یکی از بیماری‌هایی که این روزها بسیار شایع شده، دیابت است.
میلیون‌ها نفر در سرتاسر جهان تحت تاثیر این بیماری هستند و عده زیادی هم در معرض خطر ابتلای به آن قرار دارند.
همچنین مطالعات مراکز کنترل و پیشگیری از دیابت نشان می‌دهند که در بسیاری از مبتلایان، هنوز بیماری تشخیص داده نشده است.
اما علت این موضوع چیست؟ گاهی اوقات در بعضی از افراد دیابت هیچ علائم و نشانه ای ندارد و فرد مبتلا تا قبل از بروز عوارض بیماری، متوجه آن نخواهد شد، به این نوع دیابت، دیابت خاموش یا پیش دیابت می‌گویند.
در این مطلب با این بیماری، علائم دیابت خاموش و راه‌های تشخیص آن آشنا خواهید شد.
دیابت خاموش چیست؟
دیابت خاموش یک بیماری متفاوت یا نوع دیگری از دیابت نیست، بلکه یک اصطلاح است و زمانی به کار می‌رود که دیابت در فرد مبتلا علائمی را ایجاد نکرده باشد.
همان‌طور که می‌دانید انواع رایج دیابت، دیابت نوع یک، دیابت نوع دو و دیابت بارداری هستند.
دیابت خاموش معمولا دیابت نوع دو است، تحقیقات دانشگاه اکستر انگلیس در سال ۲۰۲۰ نشان داد حدود نیم میلیون بزرگسال بدون اینکه متوجه باشند، به دیابت نوع دو مبتلا بودند.
محققان و پزشکان نگران افزایش دیابت خاموش هستند به همین دلیل بر اهمیت غربالگری منظم افراد بالای ۴۰ سال که بیشتر در معرض این بیماری هستند، تاکید زیادی می‌کنند.
دلایل بروز دیابت خاموش چیست؟
دلایل بروز دیابت خاموش معمولا همان عواملی هستند که احتمال ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش می‌دهند.
یکی از این عوامل اضافه وزن و چاقی است؛ هرچه بافت چربی بدن بیشتر باشد سلول‌ها در برابر انسولین مقاوم تر می‌شوند.
این افزایش مقاومت به انسولین در نهایت به دیابت نوع دو تبدیل می‌شود.
بی تحرکی و کم تحرک بودن هم خطر ابتلا به دیابت خاموش را افزایش می‌دهد.
ابتلا به این نوع دیابت در هر سنی ممکن است اما بعد از ۳۵ سالگی احتمال ابتلا بسیار بیشتر است.
سابقه خانوادگی و ژنتیک هم در ابتلای به دیابت نوع دو موثر هستند، اگر در خانواده شما فردی مبتلا به این نوع دیابت است شما هم در معرض ابتلای به آن قرار دارید.
در افرادی که سیگار می‌کشند و همچنین افرادی که خواب منظم و کافی ندارند نیز احتمال ابتلا به دیابت نوع دو افزایش پیدا می‌کند.
علاوه بر این موارد مشکلاتی مثل فشارخون بالا و یا سطوح تری گلیسیرید بالای خون هم از عواملی هستند که در ابتلا به دیابت خاموش نقش دارند.
علائم دیابت خاموش
گاهی تشخیص علائم دیابت خاموش دشوار است و افراد آن را با خستگی و یا استرس اشتباه می‌گیرند.
اگر علائمی دارید حتی اگر به نظر مهم نیستند، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز از نظر ابتلا به دیابت غربالگری شوید.
در ادامه با مهم ترین علائم اولیه دیابت که گاهی اوقات نادیده گرفته می‌شوند آشنا می‌شوید.
تکرر ادرار
زمانی که دیابت دارید مقدار گلوکز خون افزایش پیدا می‌کند، در نتیجه بدن تلاش می‌کند تا مقدار گلوکز اضافه را از طریق ادرار دفع کند و باعث تکرر ادرار می‌شود.
تکرر ادرار به ویژه در شب به طوری که روی خواب شما تاثیر بگذارد، می‌تواند نشانه ای از دیابت باشد و باید به آن توجه شود.
تشنگی
تکرر ادرار باعث می‌شود تشنه تر از حد معمول باشید. یکی از اشتباهات رایج در بیماران دیابتی، رفع تشنگی با نوشیدنی‌های شیرین است که باعث افزایش قند خون و تشدید بیماری می‌شود.
کاهش وزن
با اینکه افزایش وزن و چاقی یکی از عوامل خطر ابتلا به دیابت است اما کاهش وزن بدون توضیح می‌تواند از علائم دیابت خاموش باشد.
این کاهش وزن ناشی از بالا بودن قند خون و همچنین کم آبی بدن در اثر تکرر ادرار است.
احساس گرسنگی مداوم
زمانی که قند خون شما بالا باشد بدن در تنظیم سطح گلوکز دچار مشکل می‌شود.
این نوسانات سطح گلوکز منجر به ایجاد احساس گرسنگی مداوم و ضعف می‌شود.
همچنین باعث افزایش میل به کربوهیدرات و قندها می‌شود که برای دیابت بسیار مضر هستند.
احساس خستگی
شما همیشه خسته هستید، ممکن است دمدمی مزاج شوید و یا میل زیادی به خوابیدن پیدا کنید.
دیابت باعث می‌شود تا تامین انرژی سلول‌ها از طریق گلوکز انجام نشود در نتیجه احساس کسالت و خستگی می‌کنید.
گاهی مبتلایان این علائم را با افسردگی اشتباه می‌گیرند در حالی که با تثبیت سطح قند خون علائم تا حد زیادی از بین می‌رود.
