجویز خواهد کرد.
12-بهبود آهسته زخم ها
یکی از علائم دیابت در زنان که در مراحل پیشرفته بیماری بروز می کند، زخم هایی که است که دیر بهبود می یابد یا حتی ممکن است بهبود پیدا نکنند.
سطح بالای قند خون، مشکل گردش خون، نقص سیستم ایمنی، عفونت و نوروپاتی دیابتی می تواند روند طبیعی بهبود بدن را کند نماید. به همین دلیل است که قند خون کنترل نشده می تواند روند بهبود زخم ها به ویژه در دست ها و پاها را با مشکل مواجه کند.
13-بدتر شدن بینایی
اگر دیابت تشخیص داده نشود یا درمان آن به صورت جدی پیگیری نشود، ممکن است به رگ های خونی کوچک از جمله رگ های چشم آسیب برساند. چنین روندی به مرور زمان ممکن است منجر به کاهش شدید بینایی و حتی نابینایی شود.
مشکلات بینایی کیفیت زندگی همه را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و شاید یکی از مهمترین دلایلی که بتواند لزوم توجه به علائم دیابت در زنان را بازگو کند، بحث بینایی است.
عوارض بینایی دیابت در اکثر موارد غیرقابل بازگشت است. مشکلاتی مانند رتینوپاتی دیابتی، آب مروارید، گلوکوم، ادم ماکولا، جدا شدن شبکیه و غیره از مهمترین مشکلات چشمی در بیماران دیابتی هستند. متاسفانه بسیاری از این بیماری ها در مراحل اولیه علائمی ندارند و زمانی نشانه های ظاهری آن ها نمایان می شود که آسیب جدی تر شده است.
14-مشکلات پوستی
یکی از علائم دیابت در زنان که بر ظاهر بدن تاثیر می گذارد، مشکلات پوستی است. به طور مثال خارش پوست، عفونت های باکتریایی، عفونت های قارچی، آکانتوز نیگریکانز، ویتیلیگو، درموپاتی دیابتی، نکروبیوز لیپوئیدیکا و اسکلروز دیجیتال از جمله علائم پوستی هستند که ممکن است در یک زن مبتلا به دیابت مشاهده شود. برخی از آن ها مانند ویتیلیگو که باعث از بین رفتن رنگدانه ملانین می شود، در دیابت نوع 1 شایع هستند. برخی دیگر مانند آکانتوز نیگریکانز که باعث تیره شدن و ضخیم شدن پوست به خصوص در چین های پوستی می شود، نیز در دیابت نوع 2 بیشتر دیده می شود.
علائم دیابت در زنان را چگونه مدیریت کنیم؟
علائم دیابت در زنان به میزان قند خون این افراد بستگی دارد و در برخی موارد حتی ممکن است دیابت در زنان بدون علائم باشد. همچنین نشانه های دیابت می توانند به آهستگی و طی سال ها پس از ابتلا به بیماری ایجاد شوند. در دیابت نوع 2، پیش دیابت و دیابت بارداری این مورد احتمال بیشتری دارد.
با این وجود در صورتی که علائم دیابت در زنان را در خود مشاهده کردید، لازم است برای بررسی های اولیه و تشخیص قطعی به پزشک مراجعه کنید.
دیابت یک بیماری جدی است و هر چه تشخیص و شروع درمان زودتر انجام شود، می تواند با مدیریت قند خون، شما را به سمت یک زندگی سالم و فعال هدایت نماید.
بخوانید : مهمترین علائم دیابت | دیابت نوع 1، نوع 2، بارداری و پیش دیابت
چه سنی برای غربالگری دیابت در زنان مناسب است؟
آشنایی با علائم دیابت در زنان تا حدی کمک کننده است اما ممکن است سال ها از ابتلا به دیابت گذشته باشد و شما هیچ علامتی نداشته باشید. بنابراین نیاز است که از روش های تشخیصی دیگری استفاده شود.
توصیه کلی این است که زنان در سن 35 سالگی شروع به غربالگری دیابت نوع 2 کنند. همچنین زنانی که اضافه وزن دارند و یا در معرض خطر پیش دیابت یا دیابت نوع 2 هستند، قبل از سن 35 سالگی برای غربالگری دیابت اقدام کنند.
در دختران بین 10 تا 18 سال چاق که دست کم دو عامل خطر برای ابتلا به دیابت دارند نیز برای تشخیص دیابت باید آزمایش بدهند.
دیابت نوع 1 نیز می تواند در هر سنی شروع شود و اغلب در کودکان و نوجوانان مشاهده می شود و در این سنین غربالگری اولویت دارد.
