هر آنچه درباره قند خون باید بدانید | میزان نرمال، آزمایش و درمان

قند خون یا گلوکز، قند اصلی موجود در جریان خون است که برای تامین انرژی بدن به کار برده می شود. عواملی مثل تغذیه، تحرک و انواع اختلالات مربوط به انسولین می توانند باعث از بین رفتن تعادل در میزان قند خون شوند.

قند خون بالا، یا هایپرگلیسمی اولین مرحله در اختلال قند خون بالا است. در صورتی که این وضعیت درمان نشود، به پیش دیابت و سپس دیابت نوع دو منجر شده که عوارض جدی تری دارند. در این مقاله با علل و نشان های قند خون، انواع قند خون و راه های کنترل آن آشنا می شوید.

قند خون چیست؟

گلوکز نوعی شکر است که در خون جریان دارد و به عنوان منبع اصلی انرژی در بدن عمل می کند. گلوکز یکی از محصولات تجزیه کربوهیدرات به شمار می رود.

این مولکول نوعی شکر ساده است و سلول های بدن به رحتی آن را به انرژی تبدیل می کنند. قندها، مثل گلوکز، و کربوهیدرات پیچیده در مجموع کربوهیدرات غذایی را تشکیل می دهند.

فروکتوز، لاکتوز و مالتوز سایر انواع قند هستند و به همراه ساکارز (شکر خالص) از قندهای رایج در رژیم غذایی هستند. نشاسته و انواع فیبر رژیمی، از جمله کربوهیدرات پیچیده هستند. مجموع قندهای دریافتی از طریق تغذیه، باعث تغییر در میزان قند خون می شوند. این قند از سیستم گوارش وارد جریان خون می شود.

اگرچه، گلوکز تنها در صورتی وارد سلول ها می شود که انسولین کافی هم در جریان خون وجود داشته باشد. انسولین نوعی پروتئین است که برای سلول ها امکان جذب قند را فراهم می کند. سلول ها بدون انسولین یا با داشتن مقاومت در برابر آن، مواد مغذی را جذب نمی کنند.

وقتی فرد غذا می خورد، میزان قند خون افزایش میابد و پانکراس برای انتقال قند از جریان خون به سلول ها، انسولین بیشتری ترشح می کند. هرچه سلول ها قند بیشتری جذب کنند، میزان قند خون به حد طبیعی بر می گردد.

انواع قند خون

بیماری قند خون انواع مختلفی دارد. رایج ترین بیماری های دیابت شامل دیابت نوع دو، پیش دیابت، دیابت نوع یک، دیابت بارداری و دیابت نوع ۳c‌ هستند. در ادامه به بررسی میزان قند خون در هر بیماری دیابت می پردازیم.

دیابت نوع دو

در این نوع از بیماری، بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند. گاهی سلول های بدن به درستی به انسولین پاسخ نمی دهند و به همین دلیل میزان قند خون از تعادل خارج می شود.

این وضعیت مقاومت انسولین نام دارد و از نشانه های رایج دیابت نوع دو است. آمار مبتلایان دیابت نوع دو از سایر بیماری های قند خون بالاتر است. با وجود اینکه بیشتر مبتلایان آن بزرگسالان هستند، کودکان هم در معرض خطر دیابت نوع دو قرار می گیرند.

پیش دیابت

پیش دیایب مرحله ای از قند خون بالا است که قبل از دیابت نوع دو به وجود میاید. در این مرحله سطح گلوکز خون فرد بالاتر از میزان نرمال است اما به طور قطعی به بیماری دیابت مبتلا نشده است.

دیابت نوع یک

بیماری دیابت نوع یک، نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس آسیب می زند. علت به وجود آمدن دیابت نوع یک ناشناخته است. تنها 10% افرادی که قند خون بالا دارند به دیابت نوع یک مبتلا هستند. این بیماری بیشتر در کودکان و نوجوانان شناسایی می شود اما امکان ابتلا به آن در هر سنی وجود دارد.

