همه شما از اهمیت و نقش کبد در تامین سلامت بدن آگاه هستید؛ اما درباره کبد چرب چه می‌دانید؟ آیا با علائم کبد چرب در مردان آشنا هستید؟ در این مقاله به معرفی بیماری کبد چرب، علائم هشدار و راه های درمان آن می‌پردازیم.
نقش کبد در بدن
کبد یکی از اعضای مهم و اصلی در بدن است. این عضو بیش از ۵۰۰ عملکرد حیاتی در بدن انجام می‌دهد که از مهم ترین آن ها می‌توان این موارد را نام برد:
- تولید آلبومین: آلبومین نوعی پروتئین است که آنزیم ها، مواد مغذی و هورمون ها به قسمت های مختلف بدن حمل میکند و اهمیت زیادی دارد.
- تولید صفرا: صفرا مایعی است که برای جذب و هضم چربی ها در روده ضروری است.
- تصفیه خون: کبد خون را از سموم و سایر مواد مضر موجود در آن پاک میکند.
- تنظیم تولید اسیدهای آمینه: وجود اسیدآمینه ها برای تولید پروتیین ضروری است و کبد مقدار آن را تنظیم میکند.
- مبارزه با عفونت ها: کبد مانند فیلتر عمل کرده و باکتری های مضر را از بین می‌برد.
- ذخیره مواد مغذی و ویتامین ها: کبد میزان زیادی از انواع ویتامین ها مثل ای، دی، کا و ب ۱۲ را در خود ذخیره دارد.
- پردازش گلوگز: کبد گلوکز یا همان قند اضافی خون را خارج کرده و به شکل گلیکوژن ذخیره میکند تا در موقع نیاز دوباره به گلوکز تبدیل کند.
کبد چرب
بیماری کبد چرب زمانی به وجود می‌آید که چربی زیادی در کبد جمع شود.کبد سالم معمولا بدون چربی یا دارای مقدار بسیار کمی از چربی است. زمانی که غذاهای پرکالری مصرف شود، بدن مقداری از کالری های اضافی را به چربی تبدیل کرده و کبد این چربی ها را ذخیره میکند.
همچنین نوشیدن الکل هم باعث ایجاد چربی در کبد می‌شود.
زمانی که این چربی ها حدود ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کل کبد را تشکیل دهند، اصطلاح کبد چرب را به کار می‌برند.
علل ایجاد کبد چرب
دو نوع کبد چرب وجود دارد: بیماری کبد چرب متابولیک یا غیر الکلی و کبد چرب الکلی
بیماری کبد چرب اکثر مواقع به دلیل ترکیبی از علت های مختلف در یک دوره نسبتا طولانی به وجود می‌آید. اما شایع ترین علل ایجاد کبد چرب این موارد هستند:
- چاقی و اضافه وزن به ویژه در ناحیه شکم
- دیابت نوع ۲ و مقاومت به انسولین
- کلسترول بالای خون
- نوشیدن الکل زیاد
همچنین در موارد خاصی دیده شده که کبد چرب به دلیل مصرف داروهای خاص، مشکلات تیرویید، سندرم تخمدان پلی کیستیک و حتی بارداری نیز به وجود آمده است.
بخوانید: برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟ + علل، علائم ،پیشگیری و درمان
علايم کبد چرب
کبد چرب را بیماری خاموش نیز میگویند. این بیماری معمولا علائمی را ایجاد نمی‌کند اما در بعضی از افراد نشانه هایی مثل احساس خستگی مداوم و یا احساس بیمار بودن، درد در سمت راست بالای شکم و کاهش وزن بدون دلیل دیده می‌شود.
در مواردی که کبد چرب حالت پیشرفته تری پیدا کند علائم دیگری مثل زردی چشم و پوست، کبودی، ادرار تیره، شکم متورم و خارش پوست به وجود می‌آید.
علائم کبد چرب در مردان چیست؟
در سال های اخیر مطالعات مختلفی درباره نقش سن و جنسییت در شیوع کبد چرب انجام شده است. در یک تحقیق ژاپنی که طی ۱۲ سال انجام شد، میانگین شیوع کبد چرب در مردان ۲۶ درصد و در زنان ۱۳ درصد گزارش شده است. همچنین بروز بیماری کبد چرب در مردان بالای ۵۰ سال بیشتر از زنان بالای ۵۰ سال بوده است.
اما علائم کبد چرب در مردان چیست و چگونه آن ها را تشخیص دهیم؟
در اکثر مواقع کبد چرب علائمی را نشان نمیدهد و ممکن است سال ها طول بکشد تا علائم کبد چرب در مردان ظاهر شود.از مهم ترین علایم ابتدایی بیماری کبد چرب در مردان کاهش وزن، احساس خستگی، زردی پوست و چشم و درد در سمت راست بالای شکم است.
زمانی که التهاب کبد افزایش پبدا کند و منجر به ایجاد زخم یا سیروز کبدی (سخت شدن کبد) شود، علائم دیگری بروز می‌کنند. سیروز کبدی مشکلی جدی است که منجر به نارسایی کبد می‌شود . در این حالت ممکن است زندگی فرد به خطر بیفتد.
