صفحه اصلی > دیابت : زخم دیابت چیست؟ علل، علائم و نحوه ی درمان زخم دیابتی

زخم دیابت چیست؟ علل، علائم و نحوه ی درمان زخم دیابتی

زخم دیابت

فهرست مطالب

امروزه دیابت به یک بیماری شایع تبدیل شده است که عوارض زیادی برای مبتلایان به وجود می‌آورد.

دیابت نوعی بیماری متابولیک است که در آن سطح گلوکز خون به دلیل عدم ترشح کافی انسولین و یا مقاومت به انسولین، افزایش می‌یابد.

این افزایش سطح قند خون در طولانی مدت، باعث ایجاد علائم و عوارض مختلفی مثل عفونت های مکرر، مشکلات پوستی، مشکلات بینایی و بالارفتن ریسک مشکلات قلبی می‌شود.

افراد مبتلا به دیابت در خطر ابتلا به زخم دیابت نیز هستند که یکی از عوارض دردناک و پرهزینه دیابت مدیریت نشده است.

در ادامه مطلب درباره زخم های دیابت، راه های درمان و پیشگیری از آن ها بیشتر خواهیم گفت.

زخم دیابتی

زخم دیابتی

زخم های دیابت عارضه ای جدی ست که در مبتلایان به دیابت نوع ۲ شایع تر است اما در دیابت نوع ۱ هم مشاهده می‌شود. همچنین این زخم ها در سالمندان مبتلا به دیابت شیوع بیشتری دارند.

زخم دیابتی نوعی زخم پوستی است که ممکن است در قسمت های مختلفی از پوست ایجاد شود اما اغلب در ساق پاها، انگشتان پا و انگشتان دست دیده می‌شود‌.

این زخم ها به دلیل گردش خون ضعیف، آسیب به عصب ها و رگ های خونی به علت بالا بودن گلوکز و حساسیت به عفونت ایجاد می‌شوند.

زمانی که زخمی در بدن بیماران دیابتی ایجاد شود، به دلیل جریان خون ضعیف در ناحیه زخم، بدن تلاش بیشتری برای ترمیم زخم می‌کند که در نتیجه آن، زخم ها به زخم دیابت تبدیل می‌شوند.

 زخم دیابت

زخم دیابت

تخمین زده می‌شود حدود یک چهارم از مبتلایان به دیابت در مرحله ای از بیماری، دچار زخم دیابت می‌شوند و متاسفانه یک چهارم از این افراد ممکن است قطع عضو شوند.

باید گفت زخم دیابت مثل سایر علائم این بیماری، با رژیم غذایی، ورزش و یا انسولین درمان نمی‌شود. این زخم ها درمان نسبتا مشکل و زمانبری دارند. حتی با انجام درمان های استاندارد، باز هم ۵۰ درصد از بیماران در کمتر از ۱۲ هفته به طور کامل بهبود پیدا نمی‌کنند.

در بعضی از موارد هم زخم دیابت درمان نشده و دچار عفونت می‌شود. این عفونت می‌تواند باعث از بین رفتن بافت های بدن و در نهایت قانقاریا شود.

بنابراین باید به توصیه ها توجه کرده و تا جای ممکن از ابتلا به این عارضه مهم پیشگیری شود.

علل ایجاد زخم دیابت

زخم دیابت در مبتلایان به این بیماری، علت های مختلفی دارد که مهم ترین آن ها این موارد هستند:

ضعیف بودن گردش خون که باعث می‌شود تا جریان خون به محل زخم ها کمتر برسد و در نتیجه بهبود زخم و مبارزه با عفونت دشوار شود.

قند خون بالا و عدم کنترل آن در مرور زمان باعث آسیب به به اعصاب و عروق خونی شده شده و جریان خون در اندام هایی مثل دست و پا کاهش پیدا می‌کند

آسیب به اعصاب محیطی به ویژه در پاها که منجر به بی حسی شده و مانع از درمان به موقع زخم های کوچک می‌شود.

