کبد چرب گرید 3 به وضعیتی از بیماری کبد چرب گفته می شود که در آن مقدار زیادی چربی در سلول های کبدی انباشته شده است. این بیماری توسط عواملی مثل چاقی، سندروم متابولیک، برخی مصارف دارویی و سبک زندگی ناسالم ایجاد می شود. کبد چرب از نظر شدت سطوح مختلفی دارد و میتواند علائمی از جمله التهاب و آسیب کبدی به جا بگذارد. تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی از اصلی ترین توصیه ها برای کنترل بیماری کبد چرب به شمار می روند. در مقاله قبلی در مورد کبد چرب گرید 1 و کبد چرب گرید 2 صحبت کردیم در این مقاله به بررسی نشانه ها، درمان و رژیم غذایی کبد چرب گرید 3 می پردازیم.
کبد چرب گرید 3 چیست؟
در بیماری کبد چرب گرید 3، مقدار چربی زیادی در کبد جمع شده است که به بیش از 66 درصد می رسد. این درحالی است که بیماری کبد چرب در ابتدا و در خفیف ترین حالت تنها با 5 درصد چربی شروع می شود. پیشرفت بیماری در این مرحله می تواند آسیب های جدی و جبران ناپذیری به همراه داشته باشد و در برخی موارد پیوند کبد توصیه می شود.
متخصصین معتقدند در هر گریدی از بیماری کبد چرب می توان به بازگرداندن چربی و التهاب ایجاد شده در کبد کمک کرد. درمان های کبد چرب گرید 3 معمولا شامل تغییر سبک زندگی، تغذیه و ورزش کردن می شوند.
دلایل ابتلا به کبد چرب گرید 3
کبد چرب گرید 3 می تواند ریشه های متفاوتی داشته باشد. این موارد عبارتند از:
- چاقی و سندروم متابولیک: چاقی به همراه بیماری هایی مثل دیابت، فشار خون و کلسترول بالا می تواند خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهد.
- مقاومت انسولین: مقاومت بدن در برابر انسولین یکی از نشانه های دیابت است که با ایجاد مشکل در کارکرد کبد به جمع شدن چربی در آن منجر می شود.
- کاهش وزن ناگهانی: کاهش وزن شدید و ناگهانی که از طریق رژیم های غذایی نامناسب یا جراحی چاقی صورت گرفته باشد، باعث از کارافتادگی سلول های چربی می شود. در این فرایند، کبد در سوخت و ساز چربی دچار مشکل شده و زمینه ابتلا به کبد چرب گرید 3 فراهم می شود.
- دارو های مصرفی: برخی دارو ها از جمله کورتیکواستروئید (کورتون)، تاموکسیفن و متوترکسات (داروی ضد روماتیسم) می توانند به ایجاد زمینه کبد چرب کمک کنند.
- عوامل ژنتیکی: ممکن است بعضی از افراد به دلیل ژنتیک بیش از سایر در معرض ابتلا به کبد چرب قرار داشته باشد.
- هپاتیت: عفونت های مکرر، هپاتیت سی یا سایر ویروس ها نقش موثری در ذخیره بیش از چربی در کبد دارند.
نشانه ها و علائم کبد چرب گرید 3
کبد چرب به بیماری بدون نشانه معروف است. در مراحل اولیه به وجود آمدن بیماری، تشخیص آن بدون انجام آزمایش ها ممکن نیست چراکه افراد به ندرت در این زمان نشانه ها را می بینند. اما با پیشرفت بیماری، علائم کبد چرب شدیدتر می شوند. به همین دلیل نشانه های کبد چرب گرید 3 نسبت به دو دوره قبلی بیماری واضح تر هستند.
احساس ضعف و خستگی از نشانه های رایج در بین افراد مبتلا به کبد چرب است. این خستگی می توند دوره ای، دائمی و یا در برنامه خواب افراد خود را نشان بدهد. ضعف و بی حالی در بیماری کبد چرب معمولا از ابتدا با بیمار همراه است. علاوه بر آن، به خصوص در کبد چرب گرید 3 احتمال بروز درد در کبد افزایش میابد. هرگونه احساس ناراحتی در ناحیه بالا و سمت راست شکم، مربوط به کبد چرب است.