آزمایش های لازم برای تشخیص دیابت چیست؟
آزمایش هایی که برای تشخیص دیابت کاربرد دارد عبارت است از:
- آزمایش قند خون ناشتا (FBS) که نیاز به حداقل 8 ساعت ناشتایی دارد.
- آزمایش قند خون تصادفی که نیاز به ناشتا بودن ندارد و در هر موقع از روز می توان انجام داد.
- آزمایش هموگلوبین HbA1c که میانگین قند خون شما را در 2 تا 3 ماه گذشته تعیین می کند. برای این آزمایش نیز نیاز به ناشتا بودن نیست.
- آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) که ابتدا قند خون ناشتای شما اندازه گیری می شود و در مرحله بعد یک نوشیدنی شیرین به شما داده می شود و بعد از گذشت 1، 2 و 3 ساعت سطح قند خون شما مورد بررسی قرار می گیرد.
- برای تشخیص دیابت بارداری نیز ابتدا تست چالش گلوکز (GCT) انجام می شود. در این تست یک ساعت پس از نوشیدن یک مایع شیرین، قند خون بررسی می شود و نیاز به ناشتا بودن ندارد. اگر عدد مربوط به GCT از 140 میلی لیتر در دسی لیتر بیشتر باشد، آزمایش تحمل گلوکز خوراکی انجام می شود.
- برای تشخیص دیابت نوع 1 نیاز به نمونه خون و ادرار است. نمونه خون برای بررسی وجود اتوآنتی بادی و تشخیص واکنش خودایمنی بدن کاربرد دارد و نمونه ادرار نیز برای بررسی وجود کتون مورد نیاز است.
چگونگی پیشگیری از دیابت در زنان
اغلب شنیده ایم که دیابت قابل پیشگیری است اما باید بدانید که دیابت نوع 1 از این قاعده مستثنی است و تنها دیابت نوع 2، پیش دیابت و دیابت بارداری توسط سبک زندگی سالم قابل کنترل هستند. حال که با علائم دیابت در زنان آشنا شدیم، بهتر است با کمک روش های زیر تا حد ممکن از بروز دیابت جلوگیری کنیم:
رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی با احتمال ابتلا به دیابت ارتباط تنگاتنگی دارد. دریافت کالری و چربی زیاد و کربوهیدرات های تصفیه شده شما را معرض خطر ابتلا به دیابت قرار می دهد. در عوض تمرکز بر مصرف غلات کامل، میوه های کم گلیسمی ، سبزیجات غیرنشاسته ای و چربی های سالم می تواند الگویی از یک تغذیه صحیح باشد.
این سبک از رژیم غذایی علاوه بر کمک به پیشگیری از دیابت، برای سلامت قلب و عروق، کاهش فشار خون و کاهش وزن نیز مفید است.
فعالیت بدنی
کم تحرکی می تواند زمینه ای برای دیابت باشد. با ورزش می توانید وزن کم کنید و با افزایش حساسیت به انسولین، سطح قند خون را به محدوده طبیعی نزدیک تر کنید. می توانید در طول هفته 150 دقیقه از وقت خود را به ورزش های هوازی مانند پیاده روی سریع، دوچرخه سواری، کوهنوردی، دو و شنا اختصاص دهید.
بهتر است بدانید که سایر ورزش ها مانند ورزش های استقامتی (مثل حرکات اسکات و کار با دستگاه های بدنسازی) و ورزش های انعطافی (مثل یوگا) به اندازه ورزش های هوازی برای کنترل قند خون مفید نیستند.
کاهش وزن
کاهش وزن از طریق ورزش و تغییر رژیم غذایی تا 60 درصد احتمال ابتلا به دیابت را کاهش می دهد. اگر قند خون شما در محدوده پیش دیابت است و دچار اضافه وزن هستید، به طور کلی توصیه می شود، حداقل 7 تا 10 درصد از وزن خود را کم کنید تا احتمال ابتلا به دیابت را کاهش دهید و از سایر عوارض چاقی نیز در امان باشید.
البته زنان باردار باید برای کاهش وزن و مقدار وزنی که برای آن ها ایمن است، باید با پزشک مشورت کنند.
سخن پایانی
آشنایی با علائم دیابت در زنان می تواند یکی از راه هایی باشد که به تشخیص دیابت کمک می کند و منجر به کیفیت زندگی بهتر، کاهش هزینه های زندگی و پیشگیری از عوارض دیابت می شود. البته مراجعه منظم به پزشک و آزمایش های تشخیصی برای غربالگری گزینه مطمئن تری است. با این حال اگر علائم اشاره شده در این مقاله از سایت سلامتی من را مشاهده کردید، برای تشخیص قطعی به پزشک مراجعه کنید.