دیابت بارداری

برخی افراد در دوران بارداری به دیابت مبتلا می شوند. بیماری به صورت طبیعی بعد از بارداری از بین می روند. اگرچه، زنانی که دیابت بارداری را تجربه می کنند در معرض خطر دیابت نوع دو قرار می گیرند.

دیابت نوع ۳c‌

این نوع دیابت زمانی به وجود میاید که پانکراس آسیب دیده و توانایی تولید انسولین از بین رفته است. آسیب وارد شده به این ارگان از نوع خود ایمنی نیست. پانکراتیت یا التهاب پانکراس، سرطان پانکراس، فیبروز سیستیک و هموکروماتوز از عوامل آسیب به پانکراس و قند خون بالا هستند. در دیابت نوع ۳c‌ ، خارج کردن پانکراس (لوزالمعده‌برداری یا پانکراتکتومی) رایج است.

پیش دیابت چیست؟

پیش دیابت به آن معنی است که قند خون فرد بالاتر از میزان نرمال است اما به شدت بیماری دیابت نیست. تغییر تغذیه و فعالیت ورزشی می تواند احتمال تبدیل شدن پیش دیابت به دیابت نوع دو را تا یک دهه به تاخیر بیندازند.

همچنین ابتلا به بیماری پیش دیابت به دیابت نوع دو بسیار رایج است و به 15% موارد می رسد. پیش دیابت عوارض دیگری از جمله بیماری های قلبی و سکته دارد. با این وجود پیش دیابت قابل درمان است.

عدد پیش دیابت

در یک آزمایش خون ناشتا برای تعیین میزان قند خون، نتیجه بین 100 الی 125 mg/dL ، پیش دیابت نامیده می شود. پیش دیابت در مراحل اولیه بالا رفتن قند خون تشخیص داده شده و قابل درمان است.

برای جلوگیری از عوارض بیماری و تبدیل شدن آن به دیابت نوع دو، باید در سبک زندگی خود تغییرات اساسی ایجاد کنید. برای مثال تغذیه سالم، تحرک بیشتر، کاهش وزن، ترک دخانیات و مصرف دارو در صورت نیاز، به درمان پیش دیابت کمک می کنند.

علل قند خون بالا

هایپرگلیسمی یا قند خون بالا معمولا به دلیل کمبود انسولین به وجود میاید. وقتی پانکراس به میزان کافی انسولین تولید نمی کند، یا سلول ها به درستی آن را جذب نمی کنند، قند خون از حد نرمال بالاتر می رود.

سایر هورمون ها می توانند در به وجود آمدن هایپرگلیسمی موثر باشند. برای مثال، کورتیزول یا هورمون استرس و هورمون رشد می توانند به قند خون بالا منجر شوند.

علل مقاومت انسولین:

• چاقی
• کم تحرکی
• رژیم غذایی نامتعادل و ناسالم؛ به خصوص غذاهای فراروی شده، سرشار از کربوهیدرات و چربی اشباع
• برخی از داروهای مصرفی از جمله برای فشار خون
• اختلالات هورمونی مثل کورتیزول یا هورمون رشد بالا

علل نارسایی پانکراس:

• بیماری خود ایمنی
• التهاب مزمن پانکراس
• سرطان پانکراس
• فیبروز سیستیک

علائم قند خون بالا

برخی از علائم قند خون عبارتند از:

• عطش شدید و خشکی بزاق
• تکرر ادرار
• تاری دید
• کاهش وزن
• بی حسی دست و پا
• زخم های بهبود نیافته
• عفونت های پوستی یا عفونت قارچی مهبل

در صورت مشاهده  هر یک از این علائم مراجعه به پزشک ضروری است. سایر نشانه های قند خون بالا در هر نوع از بیماری دیابت متفاوت هستند:

علائم دیابت نوع 1

علائم دیابت نوع 1 سریع به وجود میایند و اغلب قابل توجه هستند. می توان نشانه های بیماری را در طول چند هفته الی چند ماه مشاهده کرد. فرد مبتلا ممکن است نشانه های بیشتری را تجربه کند که از عوارض شدیدتر دیابت هستند. این عوارض کتواسیدوز دیابتی یا (DKA) نام دارند.