یکی از راه های تشخیص کبد چرب، توجه به تغییرات پوستی است. در این دوران با بروز زردی در فرد رنگ پوست او تغییر می کند. زردی چشم ها، تغییر رنگ پوست و هرگونه خارش به دلیل بیماری کبد چرب رخ می دهد. از سایر تغییرات فیزیکی قابل توجه، می توان به کاهش وزن غیرمنتظره و التهاب کبد اشاره کرد. کبد چرب در هنگام معاینه دچار التهاب و ورم می شود.
درمان کبد چرب گرید 3
درمان های کبد چرب گرید 3 شامل دستورالعمل های سبک زندگی سلامت هستند و در حال حاضر داروی شیمیایی برای درمان مستقیم بیماری کبد چرب وجود ندارد.
در عوض، پزشکان معمولا به بیماران توصیه می کنند:
- از فعالیت فیزیکی و ورزش روزمره غافل نشوید.
- سایر بیماری ها و شرایط سلامتی خود را کنترل کنید. پیشگیری و درمان دیابت، کلسترول و تری گلیسیرید بالا تاثیر زیادی در درمان کبد چرب دارند.
- میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید و مصرف شکر و چربی ها را به حداقل برسانید. از مصرف نوشیدنی ها و غذاهایی که قند ساده دارند خودداری کنید.
- از مصرف مشروبات الکلی پرهیز کنید.
- با دنبال کردن رژیم سالم و ورزش کردن، وزن خود را کنترل کنید.
طبق تحقیقاتی درباره درمان کبد چرب گرید 3، کم کردن 3 الی 5 درصد از وزن می تواند به کاهش چربی در کبد، و از دست دادن 10 درصد از وزن می تواند به بهبود التهاب و زخم های کبدی کمک کند. اگر قصد لاغری و کاهش وزن را دارید باید با روش های اصولی و تغذیه مناسب، به مرور زمان به کاهش وزن مورد نیاز برسید چراکه روش های غیراصولی تغذیه خود می تواند عامل تشدید کبد چرب باشد.
بسته به میزان التهاب، سرعت پیشرفت بیماری کبد چرب و زخم های کبدی ممکن است پزشک معالج راهکارهایی مثل مصرف دارو، جراحی یا پیوند کبد را ضروری بداند.
عوارض و خطرات کبد چرب گرید 3
کبد چرب گرید 3 فرد مبتلا را در معرض خطر التهاب کبد و ایجاد زخم قرار می دهد. در بیشتر موارد، با پیشرفت بیماری تا گرید 3 این علائم از قبل وجود دارند. سایر عوارض کبد چرب گرید 3 عبارتند از:
- بیماری های قلبی-عروقی
- سرطان کبد
- مرحله انتهایی یا نارسایی حاد کبدی
بیماری سیروز در شدیدترین حالت کبد چرب می تواند به سکته مغذی، حمله قلبی و دیابت منجر شود. می توان با تشخیص و کنترل کبد چرب گرید 3 از پیشرفت آن جلوگیری کرد و خطرات احتمالی را کاهش داد.
پیوند کبد برای کبد چرب گرید 3
معمولا در این مرحله از بیماری کبد چرب، پیوند کبد اولین گزینه برای درمان نیست. بیشتر متخصصان با توصیه های سلامتی و سبک زندگی به همراه تجویز دارو های مربوطه، دوره درمانی را برای بیمار در نظر می گیرند. در این مدت و تحت کنترل پزشک، فرد مبتلا باید با کاهش وزن و رعایت ملاحظات غذایی از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
تنها در صورت پیشرفت بیماری و در آخرین مرحله، یعنی سیروز، پیوند کبد در شرایط حاد نارسایی کبد انجام می گیرد. التهاب و زخم شدگی کبد در دراز مدت باعث ازکارافتادگی آن می شوند. در بعضی از پیوند های کبد، کبد به کلی خارج نشده و فقط بخش آسیب دیده جدا می شود. در این حالت بافت کبد فرد مبتلا قادر به بازسازی خود خواهد بود و به همراه قسمت پیوند زده شده، به حالت اول خود برمی گردد.
غذاهای مفید رژیم غذایی کبد چرب گرید 3
در این قسمت به معرفی غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 3 می پردازیم:
قهوه برای کاهش آنزیم های نامعمول در کبد
مصرف روزانه قهوه بدون شکر در پیشگیری و درمان کبد چرب گرید 3 موثر است. تحقیقات ثابت کرده است که ارتباط مستقیمی بین مصرف دائمی قهوه و کاهش ریسک ابتلا به سیروز وجود دارد و این به خاطر کاهش آنزیم های غیرضروری در کبد اتفاق می افتد.
