کم کاری تیروئید نوعی بیماری است که افراد زیادی با عوارض و مشکلات آن درگیر هستند.
برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟ چه غذاهایی مفید و چه غذاهایی مضر هستند؟ مصرف کدام میوه ها برای تیروئید کم کار مناسب است؟ در این مقاله سعی کرده ایم تا به این سوالات پاسخ داده تا بیشتر با مشکل کم کاری تیروئید و رژیم غذایی مناسب آن آشنا شوید.
کم کاری تیروئید چیست؟
کم کاری تیروئید زمانی به وجود می‌آید که غده تیروئید به میزان کافی هورمون تیروئید نمی‌سازد. در این حالت است که می‌گوییم تیروئید کم کار است. هورمون تیروئید در رشد و ترمیم سلول ها و نیز متابولیسم بدن نقش دارد.
کم کاری تیروئید در ابتدا شاید مشکل ساز نباشد اما با گذشت زمان و عدم درمان آن، مشکلات متعددی برای سلامت فرد به وجود می‌آورد.
علل کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید به دلایل مختلفی به وجود می‌آید. از رایج ترین علل این بیماری موارد زیر هستند:
کمبود ید
از مهم ترین علت های کم کاری تیروئید کمبود ید است. ید عنصری است که در عملکرد صحیح غده تیروئید نقش زیادی دارد و به تولید هورمون تیروئید کمک می‌کند. استفاده از نمک های یددار در برنامه غذایی به پیشگیری از کم کاری تیروئید کمک می‌کند.
التهاب
دومین علت کم کاری تیروئید التهاب است. این مشکل نوعی خودایمنی است و زمانی به وجود می‌آید که سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله می‌کند. این نوع از کم کاری تیروئید، تیروئیدیت هاشیموتو نام دارد و شایع ترین نوع کم کاری تیروئید در افرادی است که ید کافی دریافت می‌کنند.
داروها
عوارض بعضی از داروهای خاص هم در بروز کم کاری تیروئید موثر هستند. درمان های پزشکی و نیز جراحی تیروئید هم از دیگر موثر در بروز این مشکل هستند.
علائم کم کاری تیروئید
علائم کم کاری تیروئید به شدت بیماری بستگی دارد. این علائم اغلب به آرامی و در مرور زمان ایجاد می‌شوند.
از آن جایی که کم کاری تیروئید روی متابولیسم بدن اثر می‌گذارد، منجر به بروز این علائم می‌شود:
- خستگی
- یبوست
- حساسیت به سرما
- خشکی پوست
- افزایش وزن
- درد عضلانی
- افسردگی
- مشکلات حافظه
- نازک و ضعیف شدن موها
- پف صورت
- کاهش ضربان قلب
- دوره های قاعدگی نامنظم
تشخیص کم کاری تیروئید
راه تشخیص کم کاری تیروئید، آزمایش خون است. این آزمایش کم کاری یا پرکاری تیروئید را از روی میزان هورمون های تیروئید مشخص می‌کند.
کم کاری تیروئید در نوزادان
کم کاری تیروئید در نوزادان هم دیده می‌شود. این نوزادان ممکن است در ابتدا علائمی نداشته باشند. با گذشت زمان اگر کم کاری تیروئید تشخیص داده و درمان آن آغاز نشود علائمی مثل مشکلات تغذیه، رشد ضعیف، وزن کم، زردی و فتق ناف ایجاد می‌شود.
عدم درمان کم کاری تیروئید در دوران نوزادی منجر به مشکلات شدید رشد جسمی و ذهنی می‌شود.
درمان کم کاری تیروئید
درمان کم کاری تیروئید معمولا مصرف داروی هورمون تیروئید، لووتیروکسین است. دوز و نحوه مصرف این دارو به شدت بیماری بستگی دارد. این دارو علائم کم کاری تیروئید را از بین می‌برد. با این حال در بعضی از افراد با وجود مصرف دارو علائمی مثل خستگی، اضطراب و ریزش مو باقی می‌ماند.
بر اساس مطالعات و تحقیقات مختلف، علاوه بر درمان دارویی، رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی هم می‌تواند در کنترل و کاهش بعضی از علائم کم کاری تیروئید موثر باشد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود ببخشد.
برای درمان کم کاری تیروئید چه بخوریم؟
برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟ آیا واقعا رژیم های غذایی خاص می‌تواند در کاهش علائم کم کاری تیروئید موثر باشد؟
باید بگوییم بله بعضی از مواد غذایی می‌توانند مزایای خاصی برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید داشته باشند؛ به طور مثال سبزیجات و میوه ها در پیشگیری از آسیب های سلولی موثر بوده و برای کم کاری تیروئید ناشی از التهاب مفید هستند.
تیروئیدیت هاشیموتو شایع ترین نوع کم کاری تیروئید است. در این بیماری بافت غده تیروئید بر اثر حمله گلبول های سفید به تدریج تخریب می‌شود. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که تغییرات رژیم غذایی می‌تواند در بهبود عملکرد تیروئید و کاهش علائم تیروئیدیت هاشیموتو موثر باشد.
در ادامه این مطلب خواهیم گفت که برای کم کاری تیروئید چه غذایی بخوریم.
رژیم غذایی مفید برای تیروئید کم کار
داشتن یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی به حفظ سلامت کلی بدن کمک می‌کند. همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با کم کاری تیروئید مثل دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی را کاهش دهد. اگر مبتلا به کم کاری تیروئید هستید این مواد مغذی را در برنامه غذایی خود بگنجانید.
- سبزیجات غیر نشاسته ای: اسفناج، قارچ، هویج، فلفل، مارچوبه و کدوسبز
- میوه ها: انواع توت، سیب، هلو، مرکبات، انگور، آناناس و موز
- سبزیجات نشاسته ای: سیب زمینی، کدو حلوایی و نخودفرنگی
- مواد پروتئینی: ماهی، مرغ، بوقلمون و تخم مرغ
- چربی های سالم: روغن زیتون و روغن نارگیل
- غلات بدون گلوتن: جو دوسر، برنج قهوه ای و کینوا
- حبوبات
حذف گلوتن در بهبود عملکرد غده تیروئید موثر است که برای بعضی از بیماران می‌تواند مفید باشد ولی در بعضی دیگر از مبتلایان به کم کاری تیروئید، نیازی به آن نیست. گلوتن نوعی پروتئین است که می‌تواند در تولید هورمون تیروئید اثر منفی داشته باشد.
برای داشتن رژیم غذایی مناسب خود می‌توانید با متخصص تغذیه مشورت کنید.
مواد مغذی ضروری برای کم کاری تیروئید
بعضی از مواد مغذی برای عملکرد بهتر و سلامت تیروئید ضروری هستند. همچنین مبتلایان به این بیماری بیشتر از دیگران در معرض کمبود این مواد مغذی هستند.
- ید: ید یک ماده معدنی ضروری برای ساخت هورمون تیروئید است. کمبود این ماده باعث کم کاری تیروئید می‌شود. دریافت ناکافی ید شایع ترین علت کم‌کاری تیروئید در جهان است. استفاده از نمک یددار به میزان کافی در رفع این مشکل موثر خواهد بود.
- سلنیوم: این ماده معدنی هم مثل ید در عملکرد غده تیروئید و تولید هورمون آن نقش دارد. مواد غذایی مثل حبوبات، ماهی تن و تخم مرغ سرشار از سلنیوم هستند.
- روی: کمبود روی هم می‌تواند روی عملکرد صحیح تیروئید موثر باشد.
- آهن: کمبود آهن و کمخونی که بیشتر در زنان دیده می‌شود،باعث اختلال در عملکرد صحیح تیروئید می‌شود.
- منیزیم: کمبود منیزیم در بدن خطر ابتلا به کم کاری تیروئید را افزایش می‌دهد.
چه ویتامینی برای کم کاری تیروئید خوب است؟
ویتامین ها در سلامت بدن نقش زیادی دارند. در کنترل و کاهش علائم کم کاری تیروئید نیز علاوه بر مواد مغذی، ویتامین ها هم می‌توانند مفید باشند. چه ویتامینی برای کم کاری تیروئید خوب است؟ کمبود کدام ویتامین ها تاثیر مثبت روی عملکرد تیروئید دارد؟
در ادامه برای پاسخ به این سوالات با موثر ترین ویتامین ها روی عملکرد تیروئید آشنا می‌شوید.
- ویتامین دی: سطح پایین ویتامین دی منجر به تشدید علائم کم کاری تیروئید می‌شود. این ویتامین را نمیتوان به میزان کافی از غذاها دریافت کرد در نتیجه استفاده از مکمل ویتامین دی ضروری است.
- ویتامین B12: کمبود این ویتامین در بسیاری از مبتلایان به کم کاری تیروئید رایج است. برای جبران آن باید تحت نظر پزشک از مکمل ها استفاده کرد.
- ویتامین A : ویتامین A به همراه روی باعث بهبود فعالیت غده تیروئید می‌شود.
میوه های مفید برای کم کاری تیروئید
میوه های مفید برای کم کاری تیروئید با داشتن مواد مغذی و ویتامین ها در کاهش علائم موثر هستند.
میوه هایی مثل آناناس و مرکبات به دلیل داشتن ویتامین سی و تیامین، با رادیکال های آزاد مقابله کرده و برای کم کاری تیروئید مفید هستند.بلوبری یکی از میوه هایی است که با حفظ تولید هورمون تیروئید، برای مبتلایان به تیروئید کم کار کمک کننده است.
انواع توت ها مثل شاه توت و تمشک هم از میوه های مفید برای کم کاری تیروئید هستند. درباره میوه های مضر برای کم کاری تیروئید باید گفت تا زمانی که در مصرف میوه ای زیاده روی نشود، ضرری نخواهند داشت.
غذاهای نامناسب برای تیروئید کم کار
اگر کم کاری تیروئید دارید باید در مصرف مواد غذایی دقت کنید. استفاده از غذاهای نامناسب برای تیروئید کم کار، ممکن است باعث تشدید علائم شود.