کتواسیدوز دیابتی خطر مرگ دارد و در صورت مشاهده آن باید سریعا به مراکز درمانی مراجعه کرد. علائم کتواسیدوز دیابتی عبارتند از استفراغ، شکم درد و تنگی نفس.

علائم دیابت نوع 2 و پیش دیابت

مبتلایان دیابت نوع 2 و پیش دیابت ممکن است هیچ علائمی را تجربه نکنند. در برخی موارد، نشانه ها به مرور زمان به وجود میایند و تشخیص آنها دشوار است. بیشتر مبتلایان دیابت نوع 2 بدون اینکه متوجه نشانه های بیماری بشوند، از طریق آزمایش خون به وجود آن پی می برند. یکی از نشانه های پیش دیابت پوست تیره شده در برخی قسمت های بدن است.

علائم دیابت بارداری

دیابت بارداری معمولا با علائم خاصی همراه نیست. پزشک در هفته 24 الی 28 بارداری، آزمایش دیابت را تجویز می کند و از طریق این نتایج می توان میزان قند خون را بررسی کرد.

آزمایش قند خون

آزمایش قند خون تستی است که برای تشخیص دیابت تجویز و انجام می شود. در این آزمایش میزان قند خون اندازه گرفته می شود و با توجه به عدد بدست آمده، قند خون بالا در مراحل مختلف بیماری تشخیص داده می شود. به طور رایج، دو نوع آزمایش قند خون وجود دارد.

مطلب پیشنهادی: جدول قند خون افراد دیابتی

آزمایش قند خون مویرگی

در این آزمایش فرد متخصص یک قطره خون را از سر انگشت تست می کند. این آزمایش شامل یک نوار تست و یک گلوکومتر است و نتیجه میزان قند خون را بعد چند ثانیه نمایش می دهد. سرعت بالا و دسترسی مناسب از مزایای این آزمایش قند خون به شمار می روند.

آزمایش قند خون وریدی (سیاهرگی)

در این آزمایش فرد متخصص نمونه خون را ازق یک سیاهرگ می گیرد. نتایج نشان دهنده میزان قند خون در این ازمایش معمولا بخشی از یک آزمایش خون کلی هستند. مشابه آزمایش های بررسی وضعیت متابولیک فرد، که همه لیپید های خون (مثل کلسترول خوب و بد) را در بر می گیرد.

در فرایند بررسی، یک متخصص آزمایشگاه نمونه خون را در دستگاه های آنالیزگر تست می کند. آزمایش سیاهرگی نتایج دقیق تری از تست اول دارد.

پزشکان و متخصصان می توانند برای تشخیص دیابت، آزمایش قند خون ناشتا تجویز کنند. از آنجایی که غذا خوردن در میزان قند خون تاثیر می گذارد، آزمایش های ناشتا اطلاعات دقیق تری از وضعیت قند خون شما فراهم می کنند.

نوعی دیگر از تست قند خون، آزمایش قند خون در خانه است. در این تست میتوان از یک گلوکومتر برای نتیجه سریع استفاده کرد.

افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید در طول روز به دفعات میزان قند خون خود را بررسی کنند تا بتوانند وضعیت بیماری را کاملا تحت نظر داشته باشند. دستگاه های نمایشگر مداوم قند خون یا CGM، گزینه دیگری برای کنترل قند خون در خانه هستند.

مطلب پیشنهادی: تشخیص دیابت بدون آزمایش در خانه

قند خون نرمال

قند خون پایین 99 میلی گرم بر دسی لیتر mg/dL)) در بزرگسالان قند خون نرمال محسوب می شود. در افراد مبتلا به دیابت، این میزان متغیر است و تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل تغذیه، انسولین و سن قرار می گیرد.