مصرف سبزیجات برای کاهش چربی ذخیره شده
استفاده از انوع برگ های خوراکی، سبزیجات و به خصوص اسفناج در درمان کبد چرب کمک کننده هستند. اسفناج به دلیل داشتن نیترات و پلی فنول موجود در سبزیجات باعث کاهش خطر ابتلا به کبد چرب می شود.
در واقع، اسفناج خام دارای این ویژگی ها می باشد و مصرف اسفناج پخته خواص درمانی به همراه ندارد. پختن برگ های خوراکی باعث کاهش پلی فنول و فعالیت آنتی اکسیدان می شود.
ماهی برای کاهش التهاب و میزان چربی
ماهی های چرب مثل سالمون، ساردین و تن از مقدار زیادی امگا 3 برخوردار هستند. مصرف چربی های دارای امگا 3 در رژیم غذایی به کاهش چربی، تری گلیسیرید و کنترل کلسترول کمک می کند.
جو دوسر دارای فیبر
غلات سبوس دار و غذاهای سرشار از فیبر مثل بلغور جو دوسر در پیشگیری و درمان کبد چرب گرید 3 تاثیر دارند. جو دوسر در انواع غذاها و میان وعده ها مصرف می شود و مکمل خوبی در وعده های غذایی است. فیبر موجود در این غلات به کاهش تری گلیسیرید کمک می کند.
مغزهای مفید برای کاهش التهاب
رژیم غذایی شامل مغزها به کاهش التهاب کبد، مقاومت انسولین و استرس کمک می کند در نتیجه در جلوگیری از پیشرفت کبد چرب گرید 3 موثر واقع می شود. تحقیقات نشان می دهد مصرف گردو در کارکرد کبد با وجود بیماری کبد چرب موثر است و انواع مغزها باعث پیشگیری از سیروز می شوند.
زردچوبه برای بهبود زخم های کبدی
میزان بالای کورکومین (ضد التهاب قوی) موجود در زردچوبه باعث کاهش آسیب های کبدی ناشی از کبد چرب می شود. این ریشه نارنجی رنگ باعث کاهش آنزیم های ALT و AST می شود که از آنزیم های مضر در بیماری کبد چرب است.
تخمه آفتاب گردان سرشار از آنتی اکسیدان
تخمه آفتاب گردان به خاطر وجود ویتامین E ، که یک نوع آنتی اکسیدان است برای درمان کبد چرب گرید 3 توصیه می شود. در حدود 100 گرم از تخمه آفتاب گردان، 20 میلی گرم ویتامین E وجود دارد که از میزان مصرف روزانه آنتی اکسیدان ها هم بیشتر است. اگر به دنبال دریافت ویتامین E بیشتر هستید، با مصرف تخمه آفتاب گردان از منبعی طبیعی این آنتی اکسیدان را دریافت کنید.
استفاده از چربی اشباع نشده
جایگزین کردن چربی های اشباع شده مثل کره، چربی در گوشت قرمز، سوسیس و کالباس با چربی اشباع نشده برای درمان کبد چرب گرید 2 ضروری است. جایگزین کردن چربی دریافتی با روغن زیتون، آووکادو، کره انواع مغزها و ماهی می تواند در درمان کبد چرب مفید واقع شود.
به همین دلیل رژیم مدیترانه به افراد دارای کبد چرب توصیه می شود. این رژیم دارای کمترین میزان چربی اشباع شده و غذاهای فراوری شده است و در عوض میوه و سبزیجات را در برنامه غذایی قرار می دهد. رعایت این موارد در وعده های غذایی به کاهش کلسترول و در نهایت به درمان کبد چرب کمک می کند.
مصرف سیر برای بهبود سلامت
مصرف سیر در هر شکلی می تواند برای افراد مبتلا برای کبد چرب گرید 3 مفید باشد. برای مثال، استفاده از پودر سیر در غذا نه تنها طعم دهنده خوبی است بلکه به کاهش وزن و لاغری کمک می کند. طبق تحقیقاتی درباره تاثیر سیر بر کبد چرب، افرادی که روزانه 800 میلی گرم پودر سیر در برنامه غذایی خود داشتند، طی دو هفته تغییرات چشم گیری در کاهش چربی کبد ملاحظه کردند.