زخم دیابت چگونه است؟

زخم دیابت چگونه است؟

ممکن است برای شما این سوال پیش آمده باشد که زخم دیابت چگونه است و چطور آن را تشخیص دهیم؟

یکی از اولین نشانه های زخم دیابت تورم غیرمعمول، تحریک، قرمزی و گاهی ترشح از زخم هاست.

پوست خشک یا ترک خورده، پوسته پوسته شدن و بدتر شدن زخم نیز از علائم بعدی زخم های دیابتی هستند.

زخم ها ممکن است عمیق تر شده و نشانه هایی مثل پینه، هاله در اطراف زخم، تغییر رنگ زخم به قهوه ای و حتی بوی بد داشته باشند.

زمانی که هاله اطراف زخم به شکل پینه و رنگ آن سیاه شود نشان از وخیم بودن شرایط زخم دارد.

زخم دیابتی پا

زخم دیابتی پا

زخم دیابتی پا شایع ترین نوع زخم های دیابتی است که بسیاری از بیماران را درگیر می‌کند.

احتمال ابتلا به زخم پای دیابتی در طول زندگی افراد دیابتی ۱۹ تا ۳۴ درصد است.

همچنین احتمال عود کردن زخم دیابتی پا در سال اول بیماری ۴۰ درصد و با گذشت ۵ سال از بیماری، به حدود ۶۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.

دیابت باعث آسیب به عصب های پا و نوروپاتی محیطی می‌شود، یعنی احساس سوزش، درد و بی حسی در پاها به وجود می‌آید.

این آسیب عصبی در نیمی از افراد مبتلا به دیابت دیده می‌شود و همان طور که گفتیم بیشتر روی انگشتان پا و ساق پا تاثیر می‌گذارد.

 زخم دیابتی انگشت پا

زخم دیابتی انگشت پا

در برخی از افراد، آسیب عصبی در اثر دیابت منجر به احساس گزگز در پا و بی حسی نسبت به گرما، سرما و درد می‌شود.

این بی حسی باعث می‌شود تا آسیب های مختلف مثل بریدگی، تاول، پینه، سوختگی و ناخن های فرورفته در انگشتان پا ایجاد شود.

همچنین باعث کاهش جریان خون به پا و پوست و گردش خون ضعیف می‌شود که در نتیجه آن زخم بهبود پیدا نمی‌کند.

ترکیب این بی حسی و بهبود ضعیف زخم ها، خطر عفونت را افزایش داده و منجر به زخم دیابتی انگشتان پا می‌شود.

زخم دیابتی پا در مناطقی از پا که فشار بیشتری روی پوست وارد می‌شود مثل پاشنه و توپی پا و قسمت زیری انگشت شست پا، ایجاد می‌شود.

درجه بندی زخم دیابتی  پا

درجه بندی زخم دیابتی پا

درجه بندی زخم دیابت بر اساس اندازه، محل و عمق زخم ها، ترشحات زخم و وضعیت نوروپاتیک و عروقی پا انجام می‌شود.

پزشکان نوع زخم و شدت آن را بر اساس مقیاس های مختلف طبقه بندی می‌کنند برای مثال گریدبندی PEDIS ( پرفیوژن، وسعت، عمق، عفونت و حس) به این شکل است:

درجه ۱

زخم بدون آثار عفونت و التهاب است

درجه ۲

زخم دارای دو یا چند علامت از علائم التهاب است، مثل قرمزی پوست، درد، سفتی پوست و چرکی شدن زخم.

وسعت قرمزی پوست ۲ سانتی متر یا کمتر در اطراف زخم است.

در این مرحله میزان عفونت خفیف و سطحی بدون عارضه موضعی است.

درجه ۳

زخم دارای عفونت متوسط و بدون علائم بیماری سیستمیک است و نشانه هایی مثل قرمزی بیش از ۲ سانتی متری پوست، رگه های قرمز روی پوست، آبسه بافت عمیق پوست، درگیری عضلات،مفصل یا استخوان را به همراه دارد.