علائم مهم سیروز کبدی:
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- تجمع آب در شکم
- ورم پاها
- بزرگ شدن سینه مردان
- ادرار تیره
- گیجی
- کبودی و خونریزی
علائم کبد چرب الکلی در مردان چیست؟
کبد چرب الکلی بیماری شایعی است اما می‌توان از آن پیشگیری کرد. آیا می‌دانید علائم کبد چرب الکلی در مردان چیست؟
کبد چرب الکلی به علت مصرف مداوم و زیاد الکل ایجاد می‌شود. کبد می‌تواند الکل را تجزیه کند. اما زمانی که مقدار الکل بیشتری وارد بدن شود، کارایی کبد کم شده در نتیجه به شدت دچار آسیب می‌شود.
علائم کبد چرب الکلی در مردان به مقدار مصرف الکل و مدت زمان آن بستگی دارد. در موارد خفیف هیچ علائمی مشاهده نمیشود. با این حال علائمی مثل خستگی و بیحالی، درد در سمت راست بالای شکم و کاهش وزن رایج است.
عوارض کبد چرب در مردان
کبد چرب در ابتدا و زمانی که خفیف است علائم خاصی ندارد و فرد به زندگی عادی مشغول است. با پیشرفته شدن بیماری عوارض کبد چرب در مردان قابل تشخیص می‌شود.
چربی های اضافه در کبد به مرور باعث ایجاد التهاب در کبد می‌شود. این التهاب در نهایت به زخم (فیبروز) کبد منجر می‌شود. فیبروزهای کبدی به مرور ممکن است باعث بیماری های جدی تر مثل سیروز کبدی و یا سرطان شوند.از دیگر عوارض کبد چرب در مردان، خطر سکته های قلبی و مغزی است.
کبد چرب چه عوارضی در مردان دارد؟
برای آن که مشخص شود کبد چرب چه عوارضی در مردان دارد، باید نوع و درجه آن مشخص شود.
معمولا در ابتدا عوارضی وجود ندارد. اگر در این مرحله بیماری کنترل شود، عوارض بعدی آن هم کمتر می‌شود.به ویژه اگر کبد دچار سیروز شود معمولا نارسایی ایجاد شده و شاید نیاز به پیوند کبد باشد.
یکی دیگر از مهم ترین عوارض کبد چرب، خطر انواع بیماری های قلبی، سکته قلبی و نیز سکته مغزی است.نارسایی های قلبی پس از پیشرفت کبد چرب یکی از مشکلات رایج است.
علائم کبد چرب در چهره مردان
از مهم ترین علائم کبد چرب در چهره مردان پف کردن صورت، تیره شدن چین های پوستی به دلیل وجود انسولین اضافی در خون، وجود بثورات در اطراف دهان، خارش پوست به دلیل وجود مواد صفراوی، زردی پوست و چشم ها به علت ترشح بیش از حد بیلی روبین؛ را می‌توان نام برد.
روزاسه نوعی بیماری پوستی است که در آن رنگ پوست فرمز می‌شود و نیز رگ های خونی قرمز روی پوست دیده می‌شود. این بیماری هم می‌تواند از علائم کبد چرب باشد.
علائم خطرناک کبد چرب در مردان
کبد چرب در چهار مرحله پیشرفت میکند. مرحله اول زمانی است که مقداری چربی در کبد جمع شده است و خطری ندارد.
در مرحله دوم علاوه بر چربی التهاب هم به وجود آمده است. در مرحله سوم التهاب باعث ایجاد زخم در کبد شده با این حال کبد می‌تواند عملکرد طبیعی داشته باشد. در مرحله آخر که برگشت ناپذیر است زخم ها کبد را فرا گرفته و عملکرد آن مختل شده است.
کبد چرب بیماری خاموشی است و در مراحل ابتدایی شاید علائمی مشاهده نشود.معمولا در مرحله فیبروز و سیروزکبدی، علائم خطرناک کبد چرب در مردان بروز می‌کنند.
تشخیص بیماری کبد چرب
تشخیص بیماری کبد چرب در چند مرحله انجام می‌شود. در مرحله ابتدایی پزشک معاینه انجام می‌دهد. مرحله بعدی انجام آزمایش خون عملکرد کبد است. این آزمایش نشان می‌دهد که سلامت کبد در چه وضعیتی است.
ممکن است در صورت نیاز یک اسکن مثل سونوگرافی یا ام آر آی هم انجام شود تا بیماری به صورت دقیق تر تشخیص داده شود.پس از نتیجه آزمایشات و در موارد شدید، بیوپسی یا نمونه برداری از کبد انجام می‌دهند تا شدت بیماری مشخص شود.
درمان بیماری کبد چرب
برای درمان بیماری کبد چرب داروی خاصی وجود ندارد. راهی که برای کنترل این بیماری وجود دارد تغییر شیوه زندگی و رژیم غذایی است.
- از مصرف الکل باید خودداری شود حتی اگر نوع کبد چرب غیرالکلی باشد.
- کاهش وزن و ورزش هم در درمان کبد چرب تاثیرزیادی دارند. رعایت رژیم غذایی سالم و وزن متناسب در پیشگیری از بیماری ها موثر هستند.
