دیابت بارداری یکی از بیماری هایی ست که زنان در دوران بارداری در معرض آن هستند و حدود ۲۰ درصد از ان ها به آن مبتلا می‌شوند.
در زمان بارداری برای کمک به رشد جنین، بدن هورمون های زیادی را تولید می‌کند. بعضی از این هورمون ها روی عملکرد انسولین تاثیر می‌گذارند که در نتیجه آن قند خون افزایش پیدا می‌کند و فرد باردار به دیابت مبتلا می‌شود.
دیابت بارداری می‌تواند در دوران بارداری و بعد از تولد باعث ایجاد مشکلاتی برای مادر و جنین شود به همین علت تشخیص به موقع آن اهمیت زیادی دارد.
آزمایش دیابت بارداری نوعی آزمایش خون است که برای تشخیص این بیماری انجام می‌شود.
در ادامه این مطلب به نحوه انجام این آزمایش، تفسیر نتایج و دیگر مسائل مربوط به آن می‌پردازیم
عوارض دیابت بارداری چیست؟
اگر فردی مبتلا به دیابت بارداری باشد و تحت درمان قرار نگیرد و یا این بیماری تشخیص داده نشود، با عوارضی برای خود و نوزاد روبه رو می‌شود.
- زایمان زودرس
- ممکن است وزن جنین به صورت غیر عادی افزایش پیدا کند.
- دیابت بارداری باعث می‌شود احتمال ابتلا به فشار خون بالا و پره اکلامپسی افزایش پیدا کند.
- ممکن است جنین هنگام تولد دچار نوسانات قند خون شود.
- همچنین احتمال ابتلای نوزاد به دیابت در آینده افزایش می‌یابد.
دیابت بارداری معمولا پس از پایان بارداری از بین می‌رود اما با توجه به عوارضی که ایجاد می‌کند تشخیص و پیشگیری از آن بسیار مهم است.
انجام آزمایش دیابت بارداری بهترین راه تشخیص این بیماری در زنان باردار است.
بخوانید: علائم و عوارض دیابت بارداری | دیابت بارداری چه خطراتی دارد؟
آزمایش دیابت بارداری چگونه است؟
معمولا در اوایل بارداری، ماما یا پزشک متخصص با بررسی و پرسیدن چند سوال مشخص می‌کند که در معرض ابتلا به دیابت هستید یا خیر.
اگر دارای یک یا چند عامل خطر برای دیابت بارداری باشید، پزشک انجام آزمایش دیابت بارداری را تجویز می‌کند.
اما آزمایش دیابت بارداری چگونه است؟ پزشکان از چند نوع آزمایش مختلف برای تشخیص دیابت بارداری استفاده می‌کنند.
- آزمایش HbA1c
- آزمایش چالش گلوکز
- آزمایش تست تحمل گلوکز
آزمایش HbA1c
ازمایش HbA1c یک آزمایش خون ساده است که می‌توانید آن را در هر ساعتی از روز انجام دهید و نیازی به ناشتا بودن ندارد
این آزمایش میانگین سطح قند خون را در ۴ تا ۶ هفته گذشته نشان می‌دهد.
سطح بالای HbA1c نشان می‌دهد که قند خون شما بالاست و در معرض دیابت بارداری قرار دارید بالاست و در معرض دیابت بارداری قرار دارید.
آزمایش چالش گلوکز OGCT
اگر در دوران بارداری احتمال ابتلا به دیابت در شما زیاد نباشد
پزشک آزمایش چالش گلوکز را برای شما انجام می‌دهد.
این آزمایش اندازه گیری می‌کند که بدن تا چه میزان قادر است تا گلوکز را پردازش کند و احتمال ابتلا به دیابت چه قدر است.
برای این آزمایش هم نیازی نیست ناشتا باشید و می‌توانید در هر زمانی آن را انجام دهید.
آزمایش تست تحمل گلوکز OGTT
این آزمایش اصلی ترین آزمایش دیابت بارداری است و معمولا زمانی انجام می‌شود که آزمایشات قبلی نتایجی غیر معمول را نشان دهند.
آزمایش تست تحمل گلوکز میزان کنترل گلوکز در بدن بعد از خوردن غذا را نشان می‌دهد.
همچنین برای انجام آن باید ناشتا باشید و از شب قبل تا صبح چیزی نخورده باشید.
کدام عوامل باعث افزایش احتمال ابتلا به دیابت بارداری می‌شوند؟
- ابتلا به دیابت در بارداری قبل
- سابقه خانوادگی دیابت
- داشتن اضافه وزن
- فشار خون بالا
- سن بالای ۳۵ سال
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
نحوه انجام آزمایش دیابت بارداری OGCT
نحوه انجام هر کدام از انواع آزمایش دیابت بارداری متفاوت است.
آزمایش چالش گلوکز و یا OGCT به این صورت انجام می‌شود که باید در مدت زمان ۵ دقیقه، یک محلول شیرین به نام گلوکولا را بنوشید. این محلول حاوی ۵۰ گرم گلوکز است.
۶۰ دقیقه بعد از نوشیدن محلول، از شما نمونه خون گرفته می‌شود.
در این آزمایش، میزان و نحوه پردازش گلوکز در بدن شما اندازه گیری می‌شود.
به یاد داشته باشید در این ۶۰ دقیقه نمیتوانید چیزی بخورید اما نوشیدن کمی آب مانعی ندارد.
اگر نتایج این آزمایش نشان دهنده سطح گلوکز بالاتر از حد طبیعی باشد، نشان می‌دهد که باید آزمایش تست تحمل گلوکز را برای تشخیص دیابت بارداری انجام دهید.