پرهیزهای غذایی کبد چرب گرید 3
اگر به کبد چرب گرید 3 مبتلا هستید حتما باید از برخی غذاها پرهیز کنید. بیشتر این غذاها به افزایش قند خون، تری گلیسیرید و کلسترول بالا منجر می شوند و افزایش وزن را به همراه دارند. هر گونه غذایی که باعث ذخیره بیشتر چربی در کبد می شود باید با مواد غذایی سالم تر جایگزین شوند.
شکر
اولین پرهیز غذایی برای کبد چرب گرید 3، شکر است. هرگونه شکر مصرفی باید از رژیم غذایی حذف شود. مصرف منابع قند طبیعی مثل عسل و آب میوه طبیعی هم باید به صورت کنترل شده انجام بگیرد. در واقع در بیماری کبد چرب، گلوکز اولین عامل پیشرفت بیماری به شمار می رود.
کربوهیدرات فرآوری شده
از مصرف کربوهیدرات تصفیه شده مثل نان و ماکارونی پرهیز کنید. در عوض، با افزایش غلات سبوس دار مثل نان جو، ذرت، بلغور، گندم و برنج قهوه ای می توانید تغذیه سالمی برای بهبود کبد چرب داشته باشید.
نمک
سعی کنید مصرف نمک کمتراز 1500 میلی گرم در روز داشته باشید تا علاوه بر کنترل فشار خون، از افزایش وزن جلوگیری کنید. فست فود و غذاهای شور از ممنوعیت های غذایی برای کبد چرب به شمار می روند.
غذاهای سرخ کردنی
غذاهای سرخ کردنی مثل چیپس، فست فود و سیب زمینی سرخ کرده سرشار از نمک و چربی هستند و باعث افزایش قند خون و تشدید فشار خون می شوند. هر دو بیماری تاثیر منفی در کبد چرب می گذارند.
چربی اشباع شده
همانطور که پیش از این اشاره شد، چربی های اشباع شده در بیشتر موارد از عوامل اصلی ابتلا به بیماری کبد چرب هستند. مصرف چربی های تک سیر شده برای کبد چرب گرید 3 ممنوع است و باعث پیشرفت بیماری می شود. این چربی ها عبارتند از گوشت قرمز، کره و روغن سرخ کردنی.
گوشت قرمز
گوشت قرمز سرشار از چربی اشباع شده است و به افراد دارای کبد چرب توصیه نمی شود. وقتی گوشت قرمز به نحوه صحیح فراوری نشده، به خاطر وجود برخی تاکسین ها می تواند باعث ایجاد التهاب شود.
سخن پایانی
کبد چرب گرید 3 نشان دهنده پیشرفت چشم گیر بیماری است و فرد باید توجه بیشتری به اصلاح سبک زندگی خود داشته باشد. با تعهد به برنامه های غذایی سلامت و ورزش کردن، می توان از پیشرفت بیشتر کبد چرب جلوگیری کرد و اثر بیماری را از بین برد. توجه داشته باشید این فرصت بهترین زمان برای بهبود بیماری و جلوگیری از آسیب های احتمالی بیشتر است.
سوالات متداول
آیا کبد چرب گرید 3 قابل درمان است؟
کاهش وزن می تواند به از بین رفتن مقدار متناسبی از چربی در کبد منجر شود. در این صورت آسیب ناشی از التهاب کبد هم تا حدودی قابل جبران است. اما در مراحل بعدی، معمولا آسیب کبد جبران ناپذیر است.
چگونه می توان بدون مصرف دارو کبد چرب گرید 3 را درمان کرد؟
با افزایش مصرف غذاهای سرشار از فیبر مثل سبزیجات، غلات سبوس دار، مغزها و میوه ها می توان به سبک زندگی سالم دست پیدا کرد. همچنین پرهیز از غذاهای فراوری شده و شکر می تواند در بهبود کبد چرب گرید 3 موثر باشد. درمان کبد چرب به نحوه و مدت زمان کاهش وزن فرد مبتلا بستگی دارد.
آیا کبد چرب گرید 3 خطرناک است؟
کبد چرب گرید 3 در صورت درمان نشدن احتمال ابتلا به سیروز و سرطان کبد را به همراه دارد. طبق آمار بیش از 20 درصد موارد شدید کبد چرب به سیروز تبدیل می شود و این بیماری با زخم های کبدی و آسیب های جبران ناپذیر همراه است.
منابع