- در صورت وجود بیماری هایی مانند دیابت و کلسترول خون باید دارو مصرف شود تا بیماری کنترل شود.
- اگر مصرف داروی خاصی باعث تجمع چریی در کبد شده است باید سریعا جایگزین شود.
- واکسن هپاتیت حتما تزریق شود. این عفونت های ویروسی همراه با کبد چرب خطرناک هستند.
با رعایت این توصیه ها می‌توان از بدتر شدن آسیب ها جلوگیری کرد. کبد می‌تواند خود را ترمیم کند در صورتی که در مراحل اولیه، بیماری تشخیص داده شود.
رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب
همان طور که گفتیم یکی از راه هایی که به کنترل یا درمان کبد چرب کمک میکند اصلاح تغذیه و نوع رژیم غذایی است. برای این منظور متخصصان توصیه هایی دارند:
- رژیم غذایی متعادلی داشته باشید. یعنی همه گروه های غذایی سبزیجات و میوه های تازه، پروتیین های بدون چربی، روغن های سالم، غلات و لبنیات کم چرب را مصرف کنید.
- کاهش کالری مصرفی کمک زیادی به کاهش وزن میکند. مصرف غذاهای کم کالری را بیشتر کنید.
- فیبر ماده ای است که به عملکرد بهتر کبد کمک میکند. سبزیحات و میوه ها و نیز حبوبات غنی از فیبر هستند.
- آب زیاد بنوشید. هیدراته بودن بدن به عملکرد کبد هم کمک میکند.
- همچنین باید مصرف بعضی از مواد غذایی را کم کنید. نمک، کربوهیدرات های تصفیه شده مثل نان سفید، برنج سفید، شیرینی، گوشت قرمز و غذاهای سرخ کردنی باعث افزایش کلسترول و چربی های اشباع در بدن می‌شوند.
بخوانید: رژیم غذایی کبد چرب | برای کبد چرب چه بخوریم و چه نخوریم؟
آیا می‌توان از ابتلا به بیماری کبد چرب در مردان پیشگیری کرد؟
راه پیشگیری از بیماری کبد چرب در مردان، سبک زندگی سالم است.داشتن رژیم غذایی سالم سرشار از سبزیحات و میوه ها، غلات و چربی های سالم، همچنین داشتن وزن مناسب و نیز پرهیز از مصرف الکل به پیشگیری از این بیماری کمک میکند.به علاوه داشتن روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت ورزشی برای سلامت کبد بسیار مفید است.
چه زمانی کبد چرب خطرناک است؟
در اکثر موارد وجود چربی در کبد مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند. اما زمانی که فیبروز اتفاق می‌افتد باید فورا درمان آغاز شود. فیبروز، اسکارهایی هستند که در اثر التهاب به وجود می‌آیند و باعث سفتی کبد می‌شوند.
سیروز کبدی هم زمانی به وجود می‌آید که بافت اسکار به شکل گسترده جایگزین بافت سالم کبد شود. این شرایط بسیار خطرناک و کشنده است و می‌تواند باعث نارسایی های کبد مثل سرطان شود.
حدود ۹۰ درصد افرادی که مبتلا به کارسینوم کبدی( نوعی سرطان کبد) هسنند، دچار سیروز کبدی شده بودند.
اگر سیروز در مراحل ابتدایی باشد راه های درمانی برای جلوگیری از گسترش آن وجود دارد .
سخن پایانی
کبد چرب یک تهدید خاموش اما واقعی برای سلامتی افراد است. حفظ سلامتی کبد به اندازه قلب اهمیت دارد.
شناخت علائم کبد چرب در مردان کمک میکند تا از بروز مراحل شدید بیماری جلوگیری شود. به یاد داشته باشید همیشه پیشگیری ساده تر از درمان است. برای داشتن کبد سالم سبک زندگی و تغذیه سالمی داشته باشید.
سوالات متداول
چرا به کبد چرب بیماری خاموش میگویند؟
کبد چرب اکثر اوقات علائم خاصی را نشان نمیدهد. در بیشتر موارد قبل از پیشرفته شدن بیماری و بروز علائم جدی، نشانه خاصی مشاهده نمیشود به همین علت به آن بیماری خاموش میگویند.
آیا کبد چرب قابل درمان است؟
اگر بیماری در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، آسیب ها قابل جبران خواهد بود. علاوه بر این که کبد قدرت ترمیم بالایی دارد، اصلاح رژیم غذایی و دیگر موارد هم کمک میکند تا کبد به حالت اولیه خود بازگردد.
راهی برای پیشگیری از بیماری کبد چرب وجود دارد؟
در واقع بهترین راهی که وجود دارد داشتن یک سبک زندگی سالم است. دوری از الکل، وزن زیاد و همچنین تغذیه ناسالم به عملکرد کبد کمک میکند. با این کارها و محافظت از کبد خود، در واقع جان خود را نجات میدهید.
کبد چرب بیماری کشنده ای است؟
کبد چرب در صورتی خطرناک است که به مرحله سیروز کبدی برسد.