آزمایش دیابت بارداری سه مرحله ای
نحوه انجام آزمایش دیابت بارداری سه مرحله ای یا OGTT با نوع قبل تفاوت هایی دارد.
در این آزمایش همان طور که گفتیم باید ۸ الی ۱۰ ساعت ناشتا باشید.
بعد از حضور در آزمایشگاه از شما نمونه خون گرفته می‌شود که با آن میزان قند خون ناشتا را اندازه می‌گیرند.
بعد از آن باید محلول شیرین شده با ۱۰۰ گرم گلوکز را در عرض ۵ دقیقه به طور کامل بنوشید.
در مرحله اول یک ساعت بعد از خوردن محلول، نمونه خون شما گرفته می‌شود.
مرحله دوم آزمایش دو ساعت بعد از نوشیدن محلول انجام می‌شود و در مرحله سوم، سه ساعت بعد نمونه خون را می‌گیرند.
نکته مهم این است که تا پایان آخرین خونگیری نمیتوانید به جز آب چیزی بخورید و همچنین نمیتوانید در بین مراحل آزمایش از آزمایشگاه خارج شوید.
این آزمایش بیشتر از سه ساعت طول می‌کشد و در این زمام سعی کنید خود را مشغول کنید.
تفسیر جواب آزمایش دیابت بارداری
تفسیر جواب آزمایش دیابت بارداری OGTT و آزمایش دیابت بارداری نرمال به چه شکل است؟
برای تفسیر نتایج آزمایش دیابت بارداری و خواندن جواب آزمایش قند بارداری، مقادیر نرمال را در نظر بگیرید.
آزمایش قند خون ناشتا باید کمتر از ۱۱۰میلی گرم بر دسی لیتر باشد.
نتیجه آزمایش نرمال بعد از یک ساعت کمتر از ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر است.
همچنین دو ساعت بعد، این مقدار باید کمتر ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد.
و در مرحله آخر زمانی که سه ساعت از خوردن محلول حاوی گلوکز گذشته باشد سطح قند خون باید کاهش و به عددی بین ۷۰ تا ۱۱۵ میلی گرم در دسی لیتر برسد.
نتایج غیر نرمال آزمایش دیابت بارداری
پزشک بعد از تفسیر نتیجه آزمایش دیابت بارداری ابتلای شما به این بیماری را تشخیص می‌دهد.
اگر یکی از موارد آزمایشات غیر نرمال باشد، توصیه پزشک تغییراتی در رژیم غذایی است.
همچنین باید به صورت منظم مقدار قند خون خود را اندازه گیری کنید.
همچنین از شما خواسته می‌شود در هفته های پایانی بارداری، آزمایش را مجددا انجام دهید.
اگر دو یا چند مورد از نتایج آزمایش غیر معمول باشد، دیابت بارداری برای شما تشخیص داده می‌شود و پزشک برای شما برنامه درمانی را شروع می‌کند.
بعضی از مبتلایان می‌توانند با ورزش و یک رژیم غذایی سالم به سطح قند خون نرمال برسند، اما برای بعضی دیگر داروهایی مثل متفورمین و انسولین تجویز می‌شود.
درمان دیابت در دوران بارداری برای محافظت از سلامت مادر و نوزاد بسیار مهم است.
آزمایش قند بارداری در چند ماهگی است؟
آزمایش قند بارداری در چند ماهگی است و یا در ماه چندم بارداری انجام می‌شود؟
همان طور که قبلا گفته شد آزمایش قند بارداری در صورتی که مادر باردار در معرض خطر بالاتر بیماری نباشد، بین هفته های ۲۴ تا ۲۸ که ماه هفتم بارداری است، انجام می‌شود.
مطلب پیشنهادی: تشخیص دیابت بدون آزمایش
سخن پایانی
آزمایش دیابت بارداری از آن جایی اهمیت دارد که بیماری دیابت در دوران بارداری می‌تواند مشکلات زیادی را هم برای مادر و هم برای جنین ایجاد کند.
گاهی عوارض و علائم دیابت بارداری تا بعد از زایمان هم ادامه پیدا می‌کند، به طور مثال می‌تواند موجب ابتلای نوزاد به دیابت در سالهای بعدی زندگی او شود.
بنابراین انجام به موقع آزمایش دیابت بارداری، راهی ساده برای پیشگیری از عوارض بیماری ست.
سوالات متداول
قبل از آزمایش دیابت بارداری چه کارهایی باید انجام داد؟
قبل از انجام آزمایش نیاز به انجام کاری نیست به جز اینکه باید ۸ تا ۱۰ ساعت قبل آزمایش ناشتا باشید.
آیا هفته۳۰ بارداری برای انجام آزمایش دیابت دیر است؟
آزمایش تست تحمل گلوکز یک آزمایش سه مرحله است که بین هر کدام از مراحل یک ساعت فاصله است که در کل حدود ۳ ساعت و بیشتر زمان می‌برد.
آزمایش تست تحمل گلوکز چند ساعت طول می‌کشد؟
برای پایین آوردن قند خون استفاده از روش های طبیعی در طول زمان بسیار موثر است مثل استفاده از مواد غذایی مفید برای قند خون، ورزش منظم و پرهیز از مصرف برخی غذاها
آیا میتوان در طول آزمایش سه مرحله آب نوشید؟
معمولا آزمایشگاه ها اجازه میدهند تا در فواصل بین آزمایش ها مقدار کمی آب بنوشید اما هیچ گونه ماده غذایی نمیتوانید استفاده کنید.
آیا محلول گلوکز که قبل از آزمایش باید مصرف شود، عوارضی دارد؟
اکثر افراد باردار هیچ عارضه جانبی از مصرف این محلول نداشته اند و تنها در مواردی حالت تهوع و سرگیجه ایجاد شده است.