درجه ۴

در این مرحله زخم دچار عفونت شدید شده است. علائم سیستمیک و بی ثباتی متابولیک مثل تب و لرز، افت فشار خون، گیجی، استفراغ، لکوسیتوز، هایپرگلیسمی شدید و اسیدوز نیز دیده می‌شود. بخش های از بافت پا دچار قانقاریا یا گانگرن( مرگ بافت پا به دلیل عفونت) شده است.

طبقه بندی واگنر نوعی دیگر از روش های تشخیص شدت زخم دیابت است که بر اساس آن:

  •  درجه 0 :بدون ضایعات باز
  • درجه 1: زخم سطحی بدون نفوذ به لایه های زیرین
  • درجه 2: زخم عمیقی که‌ به تاندون، استخوان و یا مفصل رسیده است
  • درجه 3: بافت های عمیق تر درگیر عفونت و آبسه شده اند
  • درجه 4: قانقاریا در قسمتی از جلو و یا در قسمت پاشنه پا
  • درجه 5: درگیری گسترده گانگرنی کل پا

درمان زخم دیابت

درمان زخم دیابت

درمان زخم دیابت به نوع و شدت زخم و همچنین میزان آسیب بستگی دارد.

بر همین اساس درمان های مختلفی برای زخم دیابتی پا انجام می‌شود.

زخم های سطحی

درمان زخم دیابت سطحی با تمیز کردن زخم یعنی برداشتن پوست و بافت مرده انجام می‌شود. سپس زخم را پانسمان می‌کنند تا تمیز و مرطوب بماند. این پانسمان ها روزی دوبار باید عوض شود.

همچنین باید از آنتی بیوتیک مناسب برای پیشگیری از عفونت استفاده شود.

در طول درمان باید از فشار آوردن به پا و تحریک زخم ها نیز جلوگیری شود.

زخم های عمیق

زمانی که زخم دیابت به لایه های عمیق پا کشیده و به استخوان و ماهیچه می‌رسد، به درمان بیمارستانی نیاز است که شامل این مراحل است:

انجام آزمایشات و عکس از محل زخم

برداشتن پوست و بافت مرده، درصورت درگیر شدن استخوان، جراحی برای برداشتن قسمت عفونی استخوان انجام می‌شود.

استفاده از آنتی بیوتیک های وریدی

زخم با یک بانداژ پوشانده می‌شود و از یک دستگاه مخصوص برای کمک به افزایش جریان خون در ناحیه زخم استفاده می‌شود.

زخم با آسیب شدید

اگر قانقاریا به وجود آمده باشد و درمان های تهاجمی بی پاسخ بماند، قطع قسمتی از پا ضروری است.

در غیر این صورت این عفونت می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد‌.

عوامل خطر برای زخم دیابتی انگشت پا

عوامل خطر برای زخم دیابتی انگشت پا

همان طور که گفته شد همه مبتلایان به دیابت در معرض زخم های دیابتی پا هستند. این زخم ها می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند اما عواملی هم وجود دارند که خطر ابتلا به این زخم ها را افزایش می‌دهند.

  • پوشیدن کفش های نامناسب و بی کیفیت
  • عدم رعایت بهداشت کافی مثل عدم شست و شوی منظم پا و یا خشک نکردن آن ها بعد از شستن
  • کوتاه کردن ناخن های پا به صورت نامناسب
  • چاقی
  • مصرف دخانیات
  • مشکلات کلیه
  • مصرف الکل
  • بیماری قلبی

پیشگیری از زخم های دیابتی انگشتان پا

پیشگیری از زخم های دیابتی انگشتان پا

بر اساس مقالات تحقیقی، بیش از نیمی از زخم های دیابتی دچار عفونت می‌شوند.

تقریبا ۲۰ درصد از عفونت های متوسط تا شدید  در افراد دیابتی نیز منجر به قطع عضو می‌شود.

به همین دلیل مراقبت های پیشگیرانه از اهمیت زیادی برخوردار هستند و در کاهش خطر ابتلا به این عارضه موثرند‌.

