چکیده :
آناناس یکی از میوه های ناحیه گرمسیری قاره آمریکا می باشد و زادگاه آن جنوب برزیل و پاراگوئه است. میوه آناناس را می توان به صورت تازه یا پخته مصرف کرد. در برخی موارد انتخاب آب آناناس هم برای استفاده دارویی و هم بهره مندی از فواید تغذیه ای بهتر از خود میوه است.
آب آناناس دارای 13 تا 15 درصد قند متعادل و میزان بالایی ویتامین C و اسیدهای سیتریک و مالیک است که در پیشگیری از بروز برخی بیماری ها مانند سرطان موثر هستند. علاوه بر این گفته می شود که این میوه در درمان بیماری هایی مثل دیابت، آسم، چاقی و مشکلات قلبی و گوارش نقش دارد.
مطالعات نشان می دهند که آناناس می تواند در کاهش قند خون افراد مبتلا به دیابت موثر باشد. زیرا آناناس سرشار از فیبر و ویتامین هاست. همچنین نتایج تحقیقات بیانگر تاثیر بیشتر آناناس در مقایسه با سایر میوه ها بر سطح قند خون است. هر پیمانه (فنجان) آب آناناس دارای 1.40 گرم فیبر است.
یکی از بهترین فواید آناناس خاصیت ادرارآوری آن است و به همین دلیل برای بیمارانی که از مشکلات کلیوی، مثانه و پروستات رنج می برند مفید است.
در این مقاله به بررسی مصرف آناناس و آب آناناس در افراد مبتلا به دیابت پرداخته ایم.
مصرف آناناس در دیابت
آب آناناس حاوی مقادیر بالایی مواد مغذی و آنزیم های است که می توانند در هضم غذا کمک کننده باشند. آب این میوه می تواند سیستم ایمنی را تقویت نماید و التهاب را کاهش دهد و به دلیل ترکیبات آنتی اکسیدانی توانایی مبارزه با استرس اکسیداتیو را دارد.
در بیماران دیابتی میوه ها می توانند جزئی مهمی از یک برنامه تغذیه سالم باشند. با وجود این که آناناس میوه مغذی محسوب می شود، ولی دارای شاخص گلیسمی (GI) بالایی است. آناناس تازه نسبت به آناناس خشک، کنسروی و آبمیوه بهتر است. مصرف آب آناناس اگر چه فواید سلامتی فراوانی دارد اما برای افراد مبتلا به دیابت توصیه نمی شود. رژیم غذایی مناسب دیابت باید دارای مواد غذایی با شاخص گلیسمی پایین باشد. زیرا هر چه GI کمتر باشد، تاثیرات کمتری بر متابولیسم قند خون دارد. در نظر داشته باشید که این به معنی مصرف بیش از حد مواد غذایی دارای شاخص گلیسمی پایین نیست.
افراد دیابتی باید برای جلوگیری از نوسانات ناسالم قند خون، تعداد کربوهیدرات های هر وعده غذایی را مورد توجه قرار دهند، زیرا کربوهیدرات ها بیشترین تاثیر را در افزایش سطح قند خون دارند.
آناناس سرشار از فیبر و ویتامین هاست و در عوض تقریبا بدون چربی است. در بیماران دیابتی، فیبر برای کاهش سطح قند خون، کاهش سطح کلسترول و تنظیم حرکات روده ضروری است. هر وعده آب آناناس دارای 2.2 گرم فیبر و 78 کالری است.
شاخص گلیسمی آناناس نسبت به بسیاری از میوه ها عدد بالاتری است و عددی بین 55 تا 66 در نظر گرفته می شود. هر چه میوه رسیده تر باشد شاخص گلیسمی بالاتر است.
شاخص گلیسمی آب آناناس شیرین نشده 46 تا 56 می باشد. این عدد بسته به میزان رسیده بودن میوه، نوع میوه (شیرین یا کم شیرین) متفاوت است. پایین بودن عدد GI آبمیوه نسبت به میوه کامل به دلیل عدم وجود کربوهدیرات جامد است. کمپوت آناناس همراه با آبمیوه دارای GI مشابه آناناس تازه است و مصرف کمپوت های آناناسی که در شربت تهیه می شوند برای افراد دیابتی ممنوع است.
بخوانید : کینوا و دیابت؛ فواید و احتیاط مصرف کینوا در افراد دیابتی
شمارش کربوهیدرات آناناس
بسیاری از افراد مبتلا به دیابت به طور مداوم در طول روز برای مدیریت صحیح دیابت و حفظ قند خون در محدوده سالم، میزان کربوهیدرات مصرفی را می شمارند. زیرا کربوهیدرات ها باعث افزایش سطح قند خون می شوند. بسته به کالری دریافتی روزانه، میزان کربوهیدرات هر وعده 30 تا 45 گرم و کربوهیدرات میان وعده 15 تا 20 گرم در نظر گرفته می شود. این میزان به صورت کلی تعیین شده است و مقدار دقیق با توجه به عواملی مانند میزان فعالیت بدنی و داروهای مصرفی در هر فرد کمی متفاوت می باشد.
متعادل کردن کربوهیدرات ها باعث می شود فرد بتواند با رعایت تعداد کل کربوهیدرات ها در یک محدوده خاص، مواد غذایی مناسب را جایگزین یکریگر نماید و تنوع غذایی داشته باشد. به عنوان مثال اگر آناناس که یک جزء پر کربوهیدرات تلقی می شود در یک وعده غذایی گنجانده می شود، باید از مصرف سایر کربوهیدرات ها مانند سیب زمینی یا نان خودداری شود.
وقتی برای تهیه آب آناناس الیاف میوه حذف می شود، حتی اگر میوه شیرین هم نباشد مصرف آن باعث ورود قند بیشتری نسبت به مصرف میوه کامل می شود و این یعنی افزایش سطح قند خون.
پایش شاخص گلیسمی
شاخص گلیسمی می تواند معیاری برای انتخاب یا حذف آناناس برای دیابت باشد. GI برای رتبه بندی مواد غذایی بر اساس سرعت افزایش سطح قند خون استفاده می شود. به عنوان مثال آب دارای شاخص گلیسمی صفر است، این عدد برای گلوکز 100 است. (آب هیچ تاثیری بر قند خون ندارد و گلوکز باعث افزایش شدید قند خون می گردد)
عوامل زیر بر عدد شاخص گلیسمی تاثیر گذار است:
- محتوای قند و نشاسته
- فیبر
- درجه رسیدگی میوه
- میزان و نوع فرآوری
- تنوع میوه
چنانچه یک وعده دارای شاخص گلیسمی بالایی باشد به سرعت قند خون فرد را افزایش می دهد. برای اصلاح و متعادل کردن چنین وعده ای می توان از مواد غذایی با GI پایین کمک گرفت. فیبر میوه ها می تواند هضم را کند و روند افزایش قند خون را کاهش دهد.
عوارض جانبی آب آناناس
مصرف زیاد آب آناناس می تواند در افرادی که از رفلاکس معده رنج می برند باعث تحریک شود. با وجود این که مصرف آب آناناس در حد کم ممکن است در افراد دیابتی برای درمان قند خون پایین بسیار مفید است ولی باید در وعده ها و میان وعده ها در حد اعتدال و همراه با مواد غذایی که سرشار از فیبر و پروتئین است مصرف شود.
توجه داشته باشید که کاهش قند خون در آن دسته از بیماران دیابتی که انسولین مصرف می کنند بیشتر مشاهده می شود. اما در کل افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض افزایش سطح قند خون قرار دارند.