چکیده :
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهند سطح پایین ویتامین D با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط است. بنابراین دریافت منظم ویتامین D می تواند به پیشگیری از دیابت کمک کند.
ممکن است در افراد مبتلا به دیابت به دلیل عدم تولید انسولین کافی برای کنترل سطح قند خون، سطح پایین تری از ویتامین D نسبت به سایر افراد وجود داشته باشد.
همچنین تحقیقات نشان می دهند دریافت کافی ویتامین دی می تواند نقش پیشگیری کننده در بروز دیابت نوع 2 در افرادی باشد که به دلیل کمبود ویتامین D در معرض ابتلا به آن هستند.
مطالعه دیگری نشان می دهد که ویتامین D می تواند در افرادی که در معرض خطر بالای این بیماری قرار دارند، ابتلا به دیابت را به تاخیر بیاندازد.
در آخر، دریافت ویتامین D کافی در افراد دیابتی باعث بهبود حساسیت به انسولین می شود.
ارتباط بین ویتامین D و دیابت
یکی از مشکلات رایج در افراد دیابتی و کسانی که مقاومت به انسولین دارند، سطح پایین ویتامین D می باشد. همچنین تحقیقات کمبود این ویتامین را با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط می دانند. مصرف ویتامین D کافی بدن را در حفظ سطح سالم انسولین کمک می کند.
مطالعه ای که در سال 2016 انجام شد نشان داد، تقریبا 60 درصد از افراد دیابتی دارای اختلال عملکرد سلول های بتا هستند که نقش اصلی را در ترشح انسولین به عهده دارند. ادامه این روند و بدتر شدن چنین شرایطی باعث می شود که بیماران دیابتی برای حفظ سطح طبیعی انسولین نیازمند دریافت دارویی آن شوند. با تغییر سبک زندگی می توان در حدود 40 درصد از بیماران این اختلال را بهبود بخشید.
تاثیر ویتامین D بر ترشح انسولین
ویتامین D می تواند از طریق تعامل بین سلول های بتا و گیرنده ها، به بهبود ترشح انسولین کمک نماید.
نظریه ای مطرح است که نشان می دهد ویتامین D در بقا و ایجاد سلول های جدید بتا در بیماران دیابتی موثر است. علاوه بر این ویتامین دی در تنظیم مصرف کلسیم نقش دارد و کمبود آن از استفاده موثر کلسیم توسط بدن جلوگیری می کند. ویتامین D می تواند تعداد گیرنده های انسولین در بدن افراد دیابتی را تحریک نماید.
نظریه دیگری بیان می کند که این ویتامین می تواند در بهبود حساسیت بدن به چربی بدن و اسیدهای ماهیچه ای با فعال کردن گیرنده های خاص موثر باشد. بدون کلسیم، بدن قادر نیست به درستی به انسولین پاسخ دهد و قند را به سلول ها برساند. بنابراین مصرف کلسیم برای حفظ وزن نرمال نیز اهمیت دارد.
عوامل موثر بر کمبود ویتامین D
با وجود این که دریافت ویتامین D کافی برای سلامت کلی بدن از اهمیت بالایی برخوردار است، اما در ماه های زمستان و پاییز مناطق سردسیر دریافت آن می تواند چالش برانگیز باشد و افراد اگر کمتر در معرض نور خورشید قرار بگیرند، بدن قادر به دریافت میزان مورد نیاز ویتامین دی نخواهد بود. عدم مصرف غذاهای دارای ویتامین دی هم بر این کمبود دامن خواهد زد.
فواید ویتامین D برای دیابت
انجمن دیابت آمریکا اشاره می کند که با وجود مزایای بالقوه ویتامین D، برای اثبات تاثیر مثبت این ویتامین بر کاهش قند خون نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.
مطالعه ای با حضور 2500 فرد که در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت بودند در سال 2019 انجام شد. این افراد به صورت تصادفی تحت مصرف مکمل ویتامین و دارونما قرار گرفتند. شرکت کنندگان با مصرف ویتامین D با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 روبرو شدند.
دیگر مزایای ویتامین D به شرح زیر است:
- کاهش وزن: با کاهش سطح هورمون پاراتیروئید در نتیجه مصرف کافی ویتامین دی، بدن قادر به کاهش وزن خواهد بود. همچنین خطر ابتلا به دیابت کاهش می یابد.
- تنظیم اشتها: تنظیم اشتها و کاهش ذخیره چربی یکی دیگر از فواید این ویتامین است. همچنین با ایجاد حس سیری از پرخوری جلوگیری می شود.
- کاهش هورمون استرس: ویتامین D با کاهش سطح کورتیزول می تواند در تنظیم فشار خون و کاهش چربی شکمی موثر باشد.
منابع ویتامین D
متخصصن تغذیه می تواند به فرد کمک کند تا از منابع غذایی سرشار از ویتامین D برای تامین این ویتامین کمک بگیرد. همچنین این افراد می توانند برنامه غذایی خود را برای مدیریت دیابت تنظیم کنند. پزشک تعیین می کند آیا فرد به مکمل ویتامین D نیاز دارد یا خیر؟ آزمایشات برای اطمینان از دریافت کافی مواد مغذی مفید است.
وقتی پوست در معرض نور خورشید قرار گیرد بدن قادر به تولید ویتامین D خواهد بود با این حال برای جلوگیری از کمبود آن باید از غذاهای سرشار از ویتامین D استفاده نمود. بهترین منابع ویتامین D به شرح زیر است:
- ماهی سالمون
- ماهی تن
- ماهی ساردین
- ماهی قزل آلای رنگین کمان
- جگر گاو
- سینه مرغ
- قارچ سفید
- تخم مرغ
- شیر
- ماست
- پنیر چدار
- غلات
- پرتقال
- میگو
- روغن جگر ماهی
- شاه ماهی
میزان مصرف ویتامین D در افراد دیابتی
به طور کلی توصیه می شود مصرف روزانه ویتامین D برای اکثر بزرگسالان 600 واحد بین المللی و بالاتر باشد. برای افراد مبتلا به دیابت، این سطح باید حدود 800 واحد بین المللی باشد. ویتامین D2 عمدتاً در گیاهان و غذاهای غنی شده یافت می شود، در حالی که ویتامین D3 به طور طبیعی توسط حیوانات در بدن تولید می شود. اگرچه گیاهخواران می توانند ویتامین D2 را دریافت کنند، اما باید مکملی برای فواید بهینه مصرف کنند.
خطرات مصرف بیش از حد ویتامین D در افراد دیابتی
مصرف بیش از حد ویتامین D می تواند خطرناک باشد و افراد دیابتی در معرض خطر مسمومیت ناشی از مصرف بیش از حد این ویتامین هستند. زیاده روی در دریافت این ماده مغذی می تواند سطح کلسیم خون آنها را افزایش دهد و به کلیه ها و قلب آسیب برساند. حتی می تواند با داروهای آنها تداخل داشته باشد.
افراد مبتلا به دیابت می توانند برای اطمینان از دریافت کافی ویتامین D با یک پزشک در ارتباط باشند.
نتیجه گیری :
کاهش ویتامین D در افراد دیابتی با افزایش مقاومت به انسولین و عوارض دیابت همراه است.
برای دریافت ویتامین D می توان از نور خورشید و غذاهای سرشار از این ویتامین استفاده نمود. مصرف مکمل برای جبران کمبود این ویتامین تحت نظر پزشک انجام می شود. زیرا مصرف خودسرانه آن می تواند منجر به دریافت بیش از حد ویتامین D و آسیب به قلب و کلیه ها شود.