  • تا حد ممکن سطح گلوکز خون خود را کنترل کنید، تا زمانی که میزان قند خون ثابت باشد احتمال عوارض دیابت کمتر می‌شود.
  • هرروز پاهای خود را بشویید
  • ناخن های پا را به اندازه کوتاه کنید.
  • جوراب خود را مرتب عوض کنید
  • با مراجعه به متخصص میخچه و پینه پای خود را درمان کنید.
  • پاها را خشک نگه دارید
  • کفش مناسب بپوشید

زخم های پا می‌توانند پس از درمان هم مجدد تکرار شوند، در این صورت ممکن است ناحیه زخم عفونی شود.

به همین دلیل در مواردی پزشکان توصیه می‌کنند برای پیشگیری از بازگشت زخم ها از کفش مخصوص بیماران دیابتی استفاده شود.

زخم دیابتی انگشت دست

زخم دیابتی انگشت دست

زخم دیابتی انگشت دست نسبت به زخم پای دیابتی شیوع بسیار کمتری دارد.

دیابت طولانی مدت، کنترل نکردن قند خون، زخم های جزئی و تاخیر در درمان آن ها از عوامل خطر زخم دیابتی دست هستند.

زمانی که فرد دیابتی با زخم دست روبه رو می‌شود درمان سریع ضد میکروبی با آنتی بیوتیک های مناسب بسیار مهم است و مانع از عفونت و پیشرفت زخم می‌شود.

یک مطالعه در سال ۲۰۰۸ نشان می‌دهد که احتمال درمان زخم دیابتی انگشت دست بسیار بیشتر از زخم پا است و قطع عضو در اثر عفونت احتمال بسیار کمی دارد.

سخن پایانی

یک عارضه بسیار جدی که مبتلایان به دیابت در معرض آن قرار دارند، زخم دیابت است.

زخم دیابتی در صورتی که زود تشخیص داده شود احتمال درمان قطعی آن بیشتر است.

به ویژه در صورت ایجاد زخم در پا، لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید، چرا که تاخیر در این کار احتمال عفونت را افزایش می‌دهد.

عفونت های درمان نشده در مراحل بسیار شدید می‌توانند منجر به قطع عضو شوند و باید جدی گرفته شود.

محافظت از پاها با رعایت نکات بهداشتی و تا جای ممکن جلوگیری از ایجاد زخم،روش های مهم در پیشگیری از زخم دیابتی پا است.

سوالات متداول

چه کسانی دچار زخم دیابتی انگشتان پا می‌شوند؟

همه بیماران دیابتی در معرض خطر زخم دیابتی انگشتان پا هستند و حدود ۱۵ درصد از بیماران این زخم ها را تجربه می‌کنند.

همچنین در سالمندان مرد احتمال شیوع آن بیشتر از سایرین است.

اگر زخم در مراحل ابتدایی باشد احتمال درمان قطعی بسیار زیاد است و چند هفته زمان می‌لرد تا زخم بهبود پیدا کند.

 اما ممکن است زخم ها پس از مدتی دوباره عود کنند، بنابراین عوامل پیشگیرانه اهمیت زیادی دارند.

وقتی زخم دیابت دچار عفونت شدید شود و مرگ بافتی در قسمتی از پا یا انگشتان پا اتفاق بیافتد، معمولا درمان های تهاجمی هم بی پاسخ می‌ماند و احتمال قطع قسمتی از پا وجود دارد.

زمانی که زخمی روی پا یا انگشتان پا ایجاد می‌شود علائمی مثل پوست خشک، پوست ترک خورده، قرمزی، پوسته پوسته شدن و بثورات را می‌بینید.

همچنین ممکن است تورم غیر عادی در آن قسمت ها مشاهده شود.

مشهود ترین علامت زخم های دیابتی، بافت سیاه رنگ در اطراف زخم است که نشان دهنده عدم وجود جریان خون سالم در ناحیه زخم است.

مهدیون

پست های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید