با بیماری زونا چقدر آشنا هستید؟ آیا می‌دانید برای درمان زونا چه بخوریم و چه غذاهایی مضر است؟
در این مقاله سعی کرده ایم تا شما با بیماری زونا و رژیم غذایی مناسب آن؛مواد غذایی مفید و مضربرای بیماری، بیشتر آشنا شوید پس با ما همراه باشید.
بیماری زونا چیست؟
زونا نوعی عفونت ویروسی ست که عامل آن ویروس واریسلا زوستر است، همان ویروسی که باعث ایجاد بیماری آبله مرغان نیز می‌شود. زمانی که شخصی در کودکی به آبله مرغان مبتلا می‌شود، ممکن است پس از درمان، ویروس در بدن باقی بماند. سالها بعد در سنین بزرگسالی این ویروس دوباره فعال شده و به شکل بیماری زونا ظاهر می‌شود.
گروهی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به زونا قرار دارند:
- افرادی که قبلا به آبله مرغان مبتلا شده اند.
- کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مثل مبتلایان به سرطان یا آنهایی که پیوند عضو انجام داده اند.
- افراد بالای ۵۰ سال که بیماری خاصی دارند.
با این وجود در اکثریت افراد، ویروس بدون اینکه فعال شود سالها در بدن باقی می‌ماند.
علائم زونا
در اوایل ابتلا به بیماری علائم زونا به این ترتیب است:
- احساس سوزش، خارش و گزگز
- خستگی
- سردرد
- حساسیت به نور
- کهیر
بعد از گذشت ۲ تا ۳ روز از این علائم، راش ها یا همان علائم پوستی ظاهر می‌شوند. این راش ها ابتدا به شکل برجستگی های قرمز دردناک هستند که به سرعت تبدیل به تاول های پر از مایع می‌شوند. تاول ها باعث ایجاد خارش زیادی می‌شوند. بعد از مدتی مایع تاول ها خارج شده و جای آن ها خشک می‌شود.
ایجاد علائم پوستی تا ده روز طول می‌کشد و بعد از آن رو به بهبودی می‌روند که ممکن است تا ۵ هفته زمان ببرد.
درمان زونا
برای درمان زونا اغلب داروی خاصی وجود ندارد اما درمان هایی برای کنترل و مدیریت علائم تجویز می‌شود. یکی از اولین داروهایی که برای زونا استفاده می‌کنند، داروهای ضد ویروس است. این داروها اگر در ۷۲ ساعت ابتدایی شروع بیماری استفاده شوند باعث کاهش علائم و یا توقف آن می‌شود.
داروهای مسکن هم یکی از درمان هایی ست که برای زونا به کار می‌گیرند. این داروها در تسکین درد موثر بوده و در صورت وجود تب باعث کاهش آن می‌شوند.اگر علائم پوستی زونا دچار عفونت شوند، از داروهای ضدباکتری نیز استفاده می‌شود. به علاوه این موارد، رژیم غذایی مناسب و برخی درمان های خانگی هم برای درمان زونا موثر هستند.
درمان خانگی زونا
درمان خانگی زونا برای کاهش علائم و درد ناشی از بیماری مفید است. انواع مختلفی از درمان های طبیعی وجود دارد که به تسکین علائم در خانه کمک می‌کنند.
- حمام با آب خنک: حمام یا دوش روزانه با آب خنک، به تمیز نگه داشتن زخم ها و تاول ها کمک کرده و همچنین درد ناشی از آن ها را کاهش می‌دهد. به یاد داشته باشید آب خیلی سرد باعث تحریک پوستی می‌شود.
- حمام با جودوسر: اضافه کردن جودوسر به آب حمام برای رفع خارش و تورم تاول ها موثر است. جودوسر خاصیت ضد التهابی دارد. برای این کار کافی ست دو فنجان جودوسر را به آب اضافه کرده و ۲۰ دقیقه بعد از آن استفاده کنید.
- کمپرس سرد: اگر امکان حمام روزانه نباشد، می‌توان از کمپرس سرد روی نواحی آسیب دیده و تاول ها استفاده کرد و درد و التهاب آن ها را کاهش داد.
- عسل: عسل طبیعی خواص ضدباکتری، ضدالتهاب و آنتی اکسیدان دارد. برای کاهش خارش و درد تاول ها می‌توان از عسل استفاده کرد.
- تغییرات رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی مفید و مغذی باعث تقویت سیستم ایمنی شده و از بروز عوارض طولانی مدت زونا جلوگیری می‌کند.
رژیم غذایی مناسب بیماری زونا
داشتن رژیم غذایی مناسب بیماری زونا علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، به بهبود سریع تر علائم کمک می‌کند. همچنین باید از مصرف مواد غذایی که باعث ضعف سیستم ایمنی و یا افزایش التهاب در بدن می‌شوند، خودداری شود.
اگر به زونا مبتلا شدید گنجاندن این مواد غذایی در رژیم روزانه، به کوتاه شدن دوره بیماری کمک می‌کند:
غذاهای غنی از مواد مغذی مثل روی، ویتامین های C، B 12, A و ویتامین E باعث تقویت سیستم ایمنی و ترمیم سریع تر بافت آسیب دیده بدن می‌شوند. گوشت، زرده تخم مرغ، شیر، بادام، حبوبات، ماهی ها مثل قزل آلا و ساردین و میوه هایی مثل آووکادو منبع خوبی از ویتامین ها هستند.
مصرف کربوهیدرات های پیچیده به جای کربوهیدرات ساده به سلامت کلی بدن و همچنین کاهش التهاب کمک زیادی می‌کند. کربوهیدرات های پیچیده و غلات کامل ارزش غذایی بیشتری داشته و سرشار از فیبر هستند.
نانی که با آرد کامل تهیه می‌شود، نان سبوس دار، برنج قهوه ای، جودوسر، سیب زمینی شیرین و پاستای غلات کامل، برای مصرف در زمان ابتلا به زونا مناسب اند. غذاهای غنی از آنتی اکسیدان به دلیل داشتن خواض ضدالتهاب، در کاهش ناراحتی حاصل از علائم پوستی موثرند.
مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ در بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب ناشی از زونا مفید هستند.
بخوانید: علائم، عوارض و درمان آبله مرغان + برای آبله مرغان چی بخوریم؟
چه غذایی برای زونا خوبه؟
با اینکه رژیم غذایی به تنهایی نمی‌تواند در درمان زونا موثر باشد، اما بسیار کمک کننده است. در ادامه بهترین مواد غذایی مفید برای درمان زونا را نام می‌بریم.
دمنوش های گیاهی
بعضی از دمنوش های گیاهی مثل چای سبز، سنجد و اکیناسه باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی در مقابل بیماری زونا می‌شوند.
قارچ
انواع مختلف قارچ به دلیل داشتن آنتی اکسیدان و ترکیبات مفید دیگر، به سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
سیر
سیر یک آنتی بیوتیک طبیعی ست که در پیشگیری از عفونت تاول ها و زخم های ناشی از زونا موثر است.
زردچوبه
زردچوبه به داشتن خاصیت ضدالتهابی فراوان معروف است و برای کاهش التهابات پوستی ایجاد شده در اثر زونا، مفید است.
انواع توت
توت ها مثل توت فرنگی و تمشک سرشار از انواع آنتی اکسیدان بوده و برای سیستم ایمنی بدن مفید هستند.
مرکبات
مرکبات که مهم ترین منبع ویتامین سی هستند برای تقویت سیستم ایمنی در برابر ویروس زونا بسیار مفید و موثر هستند.
آجیل ها و مغزها
آجیل ها مواد مغذی زیادی دارند و به تقویت عمومی و سلامت بدن کمک زیادی می‌کنند.
پاپایا
پاپایا یکی از میوه هایی ست که برای درمان زونا مفید است. این میوه به دلیل داشتن ویتامین سی، خاصیت ضد ویروسی داشته و همچنین به پاکسازی کبد از ویروس نیز کمک می‌کند.
موز
میوه موز ضدالتهاب و ضد ویروس است که باعث شده تا در درمان زونا مفید باشد.
انواع سبزیجات
سبزیجات مختلف منبع خوبی از مواد مغذی و ویتامین ها هستند. اسفناج، انواع کاهو، کلم ها مثل کلم پیچ و بروکلی، لوبیاسبز و هویج همه حاوی ویتامین های مهم و ضروری و همچنین فیبر فراوان هستند که در کاهش علائم بیماری نقش زیادی دارند.
آب
هیدراته بودن بدن در زمان ابتلا به زونا اهمیت زیادی دارد. نوشیدن آب به اندازه کافی باعث دفع مواد زائد از بدن و بهبود سریع تر بیماری می‌شود. مصرف روزانه حداقل ۸ لیوان آب در زمان ابتلا به زونا، توصیه می‌شود.
آووکادو
آووکادو منبع خوبی از چربی های سالم است که برای تقویت بدن در زمان بیماری مفید هستند.
ماهی
ماهی علاوه بر داشتن امگا۳، سرشار از پروتئین و اسیدآمینه است که برای سلامت بدن و سیستم ایمنی بسیار ضروری هستند.
مرغ
گوشت مرغ سرشار از لیزین است. لیزین نوعی اسیدآمینه است که در جلوگیری از گسترش بیشتر زونا در بدن موثر است.
غلات کامل
غلات کامل و تصفیه نشده به دلیل داشتن فیبر کافی فواید بیشتری نسبت به دیگر غلات دارند که باعث بهبود گوارش و ایجاد تعادل در سطح قند خون می‌شود. علاوه بر این از ضعف سیستم ایمنی هم جلوگیری می‌کند.
کدام مواد غذایی برای بیماری زونا مضر هستند؟
همان طور که بعضی از مواد غذایی برای درمان زونا مفید هستند و باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شوند، بعضی دیگر از آن ها نتیجه معکوس داشته و باعث طولانی تر شدن بیماری یا عوارض دیگر می‌شوند.
گوشت قرمز
گوشت قرمز چربی اشباع شده زیادی دارد که می‌تواند التهاب را افزایش داده و عملکرد بدن در برابر عفونت ها مثل زونا را کاهش دهد.
کربوهیدرات های ساده و غلات تصفیه شده
کربوهیدرات های ساده در بدن به سرعت تجزیه می‌شوند و باعث بالارفتن سطح قند خون می‌شوند. قند خون بالا باعث آزاد شدن مولکول های التهابی و رادیکال آهای آزاد شده و در نتیجه التهاب در بدن افزایش پیدا می‌کند. همچنین باعث ضعف در سیستم ایمنی بدن نیز می‌شود.
مواد غذایی مثل برنج سفید، نان سفید، کیک و محصولات مثل آن، انواع شیرینی و غلات شیرین، در دسته کربوهیدرات ساده قرار دارند.
غذاهای فرآوری شده
غذاهای فرآوری شده اغلب سرشار از نمک فراوان، قند اضافه و اسیدهای چرب اشباع شده هستند که باعث افزایش التهاب در بدن می‌شوند. همچنین نمک بیش از حد هم باعث می‌شود تا سیستم ایمنی عملکرد درستی نداشته باشد و در برابر ویروس ها ضعیف شود.
مواد غذایی مثل نوشابه و نوشیدنی های انرژی زا، غذاهای سرخ شده، کیک و کلوچه و شیرینی ها، نان های پرچرب و کم فیبر و غلات شیرین شده جزو غذاهای فرآوری شده محسوب می‌شوند.
غذاهای ادویه دار
مصرف غذاهای پر ادویه و تند در زمان ابتلا به زونا، باعث حساسیت، خارش و ملتهب شدن پوست می‌شود و درد و ناراحتی ناشی از علائم پوستی زونا را افزایش می‌دهد.
الکل
الکل به دلیل ترکیباتی که دارد می‌تواند سیستم ایمنی بدن را مختل کند که در نتیجه آن بدن توانایی مقابله در برابر بیماری را نخواهند داشت.
چه ویتامین هایی برای درمان زونا مفید است؟
به طور کلی افرادی که رژیم غذایی کامل و سرشار از مواد مغذی دارند، انواع ویتامین ها را دریافت می‌کنند و نیازی به مکمل های ویتامین ندارند. اما با این حال ممکن است افرادی به دلیل سن بالا، نقص ایمنی و یا مشکل در جذب ویتامین، نیاز به انواع مکمل ها داشته باشند.
روی، سلنیوم، منیزیم،ویتامین Eویتامین Cویتامین D از مهمترین ویتامین ها و مواد معدنی موثر در کاهش علائم زونا و بهبودی سریع تر آن هستند. به یاد داشته باشید قبل از مصرف هر مکملی باید با پزشک مشورت کنید.
درمان زونا در طب سنتی
قبل از استفاده از هر نوع درمان گیاهی باید با پزشک متخصص مشورت شود چرا که تاثیر گیاهان برای درمان زونا به اثبات نرسیده است. گیاهانی که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند و یا خواص ضد میکروبی و التهابی دارند، در کاهش علایم زونا می‌توانند موثر باشند.
نعناع، بادرنجبویه، شبرین بیان و اکیناسه از جمله این گیاهان هستند. همچنین گفته می‌شود که روغن درخت چای، روغن پونه کوهی و اسطوخودوس هم در بهبود علائم نقش دارند.
سخن پایانی
بیماری زونا یکی از انواع عفونت های ویروسی ست که درمان مشخصی ندارد و تمرکز روی کنترل و مدیریت علائم بیماری است. داشتن اطلاعات کافی از اینکه برای درمان زونا چه بخوریم و چه چیزهایی نخوریم، به تسریع بهبودی این بیماری کمک زیادی می‌کند و یکی از درمان های کمک کننده است.
سوالات متداول
بهترین درمان برای بیماری زونا چیست؟
بهترین درمان زونا کنترل علائم بیماری با داروهای مناسب و همچنین رعایت رژیم غذایی سالم است.
تاثیر رژیم غذایی در درمان بیماری زونا چه قدر است؟
اگر چه رژیم غذایی مناسب به تنهایی نمی‌تواند در درمان زونا موثر باشد اما تاثیر زیادی در کاهش علائم و عوارض بیماری دارد.
خوردن کدام غذاها در زمان ابتلا به زونا ممنوع است؟
به طور کلی غذاهایی که باعث تحریک علائم پوستی زونا می‌شوند، نباید مصرف شود. از جمله غذاهای سرخ شده، ادویه دار و تند و دیگر مواد غذایی آلرژی زا. همچنین آن دسته از مواد غذایی که باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی می‌شوند،مثل غذاهایی که قند یا نمک فراوان دارند هم نباید مصرف شوند.
طول درمان بیماری زونا چند هفته است؟
از زمان بروز اولین علائم بیماری تا بهبود علائم پوستی معمولا سه تا پنج هفته زمان می‌برد.