نوعی از دیابت که در دوران بارداری بروز می کند و با تولد نوزاد پایان می یابد، به دیابت بارداری معروف است . این نوع دیابت همانند سایر انواع دیابت همراه با عوارضی است و در واقع بارداری و سلامت جنین را تحت تاثیرقرار می دهد.
بارداری دوران حساسی برای مادر و جنین است و عوارض دیابت بارداری همانند دیگر مشکلاتی که ممکن است در دوران بارداری ایجاد شود می تواند نگران کننده باشد اما خوشبختانه دیابت بارداری و عوارض آن با رژیم غذایی سالم، ورزش و مصرف داروها قابل کنترل است و مدیریت این نوع دیابت می تواند قند خون مادر را کنترل نماید و از زایمان سخت جلوگیری نماید و نوید بخش تولد کودکی سالم باشد.
در این مقاله سعی کرده ایم به شرح کاملی از عوارض دیابت بارداری برای مادر و جنین بپردازیم. همچنین روش های کاهش خطر ابتلا به این نوع دیابت را نیز ذکر کرده ایم.
عوارض دیابت بارداری برای جنین
زمانی که بارداری همراه با دیابت باشد جنین در معرض خطر ابتلا به مشکلات زیر است:
- وزن بالا هنگام تولد یا ماکروزومی: دیابت بارداری باعث افزایش بیش از حد قند خون مادر و بالا رفتن غیر طبیعی وزن کودک به میزان 9 پوند یا بیشتر (9 پوند معادل 4 کیلو 82 گرم) می شود. قند خون بالای مادر با عبور از جفت و ورود به جریان خون جنین باعث تحریک لوازلمعده جنین برای تولید انسولین اضافی می شود که رشد وزنی غیر طبیعی جنین را در پی خواهد داشت.
این امر می تواند به عنوان یکی از عوارض دیابت بارداری برای جنین باشد که احتمال آسیب های زایمانی و گیر کردن در کانال زایمان را بالا می برد و ممکن است به دلیل فشار روی شانه های نوزاد در زمان زایمان، نوزاد با آسیب عصبی به دنیا بیاید یا ممکن است برای تولد نیاز به سزارین باشد.
- زایمان زود رس و تولد نوزاد نارس: قند خون بالا که به علت دیابت بارداری رخ می دهد هم می تواند خطر زایمان زود رس را بالا ببرد و هم به دلیل رشد بیش از حد جنین توصیه به زایمان زود رس شود.
- مشکلات تنفسی در نوزادان: ریه های نوزادانی که نارس متولد می شوند رشد کافی ندارند و نوزادان نارس تازه متولد شده حاصل دیابت بارداری ممکن است تنفس دشوار یا سندروم دیسترس تنفسی داشته باشند.
- هیپوگلیسمی یا قند خون پایین: نوزادانی که مادر آن ها مبتلا به دیابت بارداری بوده است، ممکن است پس از تولد قند خون پایین داشته باشند. به دلیل این که لوازلمعده این نوزادان بیش از حد فعال بوده است، سطح انسولین در بدن آن ها بالاست. بلافاصله بعد از تولد سطح بالای انسولین باعث افت شدید قند خون می شود.
علاوه بر این دوره های شدید هیپوگلیسمی می تواند زمینه تشنج در نوزادان شود که تغذیه سریع و در بعضی اوقات استفاده از محلول گلوکز وریدی برای تعادل سطح قند خون می تواند مفید واقع شود.
- افزایش احتمال چاقی و دیابت نوع 2 در آینده: نوزادانی که از مادر مبتلا به دیابت بارداری متولد می شوند در آینده بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع 2 و چاقی هستند.
- مرده زایی: یکی از عوارض دردناک دیابت بارداری درمان نشده برای مادران، مرگ جنین یا نوزاد تازه متولد شده است.
- ناتوانی یادگیری: دیابت بارداری کنترل نشده می تواند بدن مادر را وادار به سوزاندن چربی ها برای تامین انرژی نماید. حاصل این فرآیند تولید کتون است که برای جنین مضر است، زیرا خطر ناتوانی های ذهنی مادرزادی را بالا می برد. ضریب هوشی کودکانی که از این مادران متولد می شوند پایین تر است و آن ها با مشکلات یادگیری مواجهند.
عوارض دیابت بارداری برای مادر
_1653168715.jfif)
دیابت بارداری می تواند خطر ابتلا به موارد زیر در مادر را افزایش دهد:
- فشار خون بالا و پره اکلامپسی (Pre-Eclampsia) : دو مورد از عوارض دیابت بارداری برای مادر ابتلا به پرفشار خون و پره اکلامپسی (شامل فشار خون بالا، علائم آسیب کلیوی یا کبدی است). این شرایط سلامت مادر و جنین را تحت تاثیر قرار می دهند. فشار خون بالای مادر خطر زایمان زود رس را بالا می برد یا منجر به تشنج یا آسیب مغزی و سکته مادر در هنگام زایمان شود.
- بالا رفتن احتمال سزارین
- ابتلا به دیابت در آینده: تجربه دیابت بارداری، احتمال دیابت بارداری در حاملگی بعدی را افزایش می دهد و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 با افزایش سن را بیشتر می نماید.
روش های پیشگیری از دیابت بارداری
_1653168786.jfif)
اگر چه هیچ راهی وجود ندارد که بتوان از بروز دیابت بارداری به طور صد در صد جلوگیری کرد اما برای بارداری سالمتر بهتر است عادات سالم بیشتری داشته باشید. همچنین انتخاب های سالم می تواند خطر تکرار دیابت بارداری در حاملگی های بعدی و ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده را کاهش دهد. برای کاهش خطر ابتلا به دیابت بارداری و در امان ماندن از عوارض آن توصیه می شود:
- رژیم غذایی سالم داشته باشید: مصرف میوه ها، سبزیجات و غلات کامل را افزایش دهید و غذاهای پر فیبر و کم چربی و کالری را همراه با حفظ تنوع غذایی در برنامه غذایی روزانه بگنجانید. برای پیروی از یک رژیم غذایی متعادل حتما با متخصص تغذیه در ارتباط باشید.
- فعالیت ورزشی داشته باشید: ورزش قبل و در طول بارداری خطر ابتلا به دیابت بارداری را کاهش می دهد، زیرا بدن را نسبت به انسولین حساستر می کند و سطح قند خون را در محدوده طبیعی حفظ می نماید. حداقل 5 روز از هفته به مدت نیم ساعت فعالیت ورزشی متوسط داشته باشید. می توانید پیاده روی سریع یا دوچرخه سواری را انتخاب کنید یا حتی وقتی به خرید می روید با پارک وسیله نقلیه در فاصله دورتر از فروشگاه فعالیت کوتاه مدتی داشته باشید.
- شروع بارداری با وزن مناسب: یکی از راه های بارداری سالم، وزن نرمال است. می توانید با رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی مناسب به وزن نرمال برسید و کابوس عوارض جانبی دیابت بارداری را از زندگی خود حذف کنید.
- وزن خود را در طول بارداری کنترل کنید: افزایش وزن در دوران حاملگی امری طبیعی است اما افزایش بیش از حد وزن با افزایش خطر دیابت بارداری همراه است. پزشک در مورد افزایش وزن نرمال می تواند راهنمای خوبی باشد.