به همین دلیل به جای در نظر گرفتن عددی معین، هدف کنترل کردن میزان قند خون در یک بازه طبیعی است.

انجمن دیابت آمریکا توصیه می کند عدد 80 تا 130 میلی گرم بر دسی لیتر را برای انتخاب رژیم غذایی خود در نظر بگیرید. به طوری که بعد از دو ساعت از غذا خوردن، میزان قند خون باید زیر 180 mg/dL)) باشد.

میزان قند خون نرمال در کودکان سالم

میزان قند خون کودکان سالم در سنین 6 تا 12 سال عبارتند است از:

• میزان قند خون ناشتا: 70 تا 120 mg/dL
• میزان قند خون بعد از غذا (یک الی دو ساعت): کمتر از 140 mg/dL
• میزان قند خون قبل از خواب: 70 تا 120 mg/dL

پدر و مادرها و پزشکان، اگر کودکان به بیماری هایی مثل دیابت نوع یک مبتلا نباشند، معمولا قند خون کودکان را در طول روز بررسی نمی کنند.

با این وجود دانستن میزان قند خون کودکان می تواند مفید باشد. برای کودکان مبتلا به دیابت، میزان گلوکز موجود در خون در زمانی که بیدار می شوند و قبل از خواب، در حال نوسان است.

این تغییرات به میزان فعالیت و تحرک آنها بستگی دارد. باید توجه داشت که با وجود استاندارد های تعیین شده برای زمان های مختلف شبانه روز، میزان قند خون بهتر است بین 80 تا 180 mg/dL باشد.

مطلب پیشنهادی: علائم دیابت در کودکان

قند خون ناشتا

تست قند خون ناشتا یک آزمایش خون رایج برای تشخیص دیابت، پیش دیابت و دیابت بارداری است. نتایج تست قند خون ناشتا معمولا طی چند ساعت الی چند روز آماده می شوند. میزان قند خون طبیعی، پیش دیابت و دیابت عبارتند از:

• 99 mg/dL یا کمتر: نشان دهنده قند خون طبیعی ناشتا است.
• 100–125 mg/dL: قند خون ناشتا در این بازه معمولا نشان دهنده پیش دیابت است. پیش دیابت به این معنی است که میزان قند خون شما از حد طبیعی بالاتر است اما به قدری بالا نیست که در دسته بیماری دیابت قرار بگیرد. در این مرحله، پزشک درباره خطرات احتمالی دیابت به فرد هشدار می دهد و باید از طریق اصلاح تغذیه، از بالا رفتن قند خون جلوگیری کرد.
• 126 mg/dL و بالاتر: در این مرحله قند خون بالا به عنوان دیابت تشخیص داده می شود.

در صورت دیدن نتایج قند خون بالا، ممکن است انجام مجدد آزمایش تجویز شود تا بیماری دیابت به طور قطعی تشخیص داده شود.

بعد از تشخیص دیابت و توصیه های کنترل قند خون، این آزمایش هر سال تکرار می شود. اگر قند خون در سال های آینده افزایش پیدا کرده باشند، نتایج پیشرفت بیماری به دیابت نوع دو را نشان می دهند.

قند خون نرمال بعد از غذا

میزان قند خون بعد از غذا خوردن که به نام قند خون پس از خوراک شناخته می شوند، نقش زیادی بر سلامت کلی دارند؛ به خصوص برای بیماران مبتلا به دیابت. از آنجایی که غذا خوردن قند خون را افزایش می دهد، بیشتر راهنماهای قند خون به جای بازه طبیعی، روی حداکثر میزان قند نرمال تاکید می کنند.

• بزرگسالان مبتلا به دیابت: پایین تر از mg/dL 180
• بزرگسالان غیر مبتلا به دیابت: پایین تر از mg/dL 140
• کودکان: به طور کلی پایین تر از mg/dL 180
• زنان باردار: بعد از دو ساعت پایین تر از mg/dL 120، بعد از یک ساعت پایین تر از mg/dL 140

معمولا بعد از گذشتن دو ساعت از غذا خوردن، قند خون باید به میزان نرمال برگردد. اگرچه با توجه به میزان قند و کربوهیدرات موجود در غذاها و نوشیدنی ها، و میزان انسولین دریافتی، میزان قند خون بعد از غذا می تواند متفاوت باشد.

گلوکز خون بعد از غذا برای کودکان، نوجوانان و افراد مسن مبتلا به دیابت متفاوت است. چراکه که افراد مسن به دلایلی مثل احتیاط برای خطرات ممکن، مثل افتادن، باید قند خون بالاتری داشته باشند. این نگرانی برای افراد مسنی که هیپوگلیسمی را کم قند خونی را تجربه می کنند وجود دارد.

اگرچه بیشتر بازه های مجاز مشترک هستند، اعداد ارائه شده ممکن است متفاوت باشند. در سال های اخیر بیشتر انجمن های سلامتی و دیابت داشتن قند خون مجاز و غیرمجاز شخصی را برای هر فرد مبتلا به دیابت توصیه می کنند.

در صورت در نظر داشتن وضعیت جسمانی شخصی، با تغییر هر یک از عوامل موثر در قند خون، می توان این مقدار را تغییر داد. عوامل موثر در قند خون بعد از غذا به عواملی بیش از غذا بستگی دارند. برای مثال:

• سن
• نوع دیابت
• انسولین دریافتی
• میزان تحرک
• عوارض بیماری دیابت یا سایر بیماری های مزمن
• داروهای مصرفی

قند خون بالا چند است؟

قند خون ناشتا بالاتر از mg/dL)) 125 مرحله ای بیماری دیابت به نام هایپرگلیسمی است. در صورتی که قند خون ناشتا بین 100 تا 125 باشد، فرد به پیش دیابت مبتلا است.

اگر قند خون ناشتای بالاتر از mg/dL)) 125 در آزمایش های متعدد تکرار شود، فرد به بیماری دیابت مبتلا است. این نوع بیماری در بیشتر موارد، دیابت نوع دو نام دارد. افراد مبتلا به دیابت نوع یک، میزان قند خون بیشتری (بالاتر از mg/dL)) 150) دارند.

برای یک فرد مبتلا به دیابت، قند خون بالاتر از mg/dL)) 180 حدود دو ساعت بعد از غذا خوردن، هایپرگلیسمی به شمار می رود. این عدد می تواند با توجه به میزان قند خون مورد نظر متفاوت باشد.

نیاز انسولین

هرچه سابقه بیماری دیابت نوع دو طولانی تر باشد، پزشک انسولین بیشتری تجویز می کند. وقتی فردی مبتلا به دیابت نوع دو است، سلول های بتا در پانکراس با سرعت بالا انسولین تولید می کنند تا به مقاومت بدن نسبت به این هورمون غلبه کنند.

این فرایند مقاومت به انسولین نام دارد. پروسه مقاومت انسولین در نهایت باعث می شود سلول های پانکراس توانایی تولید انسولین را از دست بدهند. در نتیجه گاهی هیچ انسولینی در بدن فرد بیمار تولید نمی شود.

درمان به موقع بیماری در مراحل اولیه می تواند باعث احیای برخی از سلول های بتا شود. با گام های ساده می توان قند خون را کنترل کرد که در مرحله پیش دیابت امکان پذیر است.

برای مثال اصلاح تغذیه و پیاده روی از عوامل موثر در پایین آوردن قند خون هستند. دیابت یک بیماری پیشرونده است. بنابراین اگر بیماری سال ها بعد از به وجود آمدنش تشخیص داده شود، عوارض زیادی به جا می گذارد.

یکی از این عوارض ناکارایی سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس است. در این صورت، بیمار باید به طور مادام العمر از انسولین استفاده کند.

انواع انسولین

برای بیماران دیابتی، پنج نوع اولیه انسولین وجود دارد که با توجه به عوامل مختلفی، توسط پزشک تجویز می شوند. بر اساس متابولیسم بدن بیمار، یکی از انواع انسولین سریع اثر، کوتاه اثر، متوسط اثر، طولانی اثر و فوق طولانی اثر برای مصرف در نظر گرفته می شود. انواع انسولین بر اساس عوامل زیر متفاوت اند:

• چقد سریع یا کند به جریان خون می رسند که شروع نام دارد.
• مدت زمانی که در تاثیر حداکثر کارکرد دارند که زمان اوج نام دارد.
• تا چه مدت انسولین اثربخش خواهد بود، که دوام نام دارد.

همه انسولین ها با هدف شبیه سازی کارکرد طبیعی پانکراس سالم توصیه می شوند. پانکراس سالم به طور مستمر مقدار متعادلی از انسولین را تولید و ترشح می کند.

همچنین در مواقع مورد نیاز، مثل افزایش ناگهانی قند خون بعد از غذا خوردن، به انسولین بیشتری نیاز است. بنابراین به توجه به سرعت کارکرد و دوام انسولین ها، یکی از این پنج نوع به بیمار توصیه می شود.

مطلب پیشنهادی: قوی ترین پایین آورنده قند خون

قند خون چند نیاز به انسولین دارد؟

استفاده از انسولین معمولا با بیماری دیابت نوع دو تجویز می شود. اگرچه ممکن است موارد مختلف میزان قند خون متفاوتی را معیار استفاده از انسولین قرار دهند، قند خون بالای 125 ، دیابت محسوب می شود.

نمی توان تعیین کرد یک بیمار مبتلا به دیابت نوع دو چه زمانی به انسولین نیاز دارد. این زمان به میزان قند خون بستگی دارد. برای یافتن بهترین زمان و مقدار برای تزریق انسولین، تست  A1C انجام می شود که می تواند میزان قند خون متوسط فرد در دو تا سه ماه گذشته را اندازه گیری کند.

این آزمایش با تست قند خون که با گلوکومتر انجام می گیرد متفاوت است. چراکه آزمایش انجام شده با گلوکومتر، میزان قند خون در لحظه حال را نشان می دهد.

قند خون بالا چه عوارضی دارد؟

افراد مبتلا به دیابت ممکن است انواع عوارض حاد (کوتاه مدت) و عوارض مزمن دیابت را تجربه کنند. عوارض حاد نیازمند مراقبت اورژانسی هستند.

هیپوگلیسمی (قند خون پایین) و کتواسیدوز دیابتی (تمجع اسید در خون به دلیل قند خون بالا) مثال هایی از عوارض حاد دیابت هستند. این شرایط در صورت درمان یا کنترل نشدن می توانند به عوارض پیچیده تری منجر شوند:

• صرع
• از هوش رفتن
• مرگ

بیماری دیابت باید پیگیری شده و تحت کنترل و نظارت دائمی قرار بگیرد. در غیر این صورت، می تواند عوارض مزمن به همراه داشته باشد. برخی از ارگان هایی که در طولانی مدت، تحت تاثیر قند خون بالا آسیب می بینند عبارتند از:

• چشم ها
• کلیه ها
• قلب
• پوست
• سیستم عصبی

قند خون استرسی

هایپرگلیسمی استرسی نوعی افزایش قند خون موقتی است که به دلیل بیماری، درد جسمی یا استرس به وجود میاید. این بیماری در محیط های درمانی مثل بیمارستان رایج است و وقتی شرایط استرس زا از بین می رود، بیماری بهبود میابد.

زمانی که قند خون فرد سالم از 180mg/dl بالاتر برود، به وضعیت هایپرگلیسمی استرسی دچار شده است. متخصصان معتقدند حداقل 50% افراد بیمار در 48 ساعت اول مراقبت های درمانی و بستری شدن، این حالت را تجربه می کنند.