سبزیجاتی مثل کلم، کلم بروکلی، پیچ و بروکسل می‌توانند روی تولید هورمون تیروئید تاثیر بگذارند. همچنین می‌توانند جذب ید را مسدود کنند.
غذاهای حاوی گلوتن هم برای مبتلایان به تیروئید کم کار مضر هستند. گلوتن باعث ایجاد اختلال در جذب هورمون تیروئید می‌شود. غذاهای چرب، فست فودها و مواد غذایی فرآوری شده روی عملکرد غده تیروئید تاثبر منفی دارند. به علاوه باعث افزایش وزن و کند شدن متابولیسم بدن می‌شوند.
مصرف غذاهای شیرین و قند و شکر نیز باید کاهش پبدا کند یا به طور کل مصرف نشوند. مصرف بالای قهوه هم می‌تواند تاثیر داروهای مربوط به کم کاری تیروئید را کاهش دهد.
کم کاری تیروئید در بارداری
تغییرات هورمونی که در بارداری اتفاق می‌افتد باعث کاهش تولید هورمون تیروئید و در نتیجه کم کاری تیروئید می‌شود.
از آن جایی که علائم کم کاری تیروئید مثل خستگی و افزایش وزن مشابه علائم بارداری است، تشخیص این بیماری اهمیت زیادی دارد.
کم کاری تیروئید معمولا در سه ماهه اول بارداری ایجاد می‌شود. در این دوران جنین هورمون تیروئید خود را از مادر دریافت می‌کند. در نتیجه کاهش این هورمون روی رشد مغز جنین اثرات منفی خواهند داشت. بنابراین انجام آزمایشات و تشخیص به موقع کم کاری تیروئید در بارداری اهمیت زیادی دارد.
برای کم کاری تیروئید در بارداری چه بخوریم؟
اگر شما هم باردار و دچار کم کاری تیروئید هستید باید بدانید که برای کم کاری تیروئید در بارداری چه بخوریم؟
ازآنجایی که غده تیرویید برای تولید هورمون تیروئید از ید استفاده می‌کند، این ماده معدنی برای شما بسیار مهم است. غذاهای حاوی ید مثل ماهی و غذاهای دریایی، تخم مرغ و گوشت و نیز نمک یددار در تامین این ماده معدنی موثر هستند.
غذاهای غنی از منیزیم برای تولید هورمون تیروئید موثر است. سبزیجاتی مثل قارچ، فلفل، اسفناج وهویج منبع خوبی از منیزیم هستند.
یکی از عوارض کم کاری تیروئید از دست دادن عضلات است. غذاهای سرشار از پروتئین مثل مرغ، ماهی و گوشت به حفظ عضلات کمک می‌کنند.میوه ها هم که منبع کاملی از انواع ویتامین ها و آنتی اکسیدان هستند در تقویت عملکرد تیروئید موثرند.
به علاوه بعضی از مواد غذایی مثل سویا و شیر سویا باعث کمبود ید شده و نباید مصرف شوند.
سخن پایانی
کم کاری تیروئید یکی از اختلالاتی ست که علائم و عوارض زیادی دارد، به همین دلیل نیازمند تشخیص و درمان صحیح است. داشتن اطلاعات کامل در مورد این بیماری مثل اینکه برای کم کاری تیروئید چه بخوریم و یا چه غذاهایی برای تیروئید کم کار مضر هستند، به درمان و نیز کنترل علائم آن کمک زیادی می‌کند.
سوالات متداول
آیا کم کاری تیروئید به طور کامل درمان می‌شود؟
کم کاری تیروئید در واقع کاهش تولید هورمون تیروئید است. درمان های دارویی مثل داروهای جایگزین هورمون تیروئید، تا حدودی باعث رفع همه علائم بیماری می‌شوند. با این وجود در بعضی از بیماران بخشی از علائم باقی می‌مانند.
رژیم غذایی مناسب تا چه حد در کنترل کم کاری تیروئید موثر است؟
استفاده از مواد غذایی مفید و سرشار از مواد مغذی و ویتامین ها، در کاهش علائم بیماری موثر هستند. البته به یاد داشته باشید که باید تحت نظر پزشک و متخصص باشید.
کم کاری تیروئید در کودکان چه عوارضی دارد؟
کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان هم علائمی مشابه بزرگسالان دارد. همچنین عوارض مختلفی مثل کوتاهی قد، تاخیر در رشد دندان های دائمی، تاخیر در بلوغ و نیز رشد ذهنی ضعیف را به دنبال دارد.
نکات مهم در مصرف داروهای کم کاری تیرویید چیست؟
داروی تیروئید را باید با معده خالی و نیم ساعت قبل از صبحانه یا ۳ ساعت بعد از شام استفاده کنید. این کار به جذب بهتر دارو کمک می‌کند. مراقب تداخل دارو با سایر داروهایی که استفاده می‌کنید بوده و تحت نظر پزشک متخصص باشید.