بی حسی دست ها و پاها
یکی از علائم دیابت قبل از اینکه متوجه آن شوید، بی حسی و یا احساس گز گز در دست ها و پاهاست.
این عارضه که نوروپاتی نام دارد به دلیل آسیب های عصبی خفیف در اثر بالا بودن قند خون ایجاد می‌شود.
این علائم هم با تثبیت سطح قند خون تا حد زیادی بهبود پیدا می‌کنند.
تاری دید
یکی از علائم دیابت خاموش، تاری دید است. این مشکل در اثر تورم اعصاب چشم به وجود می‌آید که با تنظیم سطح قند خون معمولا از بین می‌رود.
ده نشانه خاموش دیابت در بدن
دیابت بیماری مزمن و پیشرونده ای است بنابراین چگونگی شناخت علائم برای کنترل بهتر بیماری اهمیت زیادی دارد.
علائم دیابت در همه مبتلایان یکسان نیست، در بعضی از افراد علائم مشخصی را ایجاد می‌کند در حالی که بعضی دیگر علائم خاص و متفاوتی را تجربه می‌کنند.
ده نشانه خاموش دیابت در بدن که شاید بی اهمیت و یا غیرمرتبط با دیابت به نظر برسند، این موارد هستند:
- پوست تیره روی گردن
- عفونت های مکرر مثل عفونت‌های قارچی،مثانه، واژن و عفونت های پوستی
- ایجاد تغییرات در بینایی
- سرگیجه
- تغییرات خلق و خو
- خارش پوست
- خشکی دهان
- حالت تهوع
- درد عضلات
- کاهش وزن بدون علت
دیابت پنهان چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟
دیابت پنهان معمولا هیچ علائمی ایجاد نمی‌کند و زمانی فرد متوجه آن می‌شود که با عوارض بیماری روبرو شده است.
بهترین راه تشخیص دیابت پنهان آزمایش تست تحمل گلوکز دو ساعته است.
البته ازمایشات ساده قند خون هم می‌توانند در تشخیص این بیماری کمک کننده باشند.
نحوه انجام این آزمایش به این صورت است که بعد از ۱۰ الی ۱۲ ساعت ناشتا بودن، قند خون اندازه گیری می‌شود.
بعد از آن یک محلول خوراکی حاوی گلوکز را باید بنوشید و دو ساعت بعد دوباره نمونه گیری انجام می‌شود.
در صورت طبیعی بودن میزان قند خون، سطح گلوکز خون باید عددی در حدود ۱۴۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، اما اگر فرد به دیابت مبتلا باشد این عدد ۲۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر است.
۴ علامت اصلی پیش دیابت
پیش دیابت چیست؟ پیش دیابت حالتی است که در آن سطح قند خون بالاتر از مقدار طبیعی است اما در حدی نیست که دیابت نوع دو تشخیص داده شود.
بزرگسالان و کودکان مبتلا به پیش دیابت بدون تغییر در شیوه زندگی در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع دو قرار دارند.
باید گفت پیش دیابت علائم یا علامت خاصی ندارد اما یکی از علائم اصلی پیش دیابت تیره شدن پوست بدن در نواحی خاص مثل کشاله ران و گردن است.
اگر بیماری شما از مرحله پیش دیابت به دیابت نوع دو پیشرفت کرده باشد شاهد علائمی مثل افزایش احساس گرسنگی و تشنگی، خستگی غیرمعمول، تکرر ادرار، ترمیم آهسته زخم ها و عفونت های پی در پی خواهید بود.
پیش دیابت و دیابت خاموش
پیش دیابت مرحله قبل از ابتلا به دیابت است در حالی که دیابت خاموش حالتی از بیماری ست که فرد مبتلا به دیابت علائمی ندارد.
وجه مشترک این دو، نبود علائم مشخص با وجود بالا بودن قند خون است.
در هر دو حالت سطح قند خون بالا بوده و ممکن است اندام های بدن تحت تاثیر آن آسیب ببینند اما بیماری تشخیص داده نشده است.
سخن پایانی
اهمیت علائم دیابت خاموش از آن جهت بالاست که ممکن است در اثر افزایش گلوکز خون، آسیب هایی به اندام های بدن مثل قلب، عروق خونی، اعصاب، کلیه و چشم ها وارد شود.
در نتیجه پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که دارای ریسک فاکتورهای ابتلا به دیابت هستند، از نظر ابتلا به دیابت غربالگری شوند.
عواملی مثل چاقی و اضافه وزن، سابقه خانوادگی. و ژنتیک و همچنین سن بالای ۴۰ سال احتمال ابتلا به دیابت خاموش را افزایش می‌دهند.
سوالات متداول
علت به کاربردن اصطلاح دیابت خاموش برای این بیماری، نبود علائم مشخص است و دیابت خاموش در اکثر مواقع همان دیابت نوع دو است. با این تفاوت که علائمی نشان نمی‌دهد.
بهترین راه تشخیص این نوع از دیابت انجام آزمایش‌های غربالگری دیابت است و انجام منظم این آزمایش ها توصیه می‌شود.
خیر، پیش دیابت شرایطی است که در آن سطح قند خون بالا رفته است اما هنوز در حدی نیست که آن را دیابت نوع دو تشخیص دهند.
اما دیابت خاموش یعنی دیابتی که فرد مبتلا به آن علائمی را نشان نمی‌دهد.
اگر فردی که تشخیص پیش دیابت را دریافت کرده سبک زندگی سالمی را در پیش گیرد و بتواند سطح قند خون خود را تنطیم کرده و به تثبیت برساند، به دیابت نوع دو مبتلا نخواهد شد.