بعضی از تحقیقات نشان می دهند علل دیابت می توانند در ایجاد هایپرگلیسمی استرسی موثر باشند. این عوامل ریسک شامل شاخص توده بدنی بالا و زمینه خانوادگی بیماری دیابت می شوند.

طبق تحقیقاتی در 2021، متخصصان قند خون استرسی را نوعی پاسخ دفاعی برای حفظ تعادل بدن می دانستند. اما در ادامه، نتایج بدست آمده نشان دادند که قند خون استرسی عوارض خطرناکی را به همراه دارد. برای مثال:

• بیماران بدحالی که به قند خون استرسی مبتلا می شوند، احتمال مرگ و میر بیشتری دارند.
• ریسک ابتلا به بیماری دیابت نوع دو بعد از بهبود هایپرگلیسمی استرسی افزایش میابد.
• هایپرگلیسمی استرسی، کودکان و نوجوانان در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع یک قرار می دهد.

پیشگیری از قند خون بالا

تغییر سبک زندگی می تواند به جلوگیری از قند خون بالا، تبدیل شدن آن به پیش دیابت و دیابت نوع دو کمک کند.

به خصوص اگر دچار عوامل ریسک دیابت مثل اضافه وزن، چاقی، کلسترول بالا یا زمینه ژنتیکی هستید، کنترل قند خون برای شما ضروری است.

اصلاح کردن تغذیه و افزایش فعالیت بدنی از مهم ترین عوامل تنظیم کننده قند خون به شمار می روند. سایر راه های پیشگیری از قند خون عبارتند از:

کاهش وزن

کاهش وزن باعث پایین آمدن خطر ابتلا به بیماری دیابت نوع دو می شود. طبق اوصیه متخصصان، کم کردن 7 الی 10% وزن بدن برای افراد دارای اضافه وزن، می تواند از خطرات احتمالی قند خون بالا پیشگیری کند.

افزایش تحرک

ورزش کردن به صورت مسمتر فواید زیادی برای سلامتی دارد؛ لاغری، پایین آمدن قند خون و بالا بردن حساسیت به انسولین به کنترل قند خون در بازه نرمال کمک می کنند. انجام ورزش های ایروبیک، استقامت و پیاده روی از ورزش های موثر در جلوگیری از دیابت هستند.

مصرف غذاهای سالم گیاهی

منابع گیاهی سرشار از ویتامین ها، مواد آلی و کربوهیدرات هستند. کربوهیدرات شامل شکر، نشاسته و فیبر است که در تامین انرژی بدن نقش مهمی دارد. فیبر رژیمی به بخشی از گیاه گفته می شود که بدن قادر به جذب آن نیست.

بنابراین غذاهای گیاهی در کنترل وزن ایدئال تاثیر گذارند. برای پیشگیری از دیابت، غذاهای غنی از فیبر مثل میوه ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل را در رژیم غذایی خود قرار دهید. برخی از فواید فیبر عبارت اند از: کند کردن جذب قند و پایین آوردن قند خون، تداخل با جذب کلسترول و چربی رژیمی، کنترل التهاب و فشار خون، و سیر کننده بودن.

مصرف چربی های سالم

غذاهای چرب پرکالری اند و باید به مقدار محدود مصرف شوند. برای لاغری و کنترل وزن، رژیم غذایی باید دارای چربی های غیراشباع و سالم باشد. چربی غیراشباع باعث افزایش کلسترول خوب خون می شوند. بهترین منابع چربی سالم در روغن زیتون، روغن آفتاب گردان، روغن نارگیل، آجیل و ماهی چرب یافت می شود.

انتخاب غذاهایی با شاخص گلیسمی پایین

بسیاری از رژیم ها برای لاغری موثرند اما برای پیشگیری از دیابت در طولانی مدت نتیجه بخش نیستند. از آنجایی که برای کاهش وزن باید یک رژیم غذایی سالم داشت، باید انتخاب های سالم را به یک عادت تبدیل کنید.

اولویت رژیمی برای پیشگیری از دیابت، تاثیر هر غذا بر میزان قند خون است. این عدد شاخص گلیسمی نام دارد. برای داشتن تغذیه مناسب برای قند خون، باید از غلات سبوس دار، سبزیجات بدون نشاسته و پروتئین بیشتر استفاده کنید.

قند خون را چگونه پایین بیاوریم؟

بسیاری از افراد دارای قند خون بالا هستند. این میزان از حد طبیعی بیشتر است اما به عنوان بیماری دیابت تشخیص داده نمی شود.

با این وجود، امکان پیشرفت وضعیت و ابتلا به دیابت نوع دو برای افراد دارای زمینه وجود دارد. بنابراین باید از راه های طبیعی، به خصوص تغذیه و تحرک بدنی، از بالا رفتن قند خون جلوگیری کرد. بسیاری از عوامل خارجی به وجود آورنده دیابت، قابل کنترل هستند.

عوامل داخلی موثر در قند خون، مربوط به کارکرد ارگان های موثر در فرایند جذب، تجزیه و کنترل قند هستند. برای مثال وقتی کبد گلوکز بیش از حد تولید می کند، باعث می شود بدن انسولین بسیار کمی بسازد تا در استفاده از آن دچار اختلال شود.

سایر عوامل مثل مقاومت انسولین، استرس و مصرف دارو می تواند باعث پیشرفت دیابت شوند. برخی از راه های طبیعی که باعث پایین آمدن قند خون می شوند شامل:

• ورزش مداوم
• کاهش مصرف کربوهیدرات
• خوردن فیبر بیشتر
• افزایش پروبیوتیک
• کنترل وزن
• تامین منیزیم و کروم
• خواب کافی
• کنترل استرس

قند خون پایین

قند خون پایین یا هیپوگلیسمی یکی از عوارض بیماری دیابت است. برخی مبتلایان دیابت در طول روز دچار افت ناگهانی قند خون می شوند. پرهیز از غذا خوردن یا مصرف بیش از حد داروهای بیماری دیابت، که سطح انسولین را افزایش می دهند، از عوامل افت شدید قند خون است.

علائم قند خون پایین به سرعت قابل ملاحظه هستند و در صورت مشاهده آنها برای افزایش قند خون اقدام کنید. پایین بودن بیش از حد قند خون خطر کما، از هوش رفتن و صرع را به همراه دارد.

• تاری دید
• تپش قلب
• سردرد
• لرزش دست و پا
• سرگیجه

سخن پایانی

وقتی قند خون از میزان نرمال بیشتر یا کمتر شود عوارض زیادی برای سلامتی به همراه دارد. پیشرفت بیماری و غفلت در کنترل آن می تواند آسیب های مزمن و غیرقابل جبران به جا بگذارد؛ بنابراین پایین آوردن قند خون در مرحله هایپرگلیسمی، پیش دیابت و حتی دیابت ضروری است.

عوامل زیادی در سبک زندگی مثل تغذیه و تحرک در تنظیم قند خون موثرند و می توان با به کارگیری آن سلامت بدن را تضمین کرد.

سولات متداول

برای پایین آوردن قند خون روش های زیادی وجود دارد. ورزش، کنترل کربوهیدرات، خوردن فیبر بیشتر، نوشیدن آب کافی، کنترل استرس و خواب در تنظیم قند خون موثر هستند.

قند خون 200 mg/dL و بالاتر برای سلامتی خطرناک محسوب می شود. این میزان قند خون نشان دهنده دیابت نوع دو است. سایر مراحل قند خون بالا مثل پیش دیابت (140 تا 200 mg/dL) برای سلامتی عوارض دارند و باید جدی گرفته شوند.

هایپرگلیسمی یا قند خون بالا معمولا با عطش شدید، تکرر ادرار، دید تار و احساس خستگی همراه است. قند خون بالا باعث می شود زخم ها دیر بهبود پیدا کنند.

منابع:

clevelandclinic
healthline
nutrisense
medicalnewstoday
mayoclinic