چکیده :
دیابت یکی از بیماری های متابولیک شایع است که به سرعت در حال گسترش است. دو دسته عوامل در بروز دیابت موثرند: عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی. در این راستا رژیم غذایی نامناسب یکی از دلایل مهم ابتلا به دیابت محسوب می شود. حال اگر پس از ابتلا، روند رژیم غذایی ناسالم همچنان ادامه یابد، عوارض دیابت می تواند سلامتی و حیات فرد را تحت الشعاع قرار دهد. بنابراین برای کنترل دیابت لازم است رژیم غذایی تغییر کند و برای مدیریت سطح قند خون، کاهش مصرف قندهای ساده ضروری است.
نان های تهیه شده از آردهای فرآوری شده که شاخص گلیسمی بالایی دارند، یکی از نمونه های بارز مواد غذایی با قندهای ساده فراوان هستند که می توانند با افزایش سطح قند خون، سلامت فرد دیابتی را به خطر بیاندازند.
البته نان های سالمی وجود دارند که افراد دیابتی می توانند در رژیم غذایی خود بگنجانند. نان چاودار یکی از آن هاست. در این مقاله مصرف نان چاودار برای افراد دیابتی مورد بررسی قرار گرفته است.
چاودار چیست؟
چاودار نوعی غله از خانواده گندم و جو است که توسط رومیان باستان کشت می شده است. امروزه نان تهیه شده از آرد چاودار در خاورمیانه و بسیاری از کشورهای اروپایی طرفداران زیادی پیدا کرده است.
نان مناسب افراد دیابتی
در تمام دنیا و ایران، نان یکی از اجزای اصلی بسیاری از وعده های غذایی است. اگر دیابت دارید نیازی به حذف کامل نان از رژیم غذایی نیست. تنها باید نان های غلات کامل که حاوی کربوهیدرات های پیچیده و فیبر هستند را انتخاب کنید. در واقع این نان ها کمترین شاخص گلیسمی را دارند و شما به عنوان یک فرد دیابتی می توانید بدون نگرانی آن ها را بخشی از رژیم غذایی خود قرار دهید.
علاوه بر نان هایی که از آردهای تصفیه شده تهیه می شوند، نان هایی که با شکر و دیگر شیرین کننده ها، شیرین شده اند نیز نمی توانند برای افراد دیابتی مناسب باشند.
ارزش غذایی نان چاودار
نان چاودار دارای فیبر بالا و فواید تغذیه ای فراوانی است. به طور متوسط یک برش 32 گرمی از این نوع نان دارای:
83 کالری
2.7 گرم پروتیئن
15.5 گرم کربوهیدرات
1.1 گرم چربی
1.9 گرم فیبر
سلنیوم: 18 درصد از نیاز روزانه
تیامین (ویتامین B1): 11.6 درصد
منگنز: 11.5 درصد
ریبوفلاوین (ویتامین B2): 8.2 درصد
نیاسین (ویتامین B3): 7.6 درصد
ویتامین B6: 7.5 درصد
مس: 6.6 درصد
آهن: 5 درصد
اسید فولیک: 8.8 درصد
فواید نان چاودار برای دیابت
-
کنترل سطح قند خون
مدیریت سطح قند خون برای همه اهمیت دارد. به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و افرادی که بدن آن ها قادر به تولید انسولین کافی نیست.
نان چاودار به چند دلیل در کنترل سطح قند خون موثر است:
- فیبر محلول بالایی دارد که با کند شدن هضم و جذب کربوهیدرات ها و قندها و ورود آهسته تر قند به جریان خون از افزایش ناگهانی قند خون جلوگیری می کند.
- ترکیبات فنلی مانند اسید فرولیک و اسید کافئیک می تواند با کند کردن ترشح قند و انسولین به تنظیم قند خون کمک نماید. مطالعه ای که بر روی 21 فرد بزرگسال انجام شد، مصرف یک وعده عصرانه حاوی چاودار را با کاهش ترشح قند و انسولین در جریان خون مرتبط دانست. این تحقیق نشاسته مقاوم را دلیل این امر معرفی کرد. همچنین با افزایش هورمون های سیری، افراد برای مدت بیشتری احساس سیری کردند.
-
کاهش التهاب
یک مطالعه انسانی مصرف نان چاودار را در کاهش التهاب مفید دانست و از این رو احتمال می رود چاودار در کاهش التهاب افراد دیابتی موثر باشد.
-
بهبود سلامت قلب
مطالعات استفاده از نان چاودار در رژیم غذایی دیابت را با کاهش عوامل خطر بیماری قلبی و بهبود سلامت قلب مرتبط می دانند. به عنوان مثال، مطالعه ای با حضور 40 نفر به مدت 8 هفته با هدف بررسی اثرات دریافت 20 درصد کالری از نان گندم یا نان چاودار و تاثیر آن بر سطح کلسترول انجام شد.
پژوهشگران دریافتند نان چاودار در مردان به نسبت نان گندم در کاهش کلسترول موفق تر بوده است. نان چاودار کلسترول کل را 14 درصد و کلسترول بد را 12 درصد کاهش داد. احتمال می رور میزان بالای فیبر محلول چاودار مسئول این تاثیر باشد. (فیبر غیر قابل هضمی که با تشکیل یک ماده ژل مانند در دستگاه گوارش، ممکن است در حذف صفرای غنی از کلسترول هم از جریان خون و هم از بدن مفید واقع شود.) مطالعات نشان می دهند مصرف فیبر محلول به مدت 4 هفته با کاهش 5 الی 10 درصدی کلسترول بد و کلسترول کل همراه است.
-
کاهش بیماری قلبی عروقی
مصرف منظم نان چاودار با کاهش سطح کلسترول بد خون از بروز بیماری های قلبی عروقی مانند آترواسکلروز جلوگیری می کند.
احتیاط مصرف نان چاودار
با وجود فواید فراوانی که برای نان چاودار شمرده شد، مصرف این نان می تواند برای برخی مضر باشد. در زیر به چند نمونه از خطرات مصرف نان چاودار اشاره شده است:
- نان چاودار می تواند حاوی یک ماده ضد مغذی به نام اسید فیتیک باشد که مانع جذب مواد معدنی مانند آهن و روی موجود در وعده های غذایی شود. البته پیروی از رژیم غذایی متعادل این مشکل را ایجاد نمی کند.
- فیبر و گلوتن موجود در چاودار ممکن است در افرادی که به این ترکیبات آلرژی دارند، باعث نفخ شود.
- نان چاودار حاوی گلوتن است و برای رژیم های بدون گلوتن مناسب